بسته‌بندی بیوژنیک - بیو پلاستیک قابل بازیافت ...

بسته‌بندی بیوژنیک (Biogenic Packaging) نوعی بسته‌بندی است که از مواد خام قابل بازیافت به دست می‌آید.در این گزارش یک مرکز فعال در این حوزه مورد بررسی قرار می‌گیرد: مرکز بسته‌بندی شهر گراز (Graz) در اتریش.دست‌اندرکاران این مرکز با استفاده از جلبک آلگا درصدد جایگزین‌سازی پلی استایرن برآمده‌اند و دستیابی به بیوپلاستیک برای آنها به یک هدف عمده تبدیل شده است.
در گزارش خود نگاه دقیقی به این تجربه دارد:
سوزان منینگر بی‌تردید یک کارآفرین واقعی است. او بینش و نگرشی معطوف به هدف دارد که جانمایه قصه موفقیت بزرگ مرکز بسته‌بندی شهر گراز در اتریش است.مرکز بسته‌بندی گراز تقریباً از یک دهه پیش کار بازاریابی تخصصی خود را در حوزه بسته‌بندی بیوژنیک آغاز کرد.بسته‌بندی بیوژنیک در واقع نوعی بسته‌بندی است که از مواد خام قابل بازتولید به دست می‌آید و در عین حال مواد خامی که در این نوع بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد، قابل تجزیه و قابل جذب در محیط زیست است.
سوزان میننگر مسئول مرکز بسته‌بندی شهر گراز درباره وضیت فعلی این پدیده می‌گوید: امکانات بالقوه‌ای در زمینه بسته‌بندی بیوژنیک وجود دارد که متأسفانه از همه آنها استفاده کامل نمی‌شود و علت این امر هم در اینجا نهفته است که دست‌اندرکاران این نوع از بسته‌بندی تمایلی به انجام پژوهش در این زمینه‌ها ندارند و در عین حال از روحیه پیشتازانه هم برخوردار نیستند.
بنابراین، او به عنوان مدیر یک شرکت تجاری دست به اقدامی نامتعارف زده است و با دانشگاه‌های مختلف دست به پژوهش‌های متعددی در این عرصه زده است تا به کاربردهای تازه‌ای در زمینه استفاده از مواد طبیعی در بسته‌بندی بیوژنیک برسد.

رنسانس خمیر چوب
نخستین اقدامی که این شرکت خانوادگی در زمینه بسته‌بندی بیوژنیک انجام داد، استفاده از خمیر چوب برای بسته‌بندی میوه بود که در دهه 1990 به تغییرات عمده‌ای در ترانزیت توت فرنگی با بسته‌بندی جدید منجر شد.
پدر سوزان میننگر روزهایی را به خاطر می‌آورد که کانتینرهای چوبی در دهه 1960 به‌طور وسیعی مورد استفاده قرار می‌گرفت و بعدها به تدریج از صحنه محو شد و جعبه‌های پلاستیکی جای آنها را گرفت.
خمیر چوب یکی از مواد خوب برای بسته‌بندی بیوژنیک است که از طریق چوب‌های زایدی به دست می‌آید که طی پروسه مدیریت جنگل‌ها به وفور پیدا می‌شود و در دسترس است.
وقتی خمیر چوب تحت فشار قالب‌گیری قرار داده می‌شود، رزین موجود بدون احتیاج به مواد چسبنده خود به خود حالت می‌گیرد.
مزیت دیگر بسته‌های بیوژنیک نسبت به بسته‌های پلاستیکی این است که بسته‌های بیوژنیک قابل تبدیل شدن به کود هستند، همچنین می‌توانند رطوبت موجود در فضا را جذب کرده و دوباره به محیط تحویل دهند. این امر به ویژه برای مواد غذایی یک جو کوچک طبیعی (micro climate) درست می‌کند که تشکیل باکتری و قارچ را -دست کم تا سه، چهار روز- به تأخیر می‌اندازد.

چشم‌انداز وسیع
سالانه حدود دو میلیون یورو مربوط به سفارشات بسته‌بندی‌های بیوژنیک می‌‌شود.
طیف محصولات موجود در عرصه بسته‌بندی بیوژنیک را بسته‌های ساخته شده از خمیر چوب، کیف‌های غنی توری، بسته‌های ساخته شده از نشاسته، کیف‌های کاغذی و انواع ساک‌ها تشکیل می‌دهند.
اما کیف‌های توری بافته شده از الیاف طبیعی جزو موفق‌ترین محصولات این عرصه به شمار می‌آیند. مرغوب‌ترین انواع این کیف‌ها توسط مرکز بسته‌بندی گراز تولید می‌شوند و از استحکام فوق‌العاده‌ای برخوردارند.
مرکز بسته‌بندی گراز از یک تکنولوژی ویژه در این زمینه استفاده می‌کند که به آن تکنولوژی دوبافته می‌گویند. در این روش الیاف مورد استفاده به صورت دوبل در یکدیگر تنیده می شوند و ضمن اینکه از استحکام بیشتری برخوردارند، به دلیل دوبار تابیده شدن از مواد کم‌تری هم استفاده می شود.

نگاه سبز کافی نیست
سوزان منینگر فردی بسیار پراگماتیست است. او برای معرفی یک محصول به بازار، همه جوانب را در نظر می‌گیرد. خودش می‌گوید: «صرف اینکه خیال کنیم استفاده از مواد طبیعی باعث می‌شود که به محیط زیست ضرر نزنیم، کافی نیست. مرکز بسته‌بندی گراز طول عمر یک محصول را در نظر می گیرد، هم مقوله انرژیی که صرف می شود، هم هزینه‌های حمل و نقل و هم تمامی طرح‌های موجود برای انهدام بسته‌ها را پس از استفاده، باید در نظر گرفت.»
این روزها تنها داشتن یک نگاه سبز (دوستدار محیط زیست) برای موفق شدن کافی نیست. استفاده از بسته‌بندی بیوژنیک باید صرفه اقتصادی هم داشته باشد.
سوزان منینگر می‌گوید: مشتریان این آمادگی را دارند که بابت استفاده از بسته‌های دوستدار محیط زیست، پول بیشتری بپردازند. اما تجربه به ما نشان داده که کانون درد در اینجا نهفته است که قیمت این بسته‌ها تقریباً بیست درصد از بسته‌های دیگر بیشتر است.
تجارب مرکز بسته‌بندی گراز همچنین حاکی از این است که در تولید بسته‌های بیوژنیک باید هر دو عامل مقرون به صرفه بودن اقتصادی و زیبایی بسته‌ها را در نظر داشت.
مرکز بسته‌بندی گراز گروه طراحی خاص خودش را دارد و در رأس آن بتینا رایشل قرار دارد که خواهر مدیر این مرکز است. او که خود یک طراح مد است بر این باور است که بسته‌ها باید در نقطه فروش از جذابیت منحصر به فرد برخوردار باشند.
بتینا رایشل نه تنها مسؤول طراحی و عرضه محصولات مرکز بسته‌بندی گراز است، بلکه همیشه مقوله ارتباط «بسته‌ها و محیط زیست» را هم در نظر دارد. این شعار او مورد استفاده شرکت تبلیغاتی والتل‌ اند والتل هم قرار گرفته است.

از ضایعات کشاورزی تا بیوپلاستیک
پایه فعالیت‌های پژوهشی مرکز بسته‌بندی گراز ترکیبی از صرفه اقتصادی، حفظ محیط زیست و زیبا بودن بسته‌های بیوژنیک است.
یکی از پروژه‌های جذاب مرکز بسته‌بندی گراز که به طور مشترک با دانشگاه فنی گراز انجام شد، مقوله بسته‌های بیوپلاستیک بود. قبلاً هم در این حوزه تلاش‌هایی صورت گرفته، اما موادی که مورد استفاده قرار گرفته بود، عمدتاً جزو مواد گران‌قیمت بود و شامل مواد اولیه‌ای چون شکر و نشاسته بود که باعث می‌شد قیمت تمام شده بسته‌ها حدود 6 برابر بسته‌های دیگر باشد.
مرکز بسته‌بندی گراز به همین خاطر در چارچوب کاستن از قیمت تمام شده بسته‌ها، استفاده از ضایعات کشاورزی را در دستور کار خود قرار داد.
در اتریش همیشه هزاران تن تفاله چغندر پس از استخراج شکر از آنها، به جا می‌ماند و همچنین وقتی که آب سیب‌های درختی را می‌گیرند، تفاله زیادی به جا می‌ماند که استفاده از این مواد به معنای کاهش قیمت بسته‌های بیوپلاستیک تا حد هفتاد درصد است.
البته مرکز بسته‌بندی گراز در نظر ندارد که بیوپلاستیک را جایگزین انواع پلاستیک‌های سنتی کند، اما خواصی که در این زمینه مطرح است باعث هیجان بیشتر مدیر مرکز بسته‌بندی گراز شده است: مقاومت در برابر اشعه ماوراءبنفش و چربی، خاصیت‌های ضد استاتیک و رخنه‌پذیری اندک اکسیژن و از همه مهم‌تر قابلیت تجزیه و جذب محیط زیست شدن.
از بسته‌های بیوپلاستیک می‌توان در حمل نوشیدنی‌ها استفاده کرد و به صورت حفاظ کارتن‌ها آنها را مورد استفاده قرار داد.

استفاده از آلگا
پروژه جذاب دیگر مرکز بسته‌بندی گراز استفاده از آلگا (Algae) به عنوان جایگزین پلی‌استایرن است. آلگاها از رشد و نمو چشم‌گیری برخوردارند، به طوری که برخی از انواع آنها در هر دوازده ساعت یک متر قد می‌کشند و می‌توان روزانه این جلبک‌ها را درو کرد.
سوزان منینگر می‌گوید: «با استفاده از این جلبک‌هامحصول نهایی 15 درصد گران‌تر از پلی‌استایرن می‌شود، اما اگر قیمت تفاله‌ها پایین‌تر بیاید، قیمت بسته‌ها هم پایین‌تر خواهد آمد.»

منبع: همشهری

ترجمه دکتریونس شکرخواه

مضرات کاربرد پلاستیکها ...

نگرانی راجع به بطری‌های پلاستیکی که از یک ماده شیمیایی هورمون مانند ساخته شده باعث شد در ماه دسامبر گذشته این بطری‌ها از ویترین بسیاری از مغازه‌های کانادا جمع آوری شود.

عده‌ای از دانشمندان معتقدند این بطری‌ها که در آن از پلی کربنات‌ها استفاده شده، ممکن است بتواند باعث اختلال در سیستم هورمونی بدن شود اما اختلاف بر سر این است که چگونه ممکن است مقادیر بسیار کم این ماده در غذا و نوشیدنی‌هایی که در این ظروف نگهداری می‌شوند، راه یافته و موجب ضرر شوند.

البته سازمان غذا و داروی آمریکا و صنعت پلاستیک‌سازی‌ آن معتقدند این محصولات خطری ندارد. با این‌حال گروهی از متخصصان این کشور در کنفرانسی خطرات احتمالی BPA ( بیسفنول آ) برای سلامت انسان را مورد توجه قرار داده و خواهان مطالعات بیشتر در این زمینه شده‌اند.

آنها به شواهدی استناد کرده‌اند که نشان می‌دهد میزان این ماده در بدن آمریکایی‌ها بیش از چیزی است که در حیوانات آزمایشگاهی توانسته آسیب برساند. حتی همین شبهات باعث شده که از اواخر سال 2005 در مناطقی دیگرکه فروشگاه‌های زنجیره‌ای مواد غذایی ارگانیک ارائه می‌کنند، فروش شیشه شیر بچه یا لیوان‌هایی که جنس پلی کربنات دارند، متوقف شود.

بعضی از انجمن‌های محیط زیست در آمریکا و کانادا انتظار دارند بقیه هم از این روش پیروی کنند.

آیا حقیقت قربانی تجارت می‌شود؟

این اختلاف باعث روشن شدن چراغ مؤسسه بین‌المللی NNI، منشعب از مؤسسه والتهام شد که 900 نفر را استخدام کرد تا از بازار فروش منطقه روچستر در پنفیلد پشتیبانی کنند. مدیر مرکز تحقیق NNI تام کامینز می‌گوید: به ندرت یک ماده شیمیایی سوژه چنین بررسی‌های دقیق و موشکافانه علمی قرار گرفته و هنوز آژانس‌های مهم و قدرتمندی هستند که از به‌کارگیری بطری‌های پلی کربنات حمایت کرده و آن را برای سلامت افراد مضر نمی‌دانند.

در سال 2000 بعد از گذشت حدود 50 سال از تأسیس این مؤسسه بطری‌های نالژن در رنگ‌های مختلف قرمز، آبی و زرد تولید شد که به سرعت در دبیرستان‌ها و دانشگا‌ه‌ها رایج شد.

بطری‌های سبک، بادوام و مقاوم در برابر تغییر رنگ و بو که درهای آن قابل پیچ شدن هم بود و برای نگهداری آب سرد و گرم استفاده می‌شد؛ جانشین بطری‌های یکبار مصرف آب شدند. این نوآوری‌ها کارو بار این شرکت را حسابی گرم کرده و در آمد زیادی را برای سهام‌داران رقم زده‌است.

انسان مقاوم‌تر است یا جوندگان؟

بد نیست بدانید بیسفنول آ در ماده پرکننده دندان، قوطی‌های غذا، سی دی و دی‌وی‌دی، عینک و بسیاری از لوازم خانگی هم بکار گرفته می‌شود. به استناد مطالعات متعددی که در آمریکا، اروپا و ژاپن انجام شده، بطری‌های پلی کربنات حاوی کمی بیسفنول‌آ (BPA) هستند و البته مقدار آن به قدری کم است که ضرر آن برای سلامت انسان و محیط زیست بسیارناچیز به نظر می‌رسد.

اما نکته در این است که بعضی از مطالعات که بر روی حیوانات انجام شده نشان داده که مقادیر بسیار کم هم ممکن است بتواند درایجاد بیماری‌های مزمنی مانند سرطان سینه و پروستات، چاقی و بیش فعالی کودکان، بلوغ زودرس، سقط خودبه‌خود و سایر مشکلات باروری نقش داشته باشد.

این هم خراب کرد!

علاوه بر این، تحقیق دیگری درباره ناهنجاری‌های کروموزومی که توسط دکتر پاتریشیا هانت و تیمی از محققان دانشگاه کیس وسترن در کلیو لند انجام شده نشان داده که بیسفنول آ که از بطری‌های پلی کربنات در آب یا ماده غذایی داخل ظرف آزاد می‌شود می‌تواند در موش‌های آزمایشگاهی موجب یک اشتباه در روند تقسیم سلول به نام آناپلوئیدی شود. (اگر چه طرفداران این بطری‌ها معتقدند این تحقیق استاندارد‌سازی‌ صحیحی نداشته و معتبر نیست.)

به نظر می‌رسد این اشتباه به علت نامرتب چیده‌شدن کروموزوم‌ها در یک مرحله مهم تقسیم سلول باشد. این مشکل در انسان می‌تواند باعث سقط و ناهنجاری‌های تولد از جمله سندرم داون شود. لازم است بدانید در سال 2003 هم تحقیقی درمجله دورنمای سلامت محیط به چاپ رسید که نشان می‌داد شست‌وشوی مکرر و سابیدن این بطری‌ها باعث آزاد شدن مقادیر بیشتری از بیسفنول آ می‌شود.

به عبارت دیگر هرچه ظرف پلاستیکی کهنه‌تر باشد، بیسفنول‌آ سریعتر از آن آزاد می‌شود. علاوه بر این گرما هم می‌تواند این روند را تشدید کند.

چه کسی راست می‌گوید؟

هیات 38 نفره محققان آموزشی و دولتی در مؤسسه ملی حامیان سلامت، نیز چندی پیش اعلام کردند لازم است اثرات بالقوه بیسفنول آ بر سلامت انسان مورد توجه قرار گرفته و در آینده بیشتر راجع به آن تحقیق شود. البته جالب است بدانید به گفته ووم سال پروفسور زیست شناس دانشگاه میسوری در این پانل بیش از 700 عنوان تحقیق راجع به BPA بررسی شده به‌خصوص آنهایی که در ده سال گذشته منتشر شده‌اند.

او معتقد است با این حال مسئولان سلامت و محیط زیست آمریکا وانمود می‌کنند هنوز در این باره نکات تاریکی وجود دارد.

اگرچه هنوز بر سر مضر یا بی‌ضرر بودن این بطری‌ها توافقی بین علما وجود ندارد، بهتر است تا می‌توانیم کمتر از این ظروف استفاده کنیم. بالاخره این ظروف هم به مرور زمان آسیب دیده و خراشیده می‌شوند.

3 نکته طلایی برای استفاده از بطری پلاستیکی

1)هنگامی که نیاز به ظروف قابل حمل دارید، بخصوص برای حمل نوشابه‌های اسیدی و داغ، بهتر است به جای ظروف پلاستیکی از ظروف استیل، سرامیکی یا شیشه‌ای استفاده کنید. اگر چه هنگام پیاده روی حمل ظروف سرامیکی یا شیشه‌ای مشکل است اما برای مسافرت یا هنگامی که ماشین دارید، این ظروف مناسب‌تر است.

2) اگر مجبورید از ظروف پلاستیکی استفاده کنید، از پلاستیک های پلی اتیلن وپلی پروپیلن استفاده کنید. اما ترجیحا از ظروف پلی استیرن، پلی وینیل کلراید و پلی کربنات استفاده نکنید. در ضمن ظرف‌هایی که از جنس پلی اتیلن ترفتالات (PET) ساخته شده‌اند، یک بار مصرف هستند و نباید مجددا استفاده شوند.

3) اگر از ظرف‌های پلاستیکی استفاده می‌کنید، آنها را از معرض گرما دور نگه‌دارید و تنها آب سرد را در آن ذخیره کنید. وقتی می‌خواهید از این ظروف استفاده کنید، ابتدا آنها را خودتان با مایع ظرفشویی ملایم بشویید و خوب و کامل آبکشی کنید.

منظور این است که از ماشین ظرفشویی و سفید کننده‌ها برای پاک کردن آن استفاده نکنید. سپس بگذارید ظرف در دمای اتاق خشک شود. حتی به مدت طولانی آنها را در معرض نور خورشید قرار ندهید. بهتر است هر 6 ماه یکبار ظروف را تعویض کرده و هر گاه ظروف پلاستیکی غذا رنگ گرفته و یا خراشیده شد، آنها را دور بیندازید.

ساخت اولین پلاستیک زیستی از چغندر قند ...

اولین و تنها پلاستیک زیستی که از چغندر قند تولید شده است توانست گواهینامه سازمان بین المللی "وینکوت" بلژیک را دریافت کند. به گزارش مهر، "ماینروفا" نام اولین و تنها پلیمر زیستی دنیا است که از چغندر قند تولید شده است. این پلاستیک زیستی که محصولCo.Pro.B، شرکت ایتالیایی فعال در بخش بیوتکنولوژی های مدرن است توانست گواهینامهOk Biodegradabile Water سازمان بین المللی "وینکوت" بلژیک رابه عنوان اولین پلاستیک تجدید پذیر زیستی دریافت کند.

این پلاستیک زیستی در سال 2007 و با اجرای یک پروژه تحقیقاتی شکل گرفت. هدف از اجرای این پروژه تولید پلاستیک تجدید پذیر زیستی از چغندر قند بود. در حقیقت تاکنون از چغندر قند تنها برای تهیه قند و شکر استفاده می شد اما برای اولین بار در دنیا این دانشمندان توانستند مادهPha ( پلی هیدروکسی آلکانوات) را ازاین گیاه و مشتقات آن به دست آورند. تاکنون این ماده از روغن ها و آمیدهای غلات تولید می شد و بیشترین پلیمرهای زیستی که امروزه در بازار وجود دارند از این مواد روغنی غلات هستند. براساس این گزارش، این گواهینامه نشان می دهد که این پلاستیک در آب و دمای محیط کاملاتجدید پذیر زیستی است. این ماده جدید می تواند در ساخت اشیای پلاستیکی سخت یا انعطاف پذیر مورد استفاده قرار گیرد و جایگزین پلاستیک های نفتی مثل "PVC"، "PP" و "PET" آلاینده محیط زیست شود.

ملاک صنعتی شدن

با افزایش روزافزون جمعیت جهان یکی از مشکلات عمده بشر دفع زباله و مواد ضایعاتی است. با توجه به بروز مشکلات عدیده در زمینه دفع مواد ضایعاتی و زباله ، بشر به فکر دفع مواد ضایعاتی از طریق سوزاندن و یا دفع زباله ، ذوب و خرد کردن مواد ضایعاتی (عمده مواد ضایعاتی پلاستیکی) افتاد.
امروزه از جمله ملاک های اصلی صنعتی شدن ممالک پیشرفته چگونگی بازیافت مواد است. با توجه به پیشرفت های صورت گرفته از روشهای مختلفی چون روشهای شیمیایی (استفاده از حلال های شیمیایی) و فیزیکی همچون روشهای حرارتی (ذوب و استفاده دوباره) استفاده می شود. به طور نمونه در کشورهای پیشرفته از بطری های ضایعاتی الیاف جدید ریسیده شده و از قوطی های نوشابه چیپس و یا گرانول PP تهیه می شود. از جمله روشهای نوین دیگر بازیابی مواد، روشهای بازیافت بیوشیمیایی است از جمله خواص این روش زیست سازگار بودن مواد به کار رفته و راحتی در دفع مواد به کار رفته است

بازیافت پلاستیک

فرایند بازیابی پلاستیکها در مجموع شامل عملیات و فرآیندهایی است که در آن مواد دست دوم بصورت محصول جدید و یا منومر تشکیل دهنده تبدیل می گردد.
امروزه پلاستیک ها و و لاستیک ها که از پلیمرهای مصنوعی به شمار می روند جایگاه خاصی را در صنایع به خود اختصاص داده اندمواد پلاستیکی بعلت خواص منحصر بفرد مانند : سبکی ، شکل پذیری ، استحکام انعطاف پذیری ، سختی مقاومت در برابر عوامل شیمیایی و بسیاری خواص متفاوت دیگر کاربردهای گسترده ای پیدا نمودند فر آوری پلاستیکها انرژی بسیار کمتر و مواد اولیه بسیار ارزانتری نسبت به فلزات و موارد مشابه دیگر نیاز دارند ماده اولیه پلاستیکها نفت یا زغال سنگ است و زمانی که به صورت ضایعات صنعتی و شهری در می آیند ، بازیافت صحیح و اصولی آن می تواند می تواند نقش بسیار مهمی در جلوگیری از آلوده شدن محیط زیست داشته باشد . در گذشته تصور می شد که با دفن ضایعات پلاستیکی ، ضمن انکه می توان از شر آن خلاصی یافت ، در زیر زمین همانند برگ درختان می پوسند و از بین می روند ، اما زمانی که به علت کمبود مجبور به استفاده از از زمینهای دفن زباله شدند ، دریافتند که ضایعات پلاستیکی و لاستیکی بدون تغییر و تخریب بر جای مانده اند و دفن کردن راه حل اساسی برای از بین بردن این ضلیعات پلیمری نیست . متاسفانه با افزایش روز افزون کاربرد وسیع مواد پلاستیکی و لاستیکی در صنایع مختلف بر حجم اینگونه ضایعات نیز افزوده می شود ، بطوری که آمار بدست آمده در سال 1993 نشان می دهد که فقط در اروپای غربی 26 میلیون تن پلاستیک مصرف شده که 14 میلیون تن آن ضایعات بوده است . در ایران نیز در سال 1376 بیش از 600 هزار تن پلاستیک مصرف شده است که از این مقدار 315 هزار تن انواع پلی اتیلن سبک ، سنگین و خطی و 200 تن پلی پروپیلن بوده است که در تهیه که در تهیه لوله ظروف و اتصالات و الیافف مصنوعی به کار گرفته است .

مراحل بازیافت ضایعات پلاستیکی شهری :

بازیافت ضایعات پلاستیکی شامل مراحل ذیل می باشد :

1- جمع آوری ضایعات :
جمع آوری ضایعات پلاستیکی بستگی به موقعیت جغرافیایی ، اقتصادی ، اجتماعی و قوانین حاکم بر آن جامعه دارد در شهر اصفهان ضایعات پلاستیکی همراه با سایر مواد جامد ( شیشه ، آهن آلات ، کاغذ و مقوا ) جمع آوری می شوند

2- جداسازی ضایعات پلاستیکی از یکدیگر :

معمولا" وقتی ضایعات جامد به محل بازیابی انتقال داده می شوند پلاستیکهای مختلف در دو جهت از یکدیگر جداسازی می شوند یکی از لحاظ ماهیت آنها و دیگر حساسیتی که در مقابل حرارت دارند . یعنی پلاستیکهایی که از دسته گرمانرم یا ترمو پلاستیک هستند مثل انواع بطریهای پلی اتیلن ، ظروف و قطعات پلی پروپیلن ، ظروف شیشه ای شفاف و رنگین از انواع دیگر جدا می شوند .
دسته دیگر ، پلاستیکهایی هستند که در اثر حرارت خمیر نمی شوند ، مثل ظروف ملامین ، کلید و پریزهای برق و … ، بازیافت این دسته از پلاستیکها بدین صورت است که پس از عملیات جداسازی ، خرد کردن و شستشو و خشک کردن ، آسیاب شده و به عنوان مواد تقویت کننده در لاستیک سازی به کار برده می شود

نوع دیگر جداسازی پلاستیکها ، علاوه بر حالت قبلی بر حسب رنگ است . بطوریکه پلاستیکها با رنگهای زرد ، آبی ، قرمز ، سبز از رنگهای سفید و بی رنگ جدا می شود

3- خرد کردن و شستشوی ضایعات پلاستیکی :

اصولا" هر چه جمع آوری ضایعات انتخابی تر باشد ، درجه خلوص فر آورده های نهایی حاصل از بازیافت دارای کیفیت بهتری است . معمولا پلاستیکهای جمع آوری شده دارای آلودگیهای زیادی هستند . آسانترین روش پاکسازی آنها از آلودگیها ، شستشوی آنها در حوضچه های آب است . معمولا" آلودگی های همراه ضایعات به صورت آلودگیهای محلول و یا نامحلول در آب هستند . الودگیهای نامحلول در آب ، معمولا" در ته حوضچه ته نشین می شوند .

در ابتدا و در قسمت میانی حوضچه های شستشو ، خرد کننده های قیفی شکل با تیغه های عمود بر هم وجود دارند که پلاستیکها را داخل دهانه قیفی شکل می ریزند . سپس تکه های خرد شده پلاستیک از سرریز حوضچه ها وارد ظروف خشک کننده می شوند . در این ظروف بر اثر نیروی گریز از مرکز ضایعات پلاستیکی خشک می شوند

4- آسیاب کردن و مخلوط کردن با مواد نو یا مواد افزودنی :

ضایعات آسیاب شده که معمولا" مخلوطی از پلاستیکهای همرنگ می باشند بیشتر برای تهیه فراورده های نامرغوب و کیسه های پلاستیکی به کار می روند و اگر بخواهند از انها مواد مرغوب تری تهیه نمایند بایستی با مواد نو و یا مواد افزودنی مخلوط گردد و عمل فر آوری روی آن انجام شود .

بازیافت (PET)

بازیافت به معنای جمع آوری و پلیمر کردن مجدد مواد اولیه است تولید ومصرف pet روز به روز در حال افزایش است . انباشته شدن بطریهای پلی اتیلن ترفتالات pet در محیط زیست علاوه بر زیانهای زیست محیطی ، زیانهای ناشی از مصرف منابع را نیز در بر دارد .
Pet از پلاستیکهای گرما نرم است که بازیافت آن مشکلاتی متعدد در بر دارد به طوری که در حال حاظر بخش عظیمی از pet با زیافتی به دلیل افت خواص ویژیگیها برای تولید محصولاتی مشابه محصولات ابتدایی مناسب نیست .
از خرد کردن بطریهای pet ریز دانه ایی به دست می آیند که به صورت جزء سخت در تولید الوارهای پلاستیکی پلی اولفینی استفاده می شوند . در این میان فرآیند نوین اکستروژن واکنشی ، نوید بخش بازیافت pet با خواص مشابه رزین اولیه آن است که ارزش افزوده بازیافتی را بالا می برد

کاربردهای پلی اتیلن ترفتالات
با جمع آوری و بازیابی این بطریها می توان محصولات بسیار متنوعی تولید کرد . در حال حاظر این روند با سرعت در حال گسترش است . تعداد طرحهای جمع آوری و جداسازی بطریها از زباله های دیگر در حال افزایش است و مصرف کنندگان ، تعداد بیشتری از ظروف مصرف شده را به منظور بازیافت بر می گردانند . همچنین کیفیت و کارایی سیستم های تفکیک زباله در حال بهبود است .و تنوع کاربردهای نهایی بیشتر می شود .
بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان اروپایی بازیافت ظروف ( پلی اتیلن ترفتالات ) ( Petcore ) تعدا ظروف پلاستیکی جمع آوری شده در اروپا از جنس PET ، در سال 1998با یک رکورد تازه رسیده است . طبق بررسی این سازمان ، در این سال حدود 170.000 هزار تن ( معادل 3.4 میلیارد عدد) بطری جمع آوری و بازیافت شدند این مقدار نسبت به سال 1997 ( 62.000 تن ) 57 درصد افزایش یافته و ظرفیت بازیافت نیز در این سال به 190.000 تن رسیده است . دلیل این افزایش ظرفیت ، توسعه و روز تهیه کردن واحدهای موجود و افزایش کارایی بازیافت کنندگان است . در سال 1998 ، سرمایه گذاریهای جدیدی نیز در این زمینه انجام شده است و نتیجه ظرفیت بازیافت بطریهای pet در سال جاری به 200.000 تن رسیده است .
در سال 1998 ، 77.000 تن بطری pet در جهان بازیابی شده است و در سال 1999 با 14 درصد افزایش به 88.000 تن رسید .

پلاستیک سازگار با محیط زیست تولید می‌شود

هر سال بیش از ‪ ۳۰‬میلیارد بطری آب به گورستان‌های دفع زباله آمریکا سرازیر می‌شود و کوه‌هایی از مشکلات زیست محیطی ایجاد می‌کند.

به گزارش ساینس دیلی اما درصورتی که تحقیقات علوم و فناوری دانشگاه میسوری با موفقیت رو به رو شود، بطری‌های پلاستیکی آینده، واقعا چهار ماه پس از دور انداخته شدن، از بین می‌روند.

گروه تحقیقاتی علم و فناوری میسوری در تلاش برای کاهش هزاران کیلوگرم زایدات پلاستیکی که هرساله به گورستان‌های دفع زباله منتقل میشوند، دست به کار تولید نوع جدیدی از لاستیک‌های زیست تجزیه پذیر و زیست دسترس( ‪ )bioavailabe‬شده اند.

پلاستیک‌های زیست دسترس حاوی موادی هستند که سیستم‌های زنده آنها را در توسط عملکرد فیزیولوژیکی طبیعی شان جذب می‌کنند.

این گروه تحقیقاتی با ترکیب و اصلاح نوعی پلیمرهای زیستی، طبیعی و بر پایه نفت قصد دارند ترکیب بهینه‌ای بسازند که در تولید پوشش‌های نازک کشاورزی، بطری و وسایل انتقال دارو و زیست پزشکی و موارد دیگر، استفاده شود.

این گروه تحقیقاتی تحت سرپرستی دکتر کی.بی. لی استاد مهندسی شیمی در میسوری در حال بهبود ویژگی‌های پلاستیک‌های زیست تجزیه پذیر برای محصولات واقعی هستند.

اگرچه شرکت‌ها هم اکنون پلیمرهای زیست تجزیه پذیر را به فروش می‌رسانند اما این محصولات اغلب گران هستند و برای استفاده در کاربردهای خاص کیفیت پایینی دارند.

به همین دلیل، این گروه از پژوهشگران در حال بررسی چگونگی استفاده از افزودنی‌های زیستی مانند نشاسته و سلولز ، بمنظور کاهش هزینه‌های انواع کاربردهای تجاری هستند.

این پژوهشگران علاقمند به استفاده از گلیسرول هستند که یک محصول فرعی مهم فرایند بیودیزل در پلاستیک‌های جدید است.

برخی پلیمرهای جدید این گروه شامل منابع تجدیدپذیر مانند اسید پلی لاکتیک هستند که توسط مخمر نشاسته تولید می‌شوند.

مهین شهلاری دانشجوی دکتری مهندسی شیمی در گروه تحقیقاتی علم و فناوری میسوری می‌گوید مکانیسم‌های شیمیایی و زیستی مختلف در تجزیه پذیری پلیمرها دخیل هستند.

به عنوان مثال در صورتی که اسید پلی لاکتیک در دمایی بین ‪ ۱۲۲‬تا ‪ ۱۴۰‬درجه فارنهایت کامپوست شود، طی ‪ ۴۵‬تا ‪ ۶۰‬روز تجزیه می‌شود.

همانطور که اسید پلی لاکتیک تجزیه می‌شود مواد آن با آب واکنش نشان می دهند و به مولکول‌های کوچک که آب و دی اکسید کربن هستند تجزیه می‌شوند.

شهلاری افزود در کل محصول اصلی نهایی تجزیه پلیمر، آب و دی اکسید کربن هستند. اسید پلی لاکتیک بالقوه می‌تواند جایگزین بطری‌های معمولی آب شود و انتظار می‌رود که این تحقیق به این هدف کمک کند.

میکروب‌هایی که پلاستیک می‌خورند!

یک دانش‌آموز دبیرستانی در کانادا راهی برای تجزیه سریع‌تر کیسه‌های پلاستیکی پیدا کرده است.

به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران‌(ایسنا) خوزستان، طبق محاسبات دانیل برد، کار تجزیه این کیسه‌ها سه ماه به طول می‌انجامد. وی پس از ماه‌ها قرار دادن باکتری‌های تجزیه‌گر پلاستیک و تمرکز بر عملکرد آنها موثرترین گونه باکتری تجزیه‌گر را کشف کرد.

این نوع باکتری سفینگوموناس نام دارد و یک باکتری دیگر به نام سودوموناس در کار تجزیه به آن کمک می‌کند. در یک کاربرد گسترده‌تر که در دمای 37 درجه سانتی‌گراد صورت گرفت مقداری استان سدیم نیز به مورد آزمایش شده اضافه شد. برد 43 درصد تجزیه پلاستیک را در شش هفته مشاهده کرد. او این ایده را از تجربه‌های زندگی روزمره گرفت.

برد می‌گوید: من هر هفته باید کارهایی را انجام دهم و هر وقت که در کمد را باز می‌کنم انبوهی از کیسه‌های پلاستیکی بر سرم فرود می‌آیند.

استفاده از کیسه‌های پلاستیکی نازک در چین ممنوع شد

چین در نظر دارد به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی و حفظ محیط زیست عادت به مصرف سه میلیارد کیسه نایلون در روز را کنار بگذارد. اما این کار در سخن آسانتر از عمل خواهد بود.

به گزارش رویترز از پکن، پرجمعیت‌ترین کشور جهان قصد دارد روز یکشنبه به شمار فزاینده کشورهایی مختلف جهان، از ایر لند گرفته تا بنگلادش، بپیوندند که تصمیم گرفته‌اند عادت خریداراند خود در استفاده از کیسه نایلون‌هایی با قطر کمتر از ‪۲۵‬هزارم میلی متر را از بین ببرند.

قانونگذاران، به خصوص کیسه‌های فوق‌العاده نازک را هدف گرفته‌اند زیرا معمولا آنها پس از یکبار مصرف ، دور انداخته می‌شوند و به انبوه زباله در چین که روز به روز نسبت به آلودگی هوا و آب ناشی از رشد سرسام آور اقتصادی خود آگاهتر می‌شود می‌پیوندند.

فروشندگان نیز اجازه نخواهند داشت که به غیر از استفاده برای حمل مواد غذایی تازه و پخته شده، به رایگان به مردم کیسه‌های پلاستیکی بدهند.

متخلفان از این قانون جریمه می‌شوند و یا اموالشان مصادره می‌گردد.

آمار رسمی چین نشان می‌دهد که این کشور هر ساله ‪۳۷‬میلیون بشکه نفت خام را که اکنون بسیار گرانقیمت شده است صرف تولید کیسه پلاستیکی می‌کند که مقدار مصرف آن توسط جمعیت یک میلیارد و سیصد میلیون نفری آن بطور متوسط به سه میلیارد عدد در روز می‌رسد.

تقریبا در همه استانهای چین کارخانجات تولید کیسه پلاستیکی وجود دارد .در استان ژه جیانگ واقع در جنوب شرقی چین که یکی از مراکز مهم این صنعت است بیش از ده هزار تولیدکننده کیسه نایلون وجود دارد و طبق اعلام انجمن صنایع پلاستیک این استان ، فروش فرآورده‌های پلاستیکی سالانه به ‪ ۴۰‬میلیارد یوان ( پنج میلیارد و ‪۷۳‬میلیون دلار) می‌رسد.

اما بسیاری از تولیدکنندگان نسبت به عملی شدن ممنوعیت کیسه نایلون‌های نازک تردید دارند. یکی از آنان گفت نگرانی ما اینست که واحدهای تولیدی کوچک و زیر زمینی همچنان به تولید کیسه‌های فوق‌العاده نازک ادامه دهند و آنان که از قانون تبعیت می‌کنند، بازارشان را از دست بدهند.

جایگاه پلاستیک های زیستی در حفاظت از محیط زیست

هر چند به نظر می رسد جانشین شدن «پلاستیک های زیستی» (Bioplastics) به جای پلاستیک های ساخته شده از مشتقات نفتی (به دلیل مشکلات اقتصادی بر سر راه تولید و استفاده انبوه از آنها) چیزی بیش از یک حرکت نمادین نباشد، اما استفاده گسترده از این پلاستیک ها طی ماه اکتبر سال جاری میلادی نشان داد پلاستیک های زیستی می توانند به زودی جایگزین پلاستیک های کنونی شوند.ماده اصلی تولید پلاستیک های زیستی ذرت و برخی دیگر از گیاهان است، اما غلات در تولید این پلاستیک ها رتبه نخست را به خود اختصاص داده اند. پلاستیک های زیستی که تاکنون به صورت محدود مورد استفاده قرار می گرفتند، قرار است به طور گسترده در صنعت غذا به عنوان روکش های مواد غذایی، روکش میوه ها و سبزی ها، بسته بندی انواع مواد غذایی و میوه و سبزی و تیوپ برای بسته بندی لوازم آرایشی - بهداشتی مورد استفاده قرار بگیرند. اکنون بسیاری از کارت های اعتباری با همین روکش ها تولید می شوند.

پژوهشگران معتقدند تولید انبوه پلاستیک های زیستی یا قابل تجزیه و بازیافت در طبیعت نه تنها می تواند محیط زیست را از آسیب های شدید ناشی از انباشت پلاستیک های غیرقابل تجزیه حفظ کند، بلکه می تواند وابستگی بسیاری از کشورها را به نفت و سایر مشتقات آن کاهش بدهد.

به این ترتیب می توان گفت مشکلات اقتصادی تولیدکنندگان مواد اولیه پلاستیک های زیستی و شرکت های سازنده این پلاستیک ها دلیل اصلی عدم تولید انبوه پلاستیک های زیستی است. در حقیقت با وجودی که سرمایه گذاری هایی برای تولید پلاستیک های زیستی انجام شده است، اما هنوز کافی نیست.

خاستگاه پلاستیک های زیستی

خاستگاه اصلی پلاستیک های زیستی، گیاهان به ویژه غلات هستند. در حال حاضر انواع ذرت، گیاهان علفی، نیشکر و سیب زمینی شیرین به عنوان مواد اولیه ساخت پلاستیک های زیستی در سطح وسیع کشت می شوند. برخی پژوهشگران نگران کشت و استفاده از گیاهان اصلاح شده ژنتیکی برای تولید پلاستیک های زیستی هستند. آنها نگرانند که این گیاهان جانشین انواع طبیعی شوند. از سوی دیگر استفاده از مخمرهای شیمیایی برای تخمیر سریع این گیاهان برای ساخت پلاستیک های زیستی، تهدیدی جدی برای محیط زیست محسوب می شود.

هزینه بالای تولید پلاستیک های زیستی یکی دیگر از نکات مورد بحث است. برآوردها نشان می دهد هزینه تولید این پلاستیک ها، سه برابر پلاستیک های تولید شده از مشتقات نفتی است. این مساله سرمایه گذاری برای تولید انبوه پلاستیک های زیستی را با مشکل مواجه کرده است. از طرفی تولید اندک پلاستیک های زیستی مانع از سرشکن شدن هزینه ها می شود. این امر نیز یکی از دلایل بی میلی تولیدکنندگان به تولید پلاستیک های قابل تجزیه است.

«دیوید کورنرل» رئیس انجمن بازیافت و تبدیل مواد پلاستیکی امریکا در این باره می گوید؛ «هنوز جامعه جهانی نیاز مبرم به پلاستیک های زیستی را درک نکرده است. زمانی این نیاز را باور می کنیم که با انبوهی از پلاستیک های غیرقابل بازیافت روبه رو بشویم. باور نکرده ایم که پلاستیک های غیرقابل بازیافت یکی از بزرگ ترین منابع آلوده کننده محیط زیست است.»

برآوردهای دولت امریکا نشان می دهد تنها در این کشور جایگزین شدن پلاستیک های زیستی به جای پلاستیک های کنونی می تواند تا 10 درصد نیاز این کشور را به نفت کاهش بدهد. علاوه بر این مشکل انهدام پلاستیک های غیرقابل بازیافت برطرف خواهد شد. براساس آمار سازمان محیط زیست امریکا، در سال 2005 میلادی فقط 6 درصد از پلاستیک های غیرقابل بازیافت منهدم و بقیه در طبیعت رها شدند،

بررسی ها نشان می دهد جایگزین شدن پلاستیک های زیستی به جای پلاستیک های تولیدشده از مشتقات نفتی باعث کاهش چشمگیر آلاینده های سمی چون «پلی وینیل کلراید» (PVC) می شود که یکی از عوامل اصلی ایجاد انواع سرطان ها است. از سوی دیگر با این جانشینی میزان سرب موجود در هوای تنفسی به شدت کاهش می یابد. از طرفی مانع از بروز بیماری های مختلف در کودکان می شود؛ چرا که بسیاری از اسباب بازی های کودکان یا برخی وسایل مورد استفاده آنها از همین پلاستیک های تهیه شده از مشتقات نفتی ساخته می شود.

تازه واردها و قدیمی ترها

شرکت کمبریج متابولیکس به تازگی پلاستیکی زیستی با نام «میرل» تولید کرده است. این پلاستیک زیستی بسیار سریع تر از انواع قبلی تجزیه می شود. حتی تولیدات تهیه شده از این پلاستیک زیستی در منازل، همراه با کمپوست قابل تجزیه است. پلاستیک زیستی «میرل» برای نخستین بار، به صورت آزمایشی توسط شرکت تارگت برای روکش کارت های اعتباری مورد استفاده قرار گرفت و در 129 مرکز خرید به عموم عرضه شد. اکنون شرکت تولیدکننده پلاستیک زیستی میرل درصدد است تا برای روکش داخلی و بیرونی فنجان های مورد استفاده برای نوشیدن قهوه از این پلاستیک زیستی استفاده کند. این طرح با همکاری شرکت تولید فرآورده های کشاورزی «آرچردانیل میدلند» اجرا می شود. کشت انبوه ذرت برای تولید پلاستیک زیستی «میرل» به عهده این شرکت است. شرکت آرچردانیل میدلند قرار است برای تخمیر ذرت از باکتری های اصلاح شده ژنتیکی استفاده کند تا تخمیر ذرت برای تولید پلاستیک زیستی میرل به محیط زیست منطقه آسیب نرساند.

در حال حاضر علاوه بر پلاستیک زیستی «میرل» تولیدی شرکت کمبریج متابولیکس، «نیچر ورکز» ساخته کمپانی مینه سوتا کارگیل نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

پلاستیک زیستی «نیچر ورکز» از ذرت تهیه می شود و برای تخمیر ذرت برای تولید این پلاستیک زیستی از باکتری های اصلاح شده ژنتیکی استفاده می کنند تا به محیط زیست آسیب نرسد. از طرفی پس از تخمیر ذرت، پروتئین آن در مراحل مختلف فرآیند از بین می رود تا پروتئین حاصل از تخمیر ذرت به طبیعت آسیب وارد نکند. از پلاستیک زیستی «نیچر ورکز» در تولید بطری های ویژه آب معدنی استفاده می شود.

از پلاستیک های زیستی ساخت کشورهای مختلف جهان می توان به «اکو فلکس» پلاستیک زیستی ساخت کمپانی BAFSAG آلمان؛ «متربی» کمپانی نوامونت اس پی ای ایتالیا و «متربی»کمپانی هاتورن کالیفرنیا اشاره کرد.

در بین کشورهای امریکای لاتین نیز برزیل توسط دو شرکت خود به نام های «دو پونت کمپانی» و «براسکم اس.آ» پلاستیک زیستی قابل بازیافت تولید می کند. شرکت نخست از ذرت و دومی از نیشکر برای تولید پلاستیک زیستی بازیافتی استفاده می کند. پلاستیک های زیستی ساخت کشور برزیل خود به خود قابل تجزیه نیست اما به راحتی قابل بازیافت در مراکز بازیافت وسایل پلاستیکی است.

موانع اقتصادی

شاید بتوان یکی از بزرگ ترین موانع تولید انبوه پلاستیک های زیستی را مسائل اقتصادی دانست. براساس برآورد های انجام شده، برای تولید پلاستیک های زیستی سالانه به رقمی برابر 360 میلیارد پوند هزینه نیاز است. اما پرسش مطرح شده این است که مشکلات اقتصادی یا بهتر بگوییم بهانه مشکلات اقتصادی، بهانه خوبی برای توقف یا کاهش تولید پلاستیک های زیستی است؟

بررسی های انجام شده نشان می دهد پلاستیک های زیستی «میرل» به راحتی و بدون هیچ گونه آسیب به طبیعت، طی دو ماه در کمپوست و اندکی طولانی تر در خاک، آب رودخانه ها، دریاها و اقیانوس ها تجزیه شده و مواد اولیه آن به طبیعت بازمی گردند. این مدت زمان تجزیه در مقایسه با بازیافت مجدد بسیاری از کمپوست های مورد استفاده برای گیاهان و حتی کاغذ زمان بسیار کمتری است. علاوه بر این تولیدکنندگان غلات مورد استفاده برای تولید پلاستیک های زیستی معتقدند هزینه تولید، فرآوری، انبار کردن، بسته بندی و در نهایت ارائه غلات باکیفیت برای مصرف مردم به مراتب بالاتر از افزایش سطح زیر کشت غلات برای تهیه پلاستیک های زیستی است اما دولت ها برای گسترش سطح زیر کشت غلات مورد استفاده برای تولید پلاستیک های زیستی هزینه یی را اختصاص نمی دهند.

هزینه بالای تهیه مواد اولیه برای مراکز تولید پلاستیک های زیستی یکی دیگر از موانع موجود بر سر راه تولید انبوه پلاستیک های زیستی است.

برآوردها نشان می دهد برای تولید پلاستیک زیستی «میرل» شرکت سازنده باید برای هر پوند ماده اولیه (ذرت)، هزینه یی معادل 5/2 دلار پرداخت کند. در حالی که برای یک شرکت سازنده پلاستیک از مشتقات نفتی، هزینه خرید همین مقدار ماده اولیه (رزین) تنها 70 تا 90 سنت است. بنابراین با یک مقایسه ساده می توان نتیجه گرفت شرکت های تولیدکننده پلاستیک های زیستی در مقایسه با تولیدکنندگان پلاستیک های مشتق شده از مواد نفتی، 10 تا 20 درصد هزینه بالاتری برای خرید مواد اولیه پرداخت می کنند.

بنابراین در یک جمع بندی کلی می توان اصلی ترین دلیل به تعویق افتادن تولید انبوه پلاستیک های زیستی را مشکلات اقتصادی تولیدکنندگان مواد اولیه این پلاستیک ها یعنی کشاورزان و هزینه بالای خرید این مواد اولیه برای شرکت های سازنده پلاستیک های زیستی دانست.

نظرسنجی انجام شده از مردم امریکا و برخی کشورهای اروپایی نشان می دهد مردم این کشورها از پرداخت اندکی هزینه بیشتر برای حفظ سلامت محیط زیست و در نتیجه سلامتی خودشان استقبال می کنند. آنها پرداخت 5/2 دلار برای نوشیدن یک فنجان قهوه در فنجان هایی با روکش پلاستیکی زیستی را به نوشیدن قهوه دو دلاری در فنجان هایی با روکش های پلاستیکی حاصل از مشتقات نفتی ترجیح می دهند. به عقیده آنها حفظ سلامتی و محیط زیست بهایی دارد که باید پرداخت. www.cnn.com