بیش از ‪ ۹۲‬درصد از قوطی‌ آلومینیومی نوشابه در ژاپن بازیافت شد

توکیو- آمارهای منتشر شده در ژاپن نشان می‌دهد،در سال مالی گذشته منتهی به ‪ ۳۱‬مارس سال جاری میلادی (‪ ۱۲‬فروردین )،بیش از ‪ ۹۲‬درصد از قوطی‌های آلومینیومی نوشابه در ژاپن بازیافت شده اند.

روزنامه یومیوری روز جمعه به نقل از اتحادیه بازیافت آلومینیوم در ژاپن گزارش داد: آمار بازیافت قوطی‌های آلومینیومی نوشابه در ژاپن در سال مالی گذشته نزدیک به دو درصد بیشتر از سال قبل از آن بود.

به گزارش ایرنا به نقل از یومیوری ، این برای سومین سال پیاپی است که آمار بازیافت قوطی نوشابه آلومینیومی در ژاپن از مرز ‪ ۹۰‬درصد فراتر می رود.

این گزارش نشان می‌دهد، در سال مالی گذشته ‪ ۳۰۰‬هزار تن قوطی آلومینیومی در ژاپن مصرف شده که ‪ ۲۸۰‬هزار تن از آن مسیر بازیافت را پیموده است .

بیشتر قوطی‌های آلومینیومی بازیافت شده در ژاپن دوباره تبدیل به قوطی و یا بخش‌هایی از قطعات خودرو شده اند.

بهای هرکیلو قوطی آلومینیوم بازیافتی در ژاپن درسال پیش بین ‪ ۱۸۰‬تا ‪ ۲۰۰‬ین بود.

بهای قوطی آلومینیومی بازیافتی نوشابه در ژاپن طی دو سال گذشته حدود دو برابر افزایش یافته است .

ضوابط مدیریت زباله‌های بیمارستانی کتابچه می‌شود

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: ضوابط مدیریت زباله‌های بیمارستانی تبدیل به کتابچه می‌شود تا در اختیار عموم قرار گیرد. وی در ادامه گفت: تهیه این کتابچه به زودی نهایی و توزیع می‌شود.
به گزارش خبرگزاری فارس، کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست در جلسه مورخ 19/12/1386 بنابه پیشنهاد شماره 39169-1 مورخ 1/7/1386 سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد ماده (11) قانون مدیریت پسماندها - مصوب 1383 - و با رعایت جز (3) بند (ج) مصوبه شماره 56061/1901 مورخ 24/4/1386 شورای عالی اداری، ضوابط و روشهای مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته را به شرح زیر تصویب کرد:
«ضوابط و روشهای مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته»
فصل اول - اهداف
ماده 1- اجرای این ضوابط در جهت دستیابی به اهداف زیر است:
الف - حفظ سلامت عمومی و محیط زیست در مقابل اثرات نامطلوب پسماندهای پزشکی.
ب- اطمینان از مدیریت اجرایی مناسب و ضابطه‌مند پسماندهای پزشکی.
پ- ایجاد رویه‌‌ای مناسب و ضابطه‌مند برای تولید، حمل، نگهداری، تصفیه، امحا و دفع پسماندهای پزشکی.

فصل دوم - تعاریف
ماده 2- عبارات و اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف- قانون مدیریت پسماندها: منظور قانون مدیریت پسماندها - مصوب 1383 - است.
ب- سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست.
پ- وزارت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
ت- پسماندهای پزشکی ویژه: به کلیه پسماندهای عفونی و زیان‌آور ناشی از بیمارستانها، مراکز بهداشتی، درمانی، آزمایشگاههای تشخیص طبی، و سایر مراکز مشابه که به دلیل بالا بودن حداقل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمیت، بیماری‌زایی، قابلیت انفجار یا اشتغال، خورندگی و مشابه آن که به مراقبت ویژه (مدیریت خاص) نیاز دارند، گفته می‌شود.
ث- چهار دسته اصلی پسماند پزشکی: 1- پسماند عفونی 2- پسماند تیز و برنده 3- پسماند شیمیایی و دارویی 4- پسماند عادی.
ج- بی‌خطرسازی:‌اقداماتی که ویژگی خطرناک بودن پسماند پزشکی را رفع کند.
چ- سایر تعاریف مندرج در این ضوابط همان تعاریف قانون و آیین‌نامه اجرایی مدیریت پسماندها خواهد بود.

فصل سوم- حدود و اختیارات
ماده 3- وزارت، مسئول نظارت بر اجرای ضوابط و روشهای مصوب است.
ماده 4- اجرای ضوابط و روشهای مصوب برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که پسماندهای پزشکی را در هر شکلی تولید، تفکیک، جداسازی، جمع‌آوری، دریافت، ذخیره، حمل، تصفیه، دفع و یا مدیریت می‌نمایند الزامی است.
ماده 5- مدیریت‌های اجرایی پسماند مؤظفند براساس معیارها و ضوابط وزارت ترتیبی اتخاذ کنند تا سلامت، بهداشت و ایمنی عوامل اجرایی تحت نظارت آنها تأمین و تضمین شود.
ماده 6- تولیدکنندگان پسماند مؤظف‌اند در جهت کاهش میزان تولید پسماند برنامه عملیاتی داشته باشد.
ماده 7- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مبادرت به تأسیس مرکز درمانی اعم از بیمارستان، درمانگاه و کلینیک می‌نمایند، مؤظفند برنامه مدیریت اجرایی پسماند واحد یاد شده را به تأیید وزارت برسانند.
ماده 8- پسماندهای پزشکی ویژه براساس تعریف مندرج در قانون، تا قبل از زمانی که تبدیل به پسماند عادی شوند، به عنون پسماند ویژه محسوب می‌شوند.

فصل چهارم - طبقه‌بندی پسماندهای پزشکی
ماده 9- طبقه‌بندی پسماندهای پزشکی به شرح زیر است:
الف- عادی (شبه خانگی).
ب- پسماندهای ناشی از مراقبت‌های پزشکی (پسماندهای پزشکی ویژه).

فصل پنجم - تفکیک، بسته‌بندی و جمع‌آوری
ماده 10- کلیه مراکز تولیدکننده پسماند پزشکی (اعم از بیمارستانها، درمانگاهها، مراکز بهداشت، آزمایشگاهها، مراکز تزریق، رادیولوژی‌ها، داندانپزشکی‌ها، فیزیوتراپی‌ها، مطب‌ها و سایر مراکز تولید پسماند پزشکی)، مراکز تزریق، رادیولوژی‌ها، داندانپزشکی‌ها، فیزیوتراپی‌ها، مطب‌ها و سایر مراکز تولید پسماند پزشکی) مؤظفند در مبدأ تولید، پسماندهای عادی و پسماندهای پزشکی ویژه خود را با رعایت موارد زیر جمع‌آوری، تفکیک و بسته‌بندی کنند.
ماده 11- به منظور مدیریت بهینه پسماند، مراکز تولیدکننده پسماند پزشکی (اعم از بیمارستانها، درمانگاه‌ها، مراکز بهداشت، آزمایشگاهها، مراکز تزریق، رادیولوژی‌ها، داندانپزشکی‌ها، فیزیوتراپی‌ها، مطب‌ها و سایر مراکز تولید پسماند پزشکی) مؤظفند اقدامات زیر را انجام دهند:
الف- ترجیح بر استفاده از کالاهایی با تولید پسماند کمتر و غیرخطرناک (در مورد پسماندهای عادی (شبه‌خانگی) بیمارستانی، کالاهایی با تولید پسماند قابل بازیافت).
ب- مدیریت و نظارت مناسب بر مصرف.
پ- جداسازی دقیق پسماند عادی از پزشکی ویژه در مبدأ تولید پسماند.
ت- ترجیح بر استفاده از محصولات کم خطرتر به جای PVC، استفاده از رنگهای کم‌خطرتر به جای رنگهای با پایه فلزی.
ث- اولویت استفاده از:
1- پاک‌کننده‌های زیست تجزیه‌پذیر.
2- مواد شیمیایی ایمن‌تر.
3- استفاده از مواد با پایه آب به جای مواد با پایه حلال.
ماده 12- هر واحد باید برنامه عملیاتی مدیریت پسماند پزشکی ویژه خود را تهیه و در صورت مراجعه نمایندگان سازمان یا وزارت ارائه دهد.
ماده 13- تولیدکنندگان پسماند پزشکی مؤظفند پسماندهای تولیدی خود را شناسایی و آمار تولید را به تفکیک «عفونی»، «تیز و برنده»، «شیمیایی - دارویی» و «عادی» به صورت روزانه ثبت نمایند.
ماده 14- تولیدکنندگان باید پسماندهای پزشکی ویژه را به منظور اطمینان از حمل‌ونقل بی‌خطر، کاهش حجم پسماندهای پزشکی ویژه، کاهش هزینه‌های مدیریت پسماند و بهینه‌سازی و اطمینان از امحا، از جریان پسماندهای عادی مجزا نمایند.
تبصره - تفکیک انواع مختلف پسماندهای پزشکی برحسب چهار دسته اصلی از یکدیگر ضروری است.
ماده 15- کلیه پسماندهایی که روش امحای آنها یکسان می‌باشند نیاز به جداسازی و تفکیک از یکدیگر ندارند.
ماده 16- پسماندهای حاوی فلزت سنگین خطرناک باید به طور جداگانه تفکیک شود.
ماده 17- در صورت مخلوط شدن پسماند عادی با یکی از پسماندهای عفونی، شیمیایی، رادیواکتیو و نظایر آن خارج کردن آن ممنوع است.
ماده 18- پسماندهای پزشکی بلافاصله پس از تولید باید در کیسه‌ها، ظروف یا محفظه‌هایی قرار داده شوند که شرایط مندرج دراین بخش را دارا باشند.
تبصره - در صورتی که از روش اتوکلاو برای تصفیه پسماند استفاده می‌شود لازم است که کیسه پلاستیکی پسماندهای عفونی و Safety Box قابل اتوکلاو کردن باشد.
ماده 19- بسته‌بندی پسماند پزشکی ویژه باید به‌گونه‌ای صورت پذیرد که امکان هیچ‌گونه نشت و سوراخ و پاره شدن را نداشته باشد.
تبصره - از آنجایی که بسته‌های حاوی پسماند، معمولاً حجم زیادی را اشغال می‌کنند، این بسته‌ها نباید پیش از تصفیه یا دفع فشرده شوند.
ماده 20- اعضا و اندام‌های قطع شده بدن و جنین مرده طبق احکام شرع جمع‌آوری و تفکیک می‌گردد.
ماده 21- پسماندهای تفکیک شده باید در ظروف و کیسه‌های مورد تأیید قرار داده شوند.
ماده 22- کلیه پسماندهای تیز و برنده باید در ظروف (Satety Box) جمع‌آوری و نگهداری شود که این ظروف باید دارای ویژگیهای زیر باشند:
الف- به آسانی سوراخ یا پاره نشوند.
ب- بتوان به آسانی درب آن را بست و مهروموم نمود.
پ- دهانه ظرف باید به اندازه‌ای باشد که بتوان پسماند را بدون اعمال فشار دست، در ظروف انداخت و خارج کردن آنها از ظرف ممکن نباشد.
ت- دیواره‌های ظرف نفوذناپذیر باشد و سیالات نتوانند از آن خارج شوند.
ث- پس از بستن درب، از عدم خروج مواد از آن اطمینان حاصل شود.
ج- حمل‌ونقل ظرف آسان و راحت باشد.
ماده 23- از کیسه‌های پلاستیکی برای جمع‌آوری و نگهداری پسماندهای تیز و برنده استفاده نشود.
ماده 24- دستگاه متراکم‌کننده و فشرده‌ساز و خردکننده نباید در مورد پسماندهای پزشکی استفاده شود مگر آنکه قبل از استفاده از دستگاه فوق و یا همزمان، ضدعفونی و یا بی‌خطرسازی پسماندها، انجام شده باشد. ظروف جمع‌آوری پسماندهای تیز و برنده نیز نباید به وسیله هیچ دستگاهی متراکم شوند.
ماده 25- کیسه‌های پلاستیکی حدقل باید دارای ویژگیهای زیر باشند:
الف- برای جمع‌آوری و نگهداری پسماندهای غیر از پسماندهای تیز و برنده استفاده شوند.
ب- بیش از دو سوم ظرفیت پر نشوند تا بتوان در آنها را به خوبی بست.
پ- با منگنه و یا روشهای سوراخ کننده دیگر بسته نشوند.
ماده 26- ظروف با دیواره‌های سخت حداقل باید دارای ویژگیهای زیر باشند:
الف- در برابر نشت، ضربه‌های معمولی و شکستگی و خوردگی مقاوم باشند.
ب- باید پس از هر بار استفاده بررسی و کنترل شود تا از تمیز بودن، سالم بودن و عدم نشت اطمینان حاصل شود.
پ- ظروف معیوب‌ نبایستی مورد استفاده مجدد قرار گیرند.
ماده 27- معایعات، محصولات خونی و سیالات بدن نباید در کیسه‌های پلاستیکی ریخته و حمل شوند مگر آنکه در ظروف یا کیسه‌های مخصوص باشند.
ماده 28- جنس ظروف نگهداری پسماند باید با روش تصفیه یا امحا سازگاری داشته باشد، همچنین ظروف پلاستیکی باید از پلاستیک‌های فاقد ترکیب‌های هالوژن ساخته شده باشند.
ماده 29- پسماندهای سیتوتوکسیک باید در ظروف محکم و غیرقابل نشت نگهداری شوند.
ماده 30- پسماندهای پزشکی باید پس از جمع‌آوری در ظروف و کیسه‌های تأیید شده برای نگهداری و حمل، در داخل سطل با رنگ‌های مشخص قرار داده شوند. این سطلها در صورتی‌که قابل استفاده مجدد باشند باید پس از هر بار خالی شدن، شسته و ضدعفونی شوند.
تبصره- جهت رفع آلودگی و گندزدایی از سطلها، از روشهای زیر استفاده می‌شود:
الف- شستشو با آب داغ حداقل 82 درجه سانتیگراد (180 درجه فاز نهایت) به مدت حداقل 15 ثانیه.
ب- گندزدایی با مواد شیمیایی زیر به مدت دست کم سه دقیقه:
1- محلول هیپوکلریت 500ppm کلر قابل دسترس.
2- محلو فنل 500ppm عامل فعال.
3- محلول ید 100ppm ید قابل دسترس.
4- محلول آمونیوم کواترنری 400ppm عامل فعال.
5- سایر مواد گندزدای دارای مجوز با طیف متوسط.
ماده 31- از سطوح شیب‌دار نباید برای انتقال و جابه‌جایی پسماندهای عفونی استفاده کرد.
ماده 32- مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مؤظف است با همکاری وزارت و سایر دستگاههای اجرایی حسب مورد، استانداردهای ماده (3) قانون و ماده (16) آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها مربوط به پسماندهای پزشکی را ظرف سه ماه تهیه کند.
ماده 33- برچسب‌گذاری باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
الف- هیچ کیسه محتوی پسماند نباید بدون داشتن برچسب و تعیین نوع محتوای کیسه از محل تولید خارج شود.
ب- کیسه‌ها یا ظروف حاوی پسماند باید برچسب‌گذاری شوند.
پ- برچسب‌ها با اندازه قابل خواندن باید بر روی ظرف یا کیسه چسبانده و یا به صورت چاپی درج شوند.
ت- برچسب در اثر تماس یا حمل، نباید به آسانی جدا یا پاک شود.
ث- برچسب باید از هر طرف قابل مشاهده باشد.
ج- نماد خطر مشخص‌کننده نوع پسماند باید به شکل مندرج در جدول شماره (2) پیوست شماره (3) که به مهر «پیوست تصویب نامه هیئت وزیران» تأیید شده است برای پسماند عفونی و پسماند رادیواکتیو و پسماند سیتوتوکسیک باشد.
ح- بر روی برچسب باید مشخصات زیر ذکر شود:
1- نام، نشانی و شماره تماس تولیدکننده.
2- نوع پسماند.
3- تاریخ تولید و جمع‌آوری.
4- تاریخ تحویل.
5- نوع ماده شیمیایی.
6- تاریخ بی‌خطرسازی.
ماده 34- مسئولان حمل‌ونقل پسماند، مؤظفند از تحویل گرفتن پسماندهای فاقد برچسب خودداری نمایند.
ماده 35- وقتی سه چهارم ظروف و کیسه‌های محتوی پسماند پزشکی ویژه، پر شد باید پس از بستن، آنها را جمع‌آوری نمود.
ماده 36- پسماندهای عفونی و عادی باید همه روزه (یا در صورت لزوم چند بار در روز) جمع‌آوری و به محل تعیین شده برای ذخیره موقت پسماند، حمل شوند.
ماده 37- باید جای کیسه‌ها و ظروف مصرف شده بلافاصله کیسه‌ها و ظروفی از همان نوع قرارداده شود.
ماده 38- سطل‌های زباله پس از خارج کردن کیسه پر شده پسماند، بلافاصله شستشو و گندزدایی شوند.

فصل ششم - نگهداری
ماده 39- نگهداری پسماندهای پزشکی باید جدا از سایر پسماندهای عادی انجام شود.
ماده 40- محل ذخیره و نگهداری موقت باید در داخل مرکز تولید زباله طراحی شود.
ماده 41- جایگاه نگهداری پسماند باید دارای شرایط زیر باشد:
الف- پسماندهای پزشکی باید در محل به دور از تأثیر عوامل جوی نگهداری شوند و وضعیت کلی بسته‌بندی یا ظرف آنها در برابر شرایط نامساعد آب و هوایی مثل باران، برف، گرما، تابش خورشید و نظایر آن محافظت شود.
ب- جایگاههای نگهداری پسماندها باید به‌گونه‌ای ساخته شوند که نسبت به رطوبت نفوذناپذیر بوده و قابلیت‌ نگهداری آسان با شرایط بهداشتی مناسب را فراهم آورد.
پ- جایگاه‌های نگهداری باید دور از محل خدمت کارکنان، آشپزخانه، سیستم تهویه و تبرید و محل رفت‌وآمد پرسنل، بیماران و مراجعان باشد.
ت- ورود و خروج حشرات، جوندگان، پرندگان و... به محل نگهداری پسماندها ممکن نباشد.
ث- محل نگهداری پسماند باید دارای تابلوی گویا و واضح باشد.
ج- محل نگهداری نباید امکان فساد، گندیدن با تجزیه زیستی پسماندها را فراهم کند.
چ- انبارداری این پسماندها نباید به شیوه‌ای باشد که ظروف یا کیسه‌ها پاره و محتویات آنها در محیط رها شود.
ح- امکان کنترل دما در انبار نگهداری و نیز نور کافی وجود داشته باشد.
خ- سیستم تهویه مناسب با کنترل خروجی وجود داشته باشد. سیستم تهویه آن کنترل شود و جریان‌ هوای طبیعی از آن به بخشهای مجاور وجود نداشته باشد.
د- امکان تمیز کردن و ضدعفونی محل و آلودگی‌ زدایی وجود داشته باشد.
ذ- فضای کافی در اختیار باشد تا از روی هم‌ریزی پسماند جلوگیری شود.
ر- دارای سقف محکم و سیستم فاضلاب مناسب باشد.
ز- دسترسی و حمل‌ونقل پسماند آسان باشد.
س- امکان‌ بارگیری با کامیون، وانت و سایر خودروهای باربری وجود داشته باشد.
ش- انبار دارای ایمنی مناسب باشد.
ص- محل بایستی مجهز به سیستم آب گرم و سرد و کف‌شوی باشد.
ض- چنانچه بی‌خطرسازی در محل اتاقک نگهداری تولید انجام می‌شود باید فضای کافی برای استقرار سیستم‌های مورد نظر در محل نگهداری پسماند فراهم باشد.
ماده 42- محل نگهداری برای واحد کوچک می‌تواند شامل سطلهای دارای سیستم حفاظتی واقع در این محل امن باشد.
ماده 43- بازدید از محل به منظور جلوگیری از نشت و با ایجاد عفونت توسط تولیدکننده صورت پذیرد.
ماده 45- در صورت عدم وجود سیستم سردکننده، زمان نگهداری موقت (فاصله زمانی بین تولید و تصفیه یا امحا) نباید از موارد زیر تجاوز کند:
الف- شرایط آب و هوایی معتدل: 72 ساعت در فصل سرد و 48 ساعت در فصل گرم.
ب- شرایط آب و هوایی گرم: 48 ساعت در فصل سرد و 24 ساعت در فصل گرم.
ماده 46- انواع پسماندهای پزشکی ویژه باید جدا از یکدیگر در محل نگهداری شوند و محل نگهداری هر نوع پسماند باید با علامت مشخصه تعیین شود. به‌خصوص پسماندهای عفونی، سیتوتوکسیک، شیمیایی، رادیواکتیو به هیچ‌وجه در تماس با یکدیگر قرار نگیرند.

فصل هفتم - حمل‌ونقل
ماده 47- حمل‌ونقل در واحد تولیدکننده پسماند باید به صورت زیر صورت پذیرد:
الف- حمل پسماند در درون مرکز تولید پسماند به صورتی طراحی گردد که با استفاده از چرخ دستی یا گاری برای بارگیری و تخلیه آسان پسماند، امکان‌پذیر باشد.
ب- فاقد لبه‌های تیز و برنده باشد، به‌گونه‌ای که کیسه‌ها یا ظروف را پاره نکند.
پ- شستشوی آن آسان باشد.
ت- وسایل هر روز نظافت و ضدعفونی شوند.
ث- از چرخ‌دستی پسماند برای حمل مواد دیگر استفاده نشود و نشت‌ناپذیر باشد.
ج- از سیستم پرتاب برای انتقال زباله به محل نگهداری استفاده نشود.
ماده 48- تعویض وسیله حمل‌ پسماند از انتهای بخش در بیمارستان برای انتقال به محل نگهداری موقت ضروری است.
ماده 49- در واحدهایی که حجم تولید پسماند کم است مانند مطب‌ها می‌توان از سطل‌ زباله قابل شستشو، غیر قابل‌نشت، مقاوم و مجهز به کیسه‌های مقاوم برای حمل زباله استفاده شود.
ماده 50- تولیدکننده پسماند می‌توان حمل پسماند به محل امحا را از طریق قرارداد به شرکتهای صالح واگذار کند، نظارت بر حسن انجام کار برعهده تولیدکننده منطبق با ماده (7) قانون مدیریت پسماندها خواهد بود.
ماده 51- جابه‌جایی، حمل‌ونقل و بارگیری بسته‌ها و ظروف باید به‌گونه‌ای صورت پذیرد که وضعیت بسته‌بندی و ظروف ثابت مانده و دچار نشت، پارگی، شکستگی و بیرون‌ریزی پسماند نشوند.
ماده 52- حمل‌ونقل فرامرزی پسماند، تابع قوانین و ضوابط کنوانسیون بازل است.
ماده 53- بارگیری باید با شرایط زیر صورت پذیرد:
الف- واحد امحاکننده، از دریافت پسماندهای فاقد بر چسب اکیداً خودداری نماید.
ب- کارگران باید در مراحل مختلف بارگیری و تخلیه مجهز به پوشش مناسب مطابق دستورالعمل ماده (5) قانون مدیریت پسماندها که توسط وزارت تدوین شده است باشند.
پ- کیسه‌ها و ظروف را می‌توان مستقیماً در خودرو قرار داد.
ماده 54- خودرو حمل‌کننده پسماند باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
الف- کاملاً سرپوشیده باشد.
ب- قسمت بار نفوذناپذیر و نشت‌ناپذیر باشد.
پ- قسمت بار دو جداره بوده و دارای سیستم جمع‌آوری و نگهداری شیرابه باشد.
ت- قسمت بار دارای سیستم ایمنی، ضد حریق و ضد سرقت باشد.
ث- بر روی بدنه خودرو در دو سمت و در سمت عقب، نماد بین‌المللی نوع پسماند و نام شرکت حمل‌کننده و شماره مجوز خودرو درج شود.
ج- از خودرو حمل پسماند برای حمل مواد دیگر با پسماندهای عادی استفاده نشود.
چ- اندازه خودرو متناسب با حجم پسماند باشد.
ح- ارتفاع درونی خودرو حدود 2/2 متر باشد.
خ- اتاق راننده از قسمت بار مجزا باشد.
د- امکان نظافت و ضدعفونی کردن داشته باشد. کف‌پوش خودرو از جنس فرش یا موکت نباشد و حتی‌الامکان پوششی یکپارچه و بدون درز داشته باشد.
ذ- در حین حمل‌ونقل و در زمان عدم استفاده قسمت بار قفل شود.
ماده 55- خودروهایی که قسمت بارکش آنه قابل جدا شدن است، ارجح می‌باشند، به این ترتیب می‌توان قسمت بار را در واحد بارگیری قرار داد و یا از آن به عنوان انبار استفاده کرده و پس از پر شدن، آن را با یک بارکش خالی،‌ تعویض نمود.
ماده 56- در مواردی که زمان نگهداری یا حمل طولانی‌تر از زمانهای مندرج در ماده (46) است، باید از کامیونهای با سیستم سردکننده استفاده کرد.
ماده 57- از مسیرهای کم‌ترافیک و کم‌حادثه برای رساندن پسماند به محل امحا استفاده شود.
ماده 58- حمل‌ونقل پسماند پزشکی صرفاً توسط شرکتهای صلاحیت‌دار و براساس مجوز و فرمهایی صورت گیرد که توسط وزارت و سازمان صادر می‌شود و در صورت نیاز و درخواست باید به مسئولان نظارتی اعم از وزارت، سازمان و مأموران راهنمایی و رانندگی ارائه گردد.
تبصره- حمل‌وانتقال پسماند پزشکی توسط پست ممنوع است.
ماده 59- حمل پسماند، صرفاً به مقصد نهایی مشخص شده در مجوز و بدون اتلاف زمان صورت پذیرد.
ماده 60- جابجایی و حمل‌ونقل پسماندهای تفکیک شده پزشکی ویژه با پسماندهای عادی ممنوع است.

فصل هشتم - بی‌خطرسازی، تصفیه و امحا
ماده 61- انتخاب روش بی‌خطرسازی و امحای پسماندهای پزشکی ویژه بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع پسماند، کارایی روش ضدعفونی، ملاحظات زیست محیطی و بهداشتی، شرایط اقلیمی، شرایط جمعیتی، میزان پسماند و نظایر آن دارد.
ماده 62- هر تولیدکننده پسماند پزشکی ویژه می‌بایست یکی یا تلفیقی از روشهای بی‌خطر‌سازی، تصفیه و امحا را انتخاب و پس از تأیید وزارت به اجرا گذارد.
ماده 63- مکان استقرار سیستم مورد استفاده در خصوص سیستم‌های متمرکز باید از نظر فنی و خروجی آلاینده‌ها به تأیید سازمان برسد.
ماده 64- بی‌خطرسازی پسماندهای عفونی و تیز و برنده توسط مراکز عمده تولیدکننده پسماند پزشکی ویژه (مانند بیمارستانها) و در شهرهای متوسط و بزرگ باید در محل تولید انجام شود تا مخاطرات ناشی از حمل‌ونقل و هزینه‌های مربوطه به حداقل برسد. در شهرهای کوچک و روستاها و مراکز کوچک، پسماندها می‌توانند در سایت مرکزی بی‌خطر گردند.
ماده 65- سایر مراکز تولید پسماند پزشکی ویژه (اعم از درمانگاهها، مراکز بهداشت،‌آزمایشگاهها، مراکز تزریق، رادیولوژی‌ها، داندانپزشکی‌‌ها، فیزیوتراپی‌ها، مطب‌ها و سایر مراکز تولید پسماند پزشکی) می‌توانند در سایت‌های منطقه‌ای یا مرکزی، زباله تولیدی را بی‌خطر کنند و یا از امکانات بی‌خطرساز بیمارستانهای مجاور استفاده کنند.
ماده 66- تحویل پسماند به واحدهای مرکزی تصفیه یا دفع فاقد مجوز دریافت نمایند.
ماده 67- واحدهای متمرکز بی‌خطرساز پسماند باید از وزارت و سازمان مجوز دریافت کنند.
ماده 68- مطابق ماده (7) قانون مدیریت پسماندها پس از تبدیل پسماند پزشکی ویژه به عادی،‌سازوکار مدیریت آن همانند پسماند عادی صورت می‌‌گیرد.
ماده 69- هر روش تبدیل پسماند پزشکی ویژه به عادی باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
الف- دستگاه باید قابلیت غیرفعال‌سازی میکروبی اسپورهای باکتری (Microbial inactivation efficacy) به میزان حداقل تا (6) کاهش لگاریتمی در پایه (10) را داشه باشد. (6log10)
ب- محصولات جانبی سمی یا خطرناک در حین بی‌خطرسازی تولید نگردد.
پ- خطر و احتمال انتقال بیماری و عفونت را حذف نماید.
ت- مستندات مربوط به انجام فرآیند و بررسی صحت عملکرد دستگاه وجود داشته باشد.
ث- خروجی هر روش بایستی برای انسان و محیط زیست بی‌خطر بوده و به‌راحتی و بدون انجام فرآیند دیگری قابل دفع باشد.
ج- از لحاظ ایمنی دارای شرایط مناسب باشد و در کلیه مراحل کار، ایمنی سیستم حفظ شود.
چ- مقرون به‌صرفه باشد.
ح- توسط جامعه قابل پذیرش باشد.
خ- از نظر بهداشتی و ایمنی برای کارکنان و کاربران و.... بی‌خطر باشد و یا حداقل خطر را ایجاد نکند.
د- در راستای عمل به تعهدات بین‌المللی کشور باشد.
ذ- کلیه روشهای مورد استفاده باید در قالب مدیریت پسماند به تأیید مراجع صالح برسد.
ر- در زمانهای اپیدمی و خاص وزارت معیار جدید و موقت متناسب با شرایط و حداقل تا (6) کاهش لگاریتمی در پایه (10) باکتریهای شاخص را اعلام می‌نماید.
ز- اعضا و اندامهای قطع شده بایستی مجزا جمع‌آوری و برای دفع به گورستان محل حمل شده و به روش خاص خود دفن شود.
تبصره- ضوابط و معیارهای روشهای عمده تصفیه در پیوست شماره (2) که به مهر «پیوست تصویب‌نامه هیئت وزیران» تأیید شده است خواهد بود.
ماده 70- نصب هرگونه زباله‌سوز اعم از متمرکز و غیر متمرکز در شهرها ممنوع است.
ماده 71- استقرار هرگونه سیستم تصفیه یا امحای مرکزی منوط به انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست‌محیطی خواهد بود.
ماده 72- با تغییر فناوری و روی‌ کارآمدن فناوریهای نو، واحدهای تولیدکننده مؤظف به بررسی کارآیی این فناوریها و در صورت تأیید، استفاده از آنها به جای روشهای قدیمی‌تر می‌باشند.
ماده 73- این ضوابط به عنوان ضوابط جایگزین هر نوع ضابطه قبلی در این خصوص تلقی شده و در صورت وجود موارد مشابه، این ضوابط معتبر و قابل اجرا است.

ممنوعیت استفاده از پلاستیک در چین

استفاده از کیسه های پلاستیکی در چین ممنوع شده است. چین قانون ممنوعیت استفاده از کیسه ها و جعبه های پلاستیکی را تنها برای کمک به حفظ محیط زیست به تصویب رسانده است.

کابینه این کشور مدعی شده این قانون باعث می شود نبرد این کشور برای بازیافت کیسه های پلاستیکی با تصویب این قانون به زودی به پایان برسد. در چین روزانه بیش از 3 میلیارد کیسه پلاستیکی مورد استفاده قرار می گیرد. این امر فشار زیادی را بر دوش دولت برای نابودی آنها به شیوه یی که کمترین ضرر را به محیط زیست بزند، گذاشته است. از تاریخ اول ژوئن تولید کیسه های فریزر و زباله متوقف خواهد شد. هم اکنون کلیه ذخایر کیسه های پلاستیکی سوپر مارکت ها برای نابودی در اختیار دولت قرار گرفته است. این امر باعث می شود مردم به جای خرید کیسه های جدید از کیسه های قدیمی خود استفاده کنند. یکی از دلایل دیگر ممنوعیت استفاده از کیسه های پلاستیکی در چین کیفیت پایین آنها است.

متاسفانه بی توجهی چینی ها به حفظ محیط زیست باعث شده کیسه های زباله در سطح شهر پخش شوند و چهره مناطقی که برای گردشگران جاذبه دارد را آلوده کرده و صحنه های بصری زشتی ایجاد کند. دولت در تلاش است هر طور شده مردم را مجبور به حفظ و نگهداری از محیط زیست خود کند. طرفداران محیط زیست به شدت از این اقدام دولت استقبال کرده اند. از دیگر اقدامات دولت در تلاش برای ایجاد محیطی سالم صورت دادن تمهیداتی برای کاهش آلودگی هوا در پکن و دیگر شهرهای مهم چین، جلوگیری از آلودگی آب های زیرزمینی و مبارزه با آلودگی های ناشی از تولید محصولات کارخانه یی است. دولت متخلفان را به پرداخت جریمه و در مواردی به زندان محکوم خواهد کرد. پان یوان معاون وزیر محیط زیست چین می گوید؛ «برای مبارزه با آلودگی محیط زیست چاره یی جز دعوت از عموم مردم برای مشارکت در پروژه یی چنین بزرگ وجود ندارد. ما مجبور به وضع چنین قوانینی هستیم زیرا در غیر این صورت کلیه تلاش های ما با بن بست روبه رو خواهد شد. تعیین جریمه باعث می شود که مردم حواس خود را جمع کنند و به آلوده کردن محیط زیست نپردازند.»دفع زباله ها یکی از معضلات جدی دولت چین است. دولت به این دلیل که این زباله ها باعث آلودگی آب های زیرزمینی می شوند نمی تواند همه آنها را دفن کند. از طرفی سوزاندن آنها هم ممکن نیست بنابراین مردم در بسیاری از شهرهای چین در زباله غلت می زنند. در چین هر فرد سالانه حدود 264 کیلوگرم زباله تولید می کند. میزان زباله تولید شده در چین سالانه متجاوز از 100 میلیون تن است.

کاهش دمای اقیانوس با گرد و خاک

ایرنا؛ پژوهشگران امریکایی می گویند یک سوم کاهش دمای سطح اقیانوس اطلس شمالی بین سال های 2005 و 2006 ناشی از گرد و خاک «صحرای آفریقا» بوده است. ناسا اعلام کرد توفان های موسمی گرد و خاک، احتمالاً یکی از عوامل تغییر در فعالیت توفان های هاریکن بین این دو سال بوده است. دستگاهی که در ماهواره «ترا»ی ناسا نصب شده، در ماه نوامبر تصاویری را ثبت کرد که نشان می دهد گرد و خاک صحرای آفریقا چگونه از کرانه غربی این قاره به سمت اقیانوس و بر فراز جزایر قناری می وزد. در این گزارش آمده است دانشمندان آگاهند که گرمای ناشی از سطح اقیانوس محرک هاریکن است و منجر به وقوع توفان های بیشتر و قدرتمندتر می شود. در سال 2006 دمای سطح دریا در آتلانتیک شمالی نسبتاً خنک باقی ماند و آب های این منطقه تنها شاهد وقوع پنج توفان بود. در سال 2005 که سطح اقیانوس گرم تر بود، 15 هاریکن گزارش شد. به گفته دانشمندان ناسا «وجود گرد و خاک های صحرا بر فراز اقیانوس آتلانتیک مانع از رسیدن نور خورشید به سطح اقیانوس شده است.»

نقش سوسک ها در احیای جنگل ها

ایسنا؛ یک دانشمند کانادایی نشان داده است که سوسک پهن (سوسک کود) به احیای دوباره جنگل ها پس از حریق های خودبه خودی و گسترده کمک می کند. «تیلر کوب»، دانشمند کانادایی، یک منطقه شمالی در «آلبرتا» را که بخشی از آن در اثر حریق در تابستان سال 2001 از بین رفته بود، مورد مطالعه قرار داده است. وی با مطالعه و بررسی گونه خاصی از سوسک ها در میان درخت های سوخته و پوسیده توانست مشخص کند که فضولات این حشره نقش حیاتی و مهمی در پر کردن دوباره خاک از مواد مغذی که به رشد مجدد گیاهان کمک می کنند، ایفا می کند. وی می گوید که فضولات این سوسک ها به تغذیه سطح خاک جنگل با افزایش فعالیت میکروبی در خاک کمک می کند. این پروسه همچنین می تواند مشخص کند که چه نوع درختانی دوباره احیا می شوند. از این رو «کوب» توصیه می کند که عملیات بازیافت پس از آتش سوزی باید به تاخیر بیفتد تا این سوسک ها فرصت یابند چرخه زندگی شان را تکمیل کنند.

آسمان دیگر آبی نیست

آلودگی هوا به دلایل بسیار به وجود می آید، یکی از مهم ترین این دلایل سوزاندن سوخت های گوناگون است. برای مثال مصرف سوخت در نیروگاه ها برای تولید انرژی الکتریکی و همچنین مصرف سوخت در خودروها اصلی ترین عوامل آلودگی هوا است. اما طبیعت نیز در بعضی موارد باعث آلودگی هوا می شود، از جمله گرد و غبارهای ناشی از توفان های صحرایی، گاز متان که در نتیجه هضم غذا از دام ها آزاد می شود، آزاد شدن گاز رادون از زمین، آزاد شدن ترکیب های آلی فرار از درختان به ویژه درخت کاج، دود و منوکسیدکربن که از آتش سوزی طبیعی جنگل ها به وجود می آید و دود و خاکسترهایی که در نتیجه فعالیت های آتشفشانی در هوا پراکنده می شود.

آلاینده های هوای شهرها

آلاینده های هوا را در دو دسته نوع اول و نوع دوم تقسیم می کنند. آلاینده نوع اول آلاینده یی است که از یکی از منابع آلاینده انسانی یا طبیعی آزاد می شود و به هوا می رود. منوکسیدکربن و دی اکسیدکربن از جمله این دسته آلاینده ها است که در نتیجه سوختن به وجود می آید. اما آلاینده نوع دوم آلاینده یی است که از واکنش شیمیایی آلاینده نوع اول با دیگر اجزای هوا به وجود می آید. تشکیل ازن در مه دود نورشیمیایی از مهم ترین انواع آلاینده های نوع دوم است.

دی اکسیدگوگرد؛ هم از فرآیندهای طبیعی وارد هوا می شود و هم از فعالیت های انسان. از جمله موارد طبیعی که دی اکسیدگوگرد آزاد می کند می توان به تجزیه و سوختن مواد آلی، آزاد شدن از سطح دریا و فوران های آتشفشانی اشاره کرد. انسان نیز با سوزاندن سوخت های فسیلی مقدار زیادی از این آلاینده را وارد هوا می کند. دی اکسیدگوگرد در آب حل می شود و اسید سولفوریک را به وجود می آورد که ماده یی خورنده است و بافت های گیاهان و جانوران را در خود حل می کند. دی اکسیدگوگرد می تواند بیماری های تنفسی بسیاری را به وجود آورد.

ذرات معلق؛ بسیاری از ما فکر می کنیم که همه آلاینده ها گازی هستند، اما واقعیت آن است که ذرات ریز جامد یا مایع معلق در هوا نیز می توانند باعث آلودگی شوند. از جمله این ذرات معلق می توان به ذرات غبار، هاگ گیاهان، باکتری ها و نمک اشاره کرد. از جمله فعالیت های بشر که به انتشار ذرات معلق منجر می شود می توان به معدن کاری، سوزاندن سوخت های فسیلی، حمل ونقل، کشاورزی و استفاده از سوخت های جامد برای پخت و پز و تولید گرما اشاره کرد. ذرات معلق را می توان بر اساس اندازه آنها تقسیم بندی کرد. ذرات بزرگ تر به طور معمول خیلی زود ته نشین و از هوا جدا می شوند، اما ذرات کوچک تر ممکن است روزها و ماه های متوالی در هوا باقی بمانند.

اکسیدهای نیتروژن؛ از جمله مهم ترین اکسیدهای نیتروژن که در هوا وجود دارد می توان به اکسید نیتریک(NO)، دی اکسید نیتروژن (NO2) و اکسید نیترو (N2O) اشاره کرد که در این میان مقدار اکسید نیترو از دو آلاینده دیگر کمتر است، اما گاز گلخانه یی مهمی است که در پدیده گرمایش جهانی نقش بسیاری دارد. از جمله مهم ترین منابع تولیدی این آلاینده، احتراق سوخت در خودروها است. این اکسیدهای نیتروژن ممکن است روزهای متوالی در هوا باقی بمانند و طی این مدت با انجام واکنش های شیمیایی اسید نیتریک، نیترات ها یا نیتریت ها را به وجود آورند. اکسیدهای نیتروژن یکی از عوامل به وجودآورنده مه دود نور شیمیایی است.

منوکسیدکربن؛ گازی بی رنگ و بی بو است که از سوختن ناقص به وجود می آید. از عوامل طبیعی تولید این آلاینده می توان به اکسید شدن متان حاصل از تجزیه ترکیب های آلی گوناگون اشاره کرد، هرچند که ممکن است همه نوع سوختن به تولید منوکسیدکربن منجر شود، اما خودرو مهم ترین منبع این آلاینده در شهرهای بزرگ است. این آلاینده بین یک تا دو ماه در هوا می ماند. اکسید شدن و تبدیل آن به دی اکسیدکربن، جذب شدن به برخی از گیاهان و جانداران ریز و شسته شدن با باران، راه های حذف آن از هوای اطراف است. هنگامی که این گاز را تنفس کنیم، به جای اکسیژن به هموگلوبین خون متصل می شود و ظرفیت حمل اکسیژن خون را کاهش می دهد.

ازن؛ گازی است بی رنگ که آلاینده نوع دوم به شمار می رود و از واکنش های شیمیایی بین گازهای آلی فعال و اکسیدهای نیتروژن در روزهای آفتابی به وجود می آید. ازن اکسیدکننده قوی است که باعث سوزش چشم ها و ناراحتی های تنفسی و همچنین نابودی گیاهان می شود. البته باید توجه داشت ازن موجود در لایه تروپوسفر (لایه های نزدیک به سطح زمین) آلاینده به شمار می رود، ولی ازن لایه استراتوسفر (لایه های بالاتر جو) نه تنها آلاینده نیست، بلکه به طور طبیعی در جو تولید می شود و می تواند جلوی پرتوهای بسیار زیان آور فرابنفش خورشید را بگیرد. این همان لایه ازنی است که کارشناسان بسیار نگران سوراخ شدن آن هستند.

سرب؛ سرچشمه اصلی این آلاینده، بنزین سرب دار خودروهاست. سرب یکی از فلزهای سنگین است و هنگامی که وارد بدن شود، کارکرد مغز را به ویژه در کودکان مختل می کند. از سال 1985 که بنزین بدون سرب به بازار آمد از میزان سرب در هوای شهرها کاسته شده است.

مه دود نور شیمیایی؛ از اثر نور خورشید بر آلاینده هایی که ناشی از فعالیت های صنعتی انسان است، به وجود می آید. دیرزمانی تصور می شد که مه دود فقط از سوختن زغال سنگ یا دیگر سوخت های فسیلی مخلوطی از دود و دی اکسیدگوگرد به وجود می آید. اما دانشمندان از سال 1950 نوع دیگری از مه دود را شناختند که به آن مه دود نورشیمیایی می گویند و مخلوطی سمی از آلاینده های گوناگون همانند اکسیدهای نیتروژن، ازن تروپوسفری و ترکیب های آلی فرار است. همه این مواد، اکسیدکننده هستند و به شدت واکنش می دهند و به همین دلیل یکی از مهم ترین مشکل های جوامع صنعتی است.

باران اسیدی؛ هنگامی به وجود می آید که PH باران بر اثر حل شدن گازهایی مثل دی اکسیدگوگرد و اکسیدهای نیتروژن کم شده و به مقدار 6/5 تا 5/4 برسد. این گازها از سوختن ترکیب های دارای گوگرد و نیتروژن به وجود می آیند، هرچند ممکن است خاستگاه طبیعی هم داشته باشند. باران اسیدی باعث اسیدی شدن آب رودخانه ها و دریاچه ها می شود که برای ماهی ها و دیگر آبزیان بسیار زیان آور است. از طرف دیگر باران اسیدی می تواند باعث اسیدی شدن خاک و کاهش محصولات کشاورزی شود. باران اسیدی همچنین باعث تسریع هوازدگی و فرسودگی ساختمان ها نیز می شود.

معرفی آلوده ترین شهرهای دنیا

موسسه «بلک اسمیت» (Blacksmith Institute یک گروه مستقل مدافع محیط زیست در امریکا) در نیویورک هرساله فهرستی از آلوده ترین شهرهای جهان را منتشر می کند. این شهرها دارای مناطقی هستند که از نظر آلودگی به مواد خطرناک، شهره آفاق هستند. منظور از مواد آلوده خطرناک موادی است که دارای مواد رادیواکتیو، از نظر شیمیایی فعال ، خورنده یا به شدت سمی هستد. این مواد در کشورهای مختلف با تعبیر های دقیق تری که دارای بار حقوقی و محیط زیستی هستند، تعریف شده اند. در صدر فهرستی که توسط موسسه «بلک اسمیت» منتشر شده است، نام شهرهایی در روسیه، چین، هند، پرو، زامبیا و برخی کشورهای عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق دیده می شود. نکته جالب در این میان، کشور روسیه است که با داشتن سه شهر از میان 10 شهر آلوده، از این نظر بالاتر از دیگر کشورهای جهان قرار گرفته است. در واقع این نقاط به عنوان شاخص آلودگی در میان شهرهای جهان انتخاب شده اند و هر یک بنا به دلیلی به این فهرست راه یافته اند.

بر اساس گزارش موسسه «بلک اسمیت»، آلودگی شدیدی که به طور عمده توسط صنایع تولید مواد شیمیایی، فلزات و معادن ایجاد می شود، زندگی تقریباً 12 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار داده است. در گزارش این موسسه از بیماری های مزمن و مرگ زودرس به عنوان پیامدهای زندگی در چنین وضعیتی مطرح شده است. در این گزارش سالانه که اولین بار در سال 2006 منتشر شد، نام شهرها بر اساس حروف الفبا مرتب شده و هیچگونه رده بندی بر اساس میزان آلودگی این شهرها صورت نگرفته است. موسسه «بلک اسمیت» دلیل این مساله را تفاوت موجود در جمعیت و ماهیت آلودگی نقاط مختلف عنوان کرده است. این گروه حامی محیط زیست 300 نقطه در جهان را بررسی کرده است که البته به جهت مشخص نبودن استانداردها و اطلاعات زیست محیطی بسیاری از آنها، نام شان در این فهرست جای نگرفته است. «ریچارد فولر»، رئیس مرکز «بلک اسمیت» در این باره گفت؛ « مسلماً یک راه حل مطمئن برای اطلاع از مراکز آلوده جهان، سنجش دائمی میزان آلاینده های زیست محیطی نقاطی است که در آنجا فعالیت های تولیدی انجام می شود؛ یعنی مراکزی که در چرخه تولید صنعتی سهم چشمگیری دارند، بنابراین کارخانه های بزرگ صنعتی در این شهرها بیشترین سهم را در آلایندگی این مناطق دارند.»

این موسسه هر ساله فهرست آلوده ترین مناطق جهان را بازبینی می کند. براین اساس آلوده ترین شهرهای جهان بر اساس ارزیابی های انجام شده توسط موسسه «بلک اسمیت» به قرار زیر است؛

1- شهر «سومقایت» (Sumgayit) در جمهوری آذربایجان؛ شهر «سومقایت» در جمهوری آذربایجان جدید ترین شهری است که به این فهرست ده شهره افزوده شده است. این شهر که میراث دار بزرگ آلودگی های صنعتی دوران سوسیالیستی است، حدود 275 هزار نفر جمعیت دارد. این شهر که زمانی مرکز توسعه واحدهای شیمیایی بود آلودگی هایی از نوع فلزات سنگین و مواد شیمیایی سنتزی دارد. حاصل این آلودگی ها آن است که انواع گوناگون سرطان در این شهر به میزان 22 تا 51 درصد بیشتر از اهالی روستاهای اطراف همین شهر است. در نوزادانی که در این شهر به دنیا می آیند انواع متفاوتی از بیماری های ژنتیکی(از عقب ماندگی های ذهنی تا مشکلات استخوانی) گزارش شده است. آمار دقیقی از میزان مواد دفع شده خطرناک در این شهر وجود ندارد، ولی برخی از کارشناسان میزان مواد دفع شده سالانه را تا 120 هزارتن انواع مواد سمی (ازجمله نقره) گزارش کرده اند. «ریچارد فولر» رئیس موسسه «بلک اسمیت» در نیویورک می گوید که مقادیر بی نهایت زیادی از پسماندهای خطرناک در این شهر بدون هیچ گونه تصفیه یی دفع شده است.

2- «لینفن» (Lifnen) در چین؛ این شهر سه میلیون نفری در استان «شانزی» قرار دارد که بزرگ ترین مرکز استخراج ذغال سنگ است. مشهور است که اهالی این شهر «آب ارسنیک» می نوشند، چرا که میزان «ارسنیک» موجود در آب این شهر بسیار بالاست. در این شهر همچنین آلودگی هوای ناشی از دوده (که محصول سیستم های گرمایشی ذغال سنگی است) بسیار زیاد است.

3- «تیانیینگ» (Tianying) در چین؛ این شهر در مرکز صنایع سرب چین قرار گرفته است. جمعیت این شهر تنها 160 هزار نفر است، ولی مسوولان حفاظت محیط زیست چین مقام هشتم آلودگی را در چین به این شهر می دهند. غلظت سرب در هوا و آب در این شهر 8 تا 10 برابر استاندارد ملی است و محصولات کشاورزی باغ ها و مزرعه های اطراف این شهر تا 24 بار بیشتر از حد استاندارد سرب دارند.

4- «سوکیندا» (Sukinda) در هندوستان؛ این شهر مرکز بزرگ ترین معادن کرومیت در جهان است. از این ماده برای تولید فولاد ضدزنگ استفاده می شود. این شهر که بیش از 6/2 میلیون نفر جمعیت دارد، به شدت آلوده است. آب های جاری موجود در این شهر دارای مقادیر خطرناکی از کروم شش ظرفیتی است که سرطانزا بودن آن به اثبات رسیده است.

5- «واپی» (Vapi) در هندوستان؛ این شهر که در انتهای کمربند صنعتی هندوستان در ایالت «گجرات» قرار دارد، محل انباشت پسماندهای بیش از هزار کارخانه بزرگ هندوستان است. برخی از این کارخانه ها، تولیدکننده های سم، مواد پتروشیمی و دارویی بوده اند. برخی از این کارخانه ها سیستم های تصفیه پسماند دارند، ولی سیاست معمول آنها این است که به نوعی از بازمانده های فرآیند تصفیه فرار کنند. شیوه رایج دفع این مواد در رودخانه است.

6- «لااوریا» (La Oroya) در پرو؛ گرچه این شهر یکی از کوچک ترین مناطق از این نوع است، ولی به لحاظ آلودگی شدید فلزات سنگین ناشی از فعالیت های معدن کاوی شهره است. این شهر تنها با 35هزار جمعیت، از این نظر یکی از آلوده ترین مناطق مسکونی آلوده به فلزات سنگین است.

7- «دزرژینسک» (Dzerzhinsk) در روسیه؛ شهری با حدود سیصد هزار نفر جمعیت مرکز صنایع شیمیایی در دوران جنگ سرد. در این شهر یکی از پایین ترین تخمین ها از امید به زندگی (45 سال) گزارش شده است. این میزان امید به زندگی، 15 تا 20 سال کمتر از امید به زندگی مردم ساکن روسیه است.

8- «نوریلسک» (Norilsk) در روسیه؛ این شهر در بالای حلقه قطبی قرار دارد و محل زندگی کارگرانی است که بزرگ ترین کارگاه های ذوب فلز را می چرخانند. این شهر به لحاظ کارگاه های بسیار زیاد موجود در اطراف آن و همچنین به خاطر سرمای زیاد، صاحب یکی از گسترده ترین و سنگین ترین مه دود های جهان است. گفته می شود تا شعاع سی کیلومتری این شهر هیچ نوع گیاهی رشد نمی کند. بررسی ها نشان داده است که آلودگی هوا به ویژه آلودگی های ناشی از فلزات سنگین تا شعاع 60 کیلومتری شهر دیده شده است.

9- «چرنوبیل» (Chernobyl) در اوکراین؛ عواقب ناشی از بزرگ ترین حادثه اتمی جهان برای همگان شناخته شده است. این حادثه صدمات مستقیم و غیرمستقیمی بر بیش از 5/5 میلیون نفر ایجاد کرده است و باعث شد که در منطقه تحت تاثیر، میزان سرطان غده تیروئید افزایش زیادی داشته باشد. این حادثه پیامدهای اقتصادی قابل توجهی برای اهالی منطقه داشته است. روسیه سفید که یک منطقه اساساً کشاورزی بود، بعد از حادثه نیروگاه عملاً بازار جهانی را از دست داد.

10- «کابوه» (Kabwe) در زامبیا؛ کابوه دومین شهر بزرگ در زامبیا و مرکز یکی از بزرگ ترین کارخانه های ذوب سرب در آفریقای جنوبی است. سراسر این شهر به انواع گوناگونی از فلزات سنگین آلوده شده است. حاصل این آلودگی ها انواع متفاوتی از آسیب های مغزی و سیستم عصبی، به ویژه در کودکان است. میزان تراکم سرب در خون برخی از افراد بیش از 50 و گاه بیشتر از 100 میکروگرم در یک دسی لیتر خون گزارش شده است.

موسسه «بلک اسمیت» این رتبه بندی را بر اساس میزان سمی بودن و همچنین ارزیابی خطرهای ناشی از این سمیت صورت داده و سی شهر آلوده جهان را انتخاب کرده است. در این رتبه بندی هیچکدام از شهرهای اروپایی و امریکایی قرار نگرفته اند، که این امر به خاطر ملاحظات قانونی محیط زیستی در این کشورهاست. ولی این بدان معنا نیست که کشورهای غربی هیچ گونه سهمی در ایجاد آلودگی ندارند. در بسیاری از موارد، مواد بالقوه سمی مصرف شده در کشورهای غربی از این شهرهای آلوده، استخراج و منتقل می شود.

واقعیت این است که در این نقاط آلوده، کودکان بیمار می شوند و در دام مرگ می افتند و حل مشکل، کار چندان پیچیده یی نیست. البته به رغم آلودگی های شدید در این شهرها، امکان پاکسازی این مناطق وجود دارد، فناوری های رفع این آلودگی ها کاملاً شناخته شده است و کارخانه های جدید قابلیت های بسیاری برای کاهش میزان آلودگی های محیط زیست دارند.

برای نمونه با صرف تنها 15هزار دلار می توان پسماندهای رادیواکتیو رها شده در ساحل رودخانه «تکا» در اطراف شهر «موسلیمیا» را تصفیه کرد. این مواد را می توان تنها با روکشی از خاک از محیط زیست جدا کرد بدون آنکه هیچ گونه آسیبی به محیط زیستی وارد شود. رئیس موسسه «بلک اسمیت» می گوید به طور متوسط می توان با هزینه کردن حدود 200 دلار در برنامه های پاکسازی در چنین مناطقی، جان یک انسان را نجات داد. باید در نظر داشت که بسیاری از مناطق آلوده جهان هنوز شناخته نشده است. مطابق برخی از برآوردها تنها یک سوم چنین مناطقی مشخص و شناخته شده اند. مناطق آلوده ناشناخته بیشتر در کشورهای آسیای مرکزی و امریکای جنوبی قرار گرفته اند.

«فولر» در پایان می گوید؛ «امسال توجه رسانه ها به موضوع آلودگی بیشتر شده است، اما اقدامات چندانی برای ایجاد صندوق های حمایتی یا برنامه های حمایتی جدید انجام نشده است و باید کاری صورت گیرد.»

جایگاه پلاستیک های زیستی در حفاظت از محیط زیست

هر چند به نظر می رسد جانشین شدن «پلاستیک های زیستی» (Bioplastics) به جای پلاستیک های ساخته شده از مشتقات نفتی (به دلیل مشکلات اقتصادی بر سر راه تولید و استفاده انبوه از آنها) چیزی بیش از یک حرکت نمادین نباشد، اما استفاده گسترده از این پلاستیک ها طی ماه اکتبر سال جاری میلادی نشان داد پلاستیک های زیستی می توانند به زودی جایگزین پلاستیک های کنونی شوند.ماده اصلی تولید پلاستیک های زیستی ذرت و برخی دیگر از گیاهان است، اما غلات در تولید این پلاستیک ها رتبه نخست را به خود اختصاص داده اند. پلاستیک های زیستی که تاکنون به صورت محدود مورد استفاده قرار می گرفتند، قرار است به طور گسترده در صنعت غذا به عنوان روکش های مواد غذایی، روکش میوه ها و سبزی ها، بسته بندی انواع مواد غذایی و میوه و سبزی و تیوپ برای بسته بندی لوازم آرایشی - بهداشتی مورد استفاده قرار بگیرند. اکنون بسیاری از کارت های اعتباری با همین روکش ها تولید می شوند.

پژوهشگران معتقدند تولید انبوه پلاستیک های زیستی یا قابل تجزیه و بازیافت در طبیعت نه تنها می تواند محیط زیست را از آسیب های شدید ناشی از انباشت پلاستیک های غیرقابل تجزیه حفظ کند، بلکه می تواند وابستگی بسیاری از کشورها را به نفت و سایر مشتقات آن کاهش بدهد.

به این ترتیب می توان گفت مشکلات اقتصادی تولیدکنندگان مواد اولیه پلاستیک های زیستی و شرکت های سازنده این پلاستیک ها دلیل اصلی عدم تولید انبوه پلاستیک های زیستی است. در حقیقت با وجودی که سرمایه گذاری هایی برای تولید پلاستیک های زیستی انجام شده است، اما هنوز کافی نیست.

خاستگاه پلاستیک های زیستی

خاستگاه اصلی پلاستیک های زیستی، گیاهان به ویژه غلات هستند. در حال حاضر انواع ذرت، گیاهان علفی، نیشکر و سیب زمینی شیرین به عنوان مواد اولیه ساخت پلاستیک های زیستی در سطح وسیع کشت می شوند. برخی پژوهشگران نگران کشت و استفاده از گیاهان اصلاح شده ژنتیکی برای تولید پلاستیک های زیستی هستند. آنها نگرانند که این گیاهان جانشین انواع طبیعی شوند. از سوی دیگر استفاده از مخمرهای شیمیایی برای تخمیر سریع این گیاهان برای ساخت پلاستیک های زیستی، تهدیدی جدی برای محیط زیست محسوب می شود.

هزینه بالای تولید پلاستیک های زیستی یکی دیگر از نکات مورد بحث است. برآوردها نشان می دهد هزینه تولید این پلاستیک ها، سه برابر پلاستیک های تولید شده از مشتقات نفتی است. این مساله سرمایه گذاری برای تولید انبوه پلاستیک های زیستی را با مشکل مواجه کرده است. از طرفی تولید اندک پلاستیک های زیستی مانع از سرشکن شدن هزینه ها می شود. این امر نیز یکی از دلایل بی میلی تولیدکنندگان به تولید پلاستیک های قابل تجزیه است.

«دیوید کورنرل» رئیس انجمن بازیافت و تبدیل مواد پلاستیکی امریکا در این باره می گوید؛ «هنوز جامعه جهانی نیاز مبرم به پلاستیک های زیستی را درک نکرده است. زمانی این نیاز را باور می کنیم که با انبوهی از پلاستیک های غیرقابل بازیافت روبه رو بشویم. باور نکرده ایم که پلاستیک های غیرقابل بازیافت یکی از بزرگ ترین منابع آلوده کننده محیط زیست است.»

برآوردهای دولت امریکا نشان می دهد تنها در این کشور جایگزین شدن پلاستیک های زیستی به جای پلاستیک های کنونی می تواند تا 10 درصد نیاز این کشور را به نفت کاهش بدهد. علاوه بر این مشکل انهدام پلاستیک های غیرقابل بازیافت برطرف خواهد شد. براساس آمار سازمان محیط زیست امریکا، در سال 2005 میلادی فقط 6 درصد از پلاستیک های غیرقابل بازیافت منهدم و بقیه در طبیعت رها شدند،

بررسی ها نشان می دهد جایگزین شدن پلاستیک های زیستی به جای پلاستیک های تولیدشده از مشتقات نفتی باعث کاهش چشمگیر آلاینده های سمی چون «پلی وینیل کلراید» (PVC) می شود که یکی از عوامل اصلی ایجاد انواع سرطان ها است. از سوی دیگر با این جانشینی میزان سرب موجود در هوای تنفسی به شدت کاهش می یابد. از طرفی مانع از بروز بیماری های مختلف در کودکان می شود؛ چرا که بسیاری از اسباب بازی های کودکان یا برخی وسایل مورد استفاده آنها از همین پلاستیک های تهیه شده از مشتقات نفتی ساخته می شود.

تازه واردها و قدیمی ترها

شرکت کمبریج متابولیکس به تازگی پلاستیکی زیستی با نام «میرل» تولید کرده است. این پلاستیک زیستی بسیار سریع تر از انواع قبلی تجزیه می شود. حتی تولیدات تهیه شده از این پلاستیک زیستی در منازل، همراه با کمپوست قابل تجزیه است. پلاستیک زیستی «میرل» برای نخستین بار، به صورت آزمایشی توسط شرکت تارگت برای روکش کارت های اعتباری مورد استفاده قرار گرفت و در 129 مرکز خرید به عموم عرضه شد. اکنون شرکت تولیدکننده پلاستیک زیستی میرل درصدد است تا برای روکش داخلی و بیرونی فنجان های مورد استفاده برای نوشیدن قهوه از این پلاستیک زیستی استفاده کند. این طرح با همکاری شرکت تولید فرآورده های کشاورزی «آرچردانیل میدلند» اجرا می شود. کشت انبوه ذرت برای تولید پلاستیک زیستی «میرل» به عهده این شرکت است. شرکت آرچردانیل میدلند قرار است برای تخمیر ذرت از باکتری های اصلاح شده ژنتیکی استفاده کند تا تخمیر ذرت برای تولید پلاستیک زیستی میرل به محیط زیست منطقه آسیب نرساند.

در حال حاضر علاوه بر پلاستیک زیستی «میرل» تولیدی شرکت کمبریج متابولیکس، «نیچر ورکز» ساخته کمپانی مینه سوتا کارگیل نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

پلاستیک زیستی «نیچر ورکز» از ذرت تهیه می شود و برای تخمیر ذرت برای تولید این پلاستیک زیستی از باکتری های اصلاح شده ژنتیکی استفاده می کنند تا به محیط زیست آسیب نرسد. از طرفی پس از تخمیر ذرت، پروتئین آن در مراحل مختلف فرآیند از بین می رود تا پروتئین حاصل از تخمیر ذرت به طبیعت آسیب وارد نکند. از پلاستیک زیستی «نیچر ورکز» در تولید بطری های ویژه آب معدنی استفاده می شود.

از پلاستیک های زیستی ساخت کشورهای مختلف جهان می توان به «اکو فلکس» پلاستیک زیستی ساخت کمپانی BAFSAG آلمان؛ «متربی» کمپانی نوامونت اس پی ای ایتالیا و «متربی»کمپانی هاتورن کالیفرنیا اشاره کرد.

در بین کشورهای امریکای لاتین نیز برزیل توسط دو شرکت خود به نام های «دو پونت کمپانی» و «براسکم اس.آ» پلاستیک زیستی قابل بازیافت تولید می کند. شرکت نخست از ذرت و دومی از نیشکر برای تولید پلاستیک زیستی بازیافتی استفاده می کند. پلاستیک های زیستی ساخت کشور برزیل خود به خود قابل تجزیه نیست اما به راحتی قابل بازیافت در مراکز بازیافت وسایل پلاستیکی است.

موانع اقتصادی

شاید بتوان یکی از بزرگ ترین موانع تولید انبوه پلاستیک های زیستی را مسائل اقتصادی دانست. براساس برآورد های انجام شده، برای تولید پلاستیک های زیستی سالانه به رقمی برابر 360 میلیارد پوند هزینه نیاز است. اما پرسش مطرح شده این است که مشکلات اقتصادی یا بهتر بگوییم بهانه مشکلات اقتصادی، بهانه خوبی برای توقف یا کاهش تولید پلاستیک های زیستی است؟

بررسی های انجام شده نشان می دهد پلاستیک های زیستی «میرل» به راحتی و بدون هیچ گونه آسیب به طبیعت، طی دو ماه در کمپوست و اندکی طولانی تر در خاک، آب رودخانه ها، دریاها و اقیانوس ها تجزیه شده و مواد اولیه آن به طبیعت بازمی گردند. این مدت زمان تجزیه در مقایسه با بازیافت مجدد بسیاری از کمپوست های مورد استفاده برای گیاهان و حتی کاغذ زمان بسیار کمتری است. علاوه بر این تولیدکنندگان غلات مورد استفاده برای تولید پلاستیک های زیستی معتقدند هزینه تولید، فرآوری، انبار کردن، بسته بندی و در نهایت ارائه غلات باکیفیت برای مصرف مردم به مراتب بالاتر از افزایش سطح زیر کشت غلات برای تهیه پلاستیک های زیستی است اما دولت ها برای گسترش سطح زیر کشت غلات مورد استفاده برای تولید پلاستیک های زیستی هزینه یی را اختصاص نمی دهند.

هزینه بالای تهیه مواد اولیه برای مراکز تولید پلاستیک های زیستی یکی دیگر از موانع موجود بر سر راه تولید انبوه پلاستیک های زیستی است.

برآوردها نشان می دهد برای تولید پلاستیک زیستی «میرل» شرکت سازنده باید برای هر پوند ماده اولیه (ذرت)، هزینه یی معادل 5/2 دلار پرداخت کند. در حالی که برای یک شرکت سازنده پلاستیک از مشتقات نفتی، هزینه خرید همین مقدار ماده اولیه (رزین) تنها 70 تا 90 سنت است. بنابراین با یک مقایسه ساده می توان نتیجه گرفت شرکت های تولیدکننده پلاستیک های زیستی در مقایسه با تولیدکنندگان پلاستیک های مشتق شده از مواد نفتی، 10 تا 20 درصد هزینه بالاتری برای خرید مواد اولیه پرداخت می کنند.

بنابراین در یک جمع بندی کلی می توان اصلی ترین دلیل به تعویق افتادن تولید انبوه پلاستیک های زیستی را مشکلات اقتصادی تولیدکنندگان مواد اولیه این پلاستیک ها یعنی کشاورزان و هزینه بالای خرید این مواد اولیه برای شرکت های سازنده پلاستیک های زیستی دانست.

نظرسنجی انجام شده از مردم امریکا و برخی کشورهای اروپایی نشان می دهد مردم این کشورها از پرداخت اندکی هزینه بیشتر برای حفظ سلامت محیط زیست و در نتیجه سلامتی خودشان استقبال می کنند. آنها پرداخت 5/2 دلار برای نوشیدن یک فنجان قهوه در فنجان هایی با روکش پلاستیکی زیستی را به نوشیدن قهوه دو دلاری در فنجان هایی با روکش های پلاستیکی حاصل از مشتقات نفتی ترجیح می دهند. به عقیده آنها حفظ سلامتی و محیط زیست بهایی دارد که باید پرداخت. www.cnn.com

تولید هیدروژن از پوست تخم مرغ

ایسنا؛ محققان دانشگاه ایالتی «اهایو»، تکنیک نوینی را به ثبت رسانده اند که در آن از پوسته های دورریختنی تخم مرغ برای جذب دی اکسیدکربن حاصل از یک واکنش و همچنین تولید سوخت هیدروژنی استفاده می شود. به کمک این روش همچنین می توان به شکل منحصر به فرد و استثنایی غشای حاوی کلاژن در لایه داخلی پوست تخم مرغ را جدا کرده و از این کلاژن برای مقاصد تجاری استفاده کرد. «ماهش اییر» دانشجوی دکترا و «ال اس فان» استاد مهندسی شیمی و بیولوژی در حین تلاش برای ارتقای روش تولید هیدروژن موسوم به واکنش «آب، گاز، انتقال» به این ایده دست یافتند. به گفته محققان، نکته اصلی در تولید هیدروژن خالص جدا کردن آن از دی اکسیدکربن است. برای انجام این کار در شرایطی که مقرون به صرفه باشد باید به روش نوینی دست یافت. این امر ایده یی به محققان داد که از پوست تخم مرغ که حاوی مقادیر زیادی کربنات کلسیم است، استفاده کنند. در شرایط گرما دادن کربنات کلسیم به اکسید کلسیم تبدیل شده و سپس هر نوع گاز اسیدی مانند دی اکسیدکربن را جذب می کند.

موج جهانی کاهش مصرف

سود و زیان بازیافت لامپ های مهتابی
ترجمه؛ عبدالله مصطفایی


در بیستم فوریه 2007 دولت استرالیا برنامه یی را برای از رده خارج کردن لامپ های دارای راندمان کم اعلام کرد. «مالکوم ترنبال» می گوید؛ «ما حدود 125 سال است که از لامپ استفاده می کنیم و همه می دانیم که بیش از 90 درصد انرژی داده شده به هر لامپ عموماً به صورت گرما به هدر می رود و این در حالی است که امکان استفاده از لامپ های بهتر (مثل لامپ های مهتابی فشرده یا همان لامپ های کم مصرف) وجود دارد و تفاوت این لامپ ها با لامپ های معمولی در آن است که این لامپ ها برای تولید نور یکسان، حدود 20 درصد برق مصرف می کنند.»

هر چند این موج جهانی است ولی ابعاد آن در نقاط مختلف جهان متفاوت است و علاوه بر آنکه دارای تاثیر مثبتی بر روی بحث بهره وری انرژی خواهد بود، باعث افزایش شدید فروش لامپ های فلئورسنت نیز خواهد شد. در حال حاضر نیز میلیون ها عدد از اینگونه لامپ ها در سراسر دنیا به فروش می رسد ولی بعد از اتمام عمر آنها بایستی میلیون ها عدد نیز دفع شوند. از آنجایی که لامپ های فلئورسنت حاوی ماده جیوه (سمی برای اعصاب) هستند، بایستی با مراقبت زیاد و به عنوان یک ماده زاید خطرناک تصفیه شوند. هر چند از لحاظ تکنیکی امکان دفع ایمن و بهداشتی لامپ های فلئورسنت وجود دارد ولی بایستی یک اجماع جهانی در مورد مناسب ترین روش دفع لامپ حاصل شود.

در عرصه دفع لامپ های فلئورسنت (یا همان لامپ های مهتابی) قسمت عمده یی از شرکت ها قائل به یک سیستم بازیافت مرکزی برای همه اجزای لامپ با لحاظ کردن مشخصات توسعه پایدار در این عرصه هستند. با این وجود طرفداران سیستم خردایش در مبدأ نیز در حال افزایش است که در این سیستم یک سیستم خردکننده متحرک (موبایل) وجود دارد و با این سیستم می توان تعداد لامپ های بیشتری را برای ورود به کارخانه آماده کرد و انتقال داد.

یک نگرانی جهانی

به جیوه به عنوان یک مشکل جدی نگریسته می شود چون بدون بو بوده و به راحتی تبخیر می شود و بنابراین تشخیص آن به آسانی میسر نخواهد بود. زمانی که این ماده جذب بدن شود، در بدن تجمع یافته و می تواند اعضای مختلف را تحت تاثیر قرار داده و به سیستم عصبی آسیب برساند.

لامپ های فلئورسنت حاوی پودر فسفر هستند که در خود مقدار کمی جیوه دارد. طبق نظر موسسه Lampcare انگلستان که متخصص در زمینه دفع لامپ است، جیوه موجود در یک لامپ فلئورسنت می تواند 30 هزار لیتر آب را به سطح آلودگی بالا برساند. این نشان دهنده خطرناکی عملیات دفع نامناسب این لامپ ها است.

در ماه نوامبر سال 2006 گروه های محیط زیستی ضدجیوه، اعلامیه یی خطاب به دولت های جهان در مورد منع صادرات جیوه و کاهش آلودگی جهانی این ماده منتشر کردند. آنها به ویژه امیدوارند بتوانند در نشست اخیر برنامه محیط زیست ملل متحد (UNEP) یک اعلان رسمی منتشر کنند. هر چند شاید در این نشست نتوان به اهداف جهانی دست یافت ولی می توان قدم های مثبتی برداشت. این قدم ها را می توان با پیشنهاد پاییز گذشته کمیسیون اروپا در مورد ممنوعیت صادرات جیوه در سراسر اتحادیه اروپا از سال 2011 همخوان کرد. همه اینها بیانگر یک حرکت رو به رشد بین المللی در راستای کاهش استفاده از جیوه در بخش های تولیدی و تجارت است.

پیشرفت در عملیات دفع

در این زمینه کارخانه مخصوصی برای دفع لامپ های فلئورسنت در منطقه Harlow انگلستان وجود دارد که توسط موسسه Lampcare راهبری می شود. این کارخانه در سال 2004 شروع به کار کرده و در حال حاضر دارای 20 اپراتور به همراه گروه مدیران اصلی است. ضمناً این کارخانه دارای شش راننده است که سراسر جنوب انگلستان را پوشش می دهند و با کامیون های بزرگ خود محموله های بسته بندی شده لامپ ها را بر روی پانل های چوبی و قاب فلزی تحویل می گیرند. تخلیه کامیون ها در روز دوشنبه انجام می شود و کامیون ها می توانند سراسر هفته را در نقاط مختلف کشور سفر کنند و جمعه با کامیون های پر از لامپ بازگردند. این برنامه نشانگر آن است که روزهای دوشنبه و سه شنبه شلوغ ترین روزهای کاری کارخانه است که باید بار جمع آوری شده در هفته گذشته توسط کامیون ها تخلیه شود.

با دیدن تعداد زیاد لامپ های موجود در کامیون ها می توان مطمئن بود که تامین لامپ های سوخته برای این کارخانه مساله ساز نخواهد بود. شعار موسسه Lampcare آن است که تا حد امکان عملیات بازیافت برای مشتریان با سهولت انجام پذیرد. بر این اساس این شرکت مخازنی را در اختیار مشتریان قرار داده است (با قطر 300 میلی متر و طول 4/2 متر) تا مشتریان به راحتی بتوانند انواع لامپ ها را در این مخازن قرار دهند. البته می توان از پالت های چوبی با سازه و نوارهای نگهدارنده نیز برای این کار استفاده کرد.

فناوری دفع

در کارخانه Harlow چهار نوع لامپ مورد فرآیند قرار می گیرند که عبارتند از؛

- لامپ های فلئورسنت طویل (معمولی(

- لامپ های فلئورسنت فشرده (کم مصرف، (CFL)

- لامپ های سدیمی

- لامپ های با تخلیه شدید
(HLD)

البته بر هر یک از این لامپ ها روش بازیافت خاصی اعمال می شود ولی در اکثر موارد این موسسه از فناوری خریداری شده از شرکت سوئدی MRT Systems AB استفاده می کند. این شرکت سوئدی متخصص در زمینه بازیابی جیوه است. طبق آمار بیشترین تعداد لامپ ها، به لامپ های فلئورسنت طویل اختصاص دارد.

لامپ های طویل برای فرآیند شدن بایستی وارد یک دستگاه برش End Cut Machine (ECM) شود. همان طور که از نام این دستگاه برمی آید، دو سر ابتدایی و انتهایی که دارای اتصالات آلومینیومی است جدا می شود. پس از این مرحله، پودر فسفر جهت عملیات تقطیر خارج می شود تا باقی مانده مواد خرد شده و به صورت خودکار دسته بندی شوند. دستگاه برش ECM قادر است لامپ هایی با طول 6 فوت یا 8 فوت را مورد فرآیند قرار دهد و ظرفیت آن نیز تا پنج هزار لامپ در ساعت است.

تقطیر جیوه

تقطیر جیوه از پودر فسفر حدود 16 ساعت به طول خواهد انجامید و پودر بایستی تا دمای 800 درجه سانتیگراد گرم شود. با این کار، جیوه تبخیر شده و یک پودر فسفر خنثی باقی می ماند که می توان از آن در بخش ساخت و ساز استفاده کرد. در ادامه، جیوه تبخیر شده نیز سرد می شود و مقدار آن به حدی کم است که پس از یک سال عملیات کارخانه فقط می توان یک انگشتانه را با آن پر کرد.

هر چند همان طور که اشاره شد، مقدار جیوه حاصل از این عملیات کم است ولی خطرات بهداشتی و ایمنی آن بسیار نگران کننده است. بر این اساس از کارکنان این کارخانه به صورت دوره یی نمونه گیری می شود تا سلامت آنها نیز حفظ شود. کیفیت هوای محیط کار نیز کنترل می شود. برای پرسنلی که در زمینه جابه جایی لامپ ها فعالیت دارند، وسایل حفاظت شخصی مثل کفش و ماسک تهیه شده است. یک سیستم جاروبرقی صنعتی نیز برای تمیز کردن لامپ های شکسته شده و نیز کف کارخانه تعبیه شده است. در مورد فرآیند لامپ های فلئورسنت فشرده (لامپ های کم مصرف) نیز باید یادآور شد که این فرآیند دارای دو تفاوت اصلی است، اول آنکه آنها دارای شکل یکنواخت نیستند و در ثانی این لامپ ها دارای اتصالات پلاستیکی هستند. این بدان معنی است که فرآیند مورد نیاز برای این لامپ ها باید قادر باشد انواع این لامپ ها را فرآیند کند. به علاوه زایدات پلاستیکی نیز یکی از محصولات جانبی این عملیات است که بایستی به شرکت های خواستار آن داده شود. تنها با این سیستم است که می توان به سمت استراتژی های «بدون پسماند» و «بدون دفن» در کارخانه یی با ظرفیت دفع ده میلیون لامپ در سال حرکت کرد.

روش های دیگر برای دفع کدام است

روش دیگر برای لامپ های کامل همانا پیش خردایش است و این بدان معنی است که لامپ ها پیش از ورود به کارخانه ها خرد شده باشند تا حجم مواد و هزینه های خدماتی آنها تا 80 درصد کاهش یافته باشد و در هر کامیون نیز می توان تا 5 برابر لامپ حمل کرد. با این کار هزینه های حمل ونقل کاهش یافته و مزیت های مالی و زیست محیطی را به همراه خواهد داشت. شرکت مهندسی بالکان (Balcan) در انگلستان که از روش خردایش متحرک (موبایل) استفاده می کند در سال 2006 توانست جایزه نوآوری ملکه انگلستان را به خاطر سیستم ابداعی خود دریافت کند.

کارخانه بازیافت این شرکت در منطقه لینکلن شایر انگلستان قرار دارد و در سال 2002 افتتاح شده است و قادر است سالانه 750 تن لامپ سوخته را فرآیند کند. به علاوه این شرکت دارای ناوگانی از خودروهای وانت است که مجهز به خردکننده های برقی هستند. با این خودروها می توان عمل خردایش را در هر مکانی انجام داد. این خردکننده ها دارای سیستم فیلتراسیون به کمک فن هستند تا غبارات حاصل از خردایش را تصفیه کنند. برای این کار درون دستگاه یک فشار منفی (خلأ) وجود دارد. چون هنگام خردایش لامپ های فلئورسنت محل شکسته شدن لامپ مشخص نیست، دستگاه حذف غبارات در همان کانال اصلی خردایش تعبیه شده است. این شرکت جهت آب بندی و جلوگیری از هرگونه خروج بخارات جیوه از یک سیستم آب بندی فنری استفاده کرده است. در این سیستم مواد حاصل از خردایش وارد یکسری مخازن بزرگ می شود. سیستم خردایش نیز دارای سیستم چرخش و برخورد با موانع است و در این بین پودرهای چسبیده به شیشه لامپ نیز آزاد شده و توسط فن مکیده می شود تا فیلتر شوند. شیشه ها نیز از قطعات آلومینیومی لامپ جدا شده و هر یک در ظروف مخصوص به خود ریخته می شوند. قطعات آلومینیومی به یک تاجر دخیل در این رشته فروخته شده و شیشه های به دست آمده نیز در صنعت ساختمان سازی به کار گرفته می شوند. پودرهای فسفر حاوی جیوه نیز از فیلترها به درون ظروف استوانه یی 45 گالنی ریخته می شوند تا به یک کارخانه استحصال جیوه به نام Quicksilver در منطقه Berwick - Upon - Tweed انگلستان ارسال شود.

مسائل نگران کننده

هرچند شرکت بالکان برنده جایزه نیز شده است ولی استراتژی آنها (یعنی خردایش موبایل) دارای نقاط تاریک است. در عملیات پیش خردایش نسبت به عملیات خردایش در کارخانه، دو نگرانی اصلی وجود دارد؛

- در مورد اینکه بعد از این پیش خردایش چه رخ خواهد داد، نگرانی هایی وجود دارد چون امکان ارزیابی و نظارت مستمر در مورد دفع جیوه کار مشکلی است و اساساً این کار برعهده موسسه دیگری نهاده خواهد شد.

- به علاوه کارشناسان بیشتر نگران انتشار ترکیبات فرار از سیستم خردایش موبایل هستند. البته هنگام طراحی تجهیزات موبایل می توان به نحوی عمل کرد که خطر این انتشار به حداقل برسد ولی باز هم بایستی مراقب این مساله بود.

نباید از یاد برد که نوع و شکل لامپ های فلئورسنت از لامپ های طویل به سمت لامپ های فشرده در حال تغییر است و از این رو بایستی در سیستم های جدید به این نکته نیز توجه داشت. البته قابل ذکر است که نمی توان به هیچ کدام از این روش های دفع به صورت سیاه یا سفید نگریست و هرکدام دارای مزایا و معایب مخصوص به خود است. شرکت سوئدی MRT خردکننده های مختلفی را برای انواع لامپ ها طراحی و برای اجتناب از خروج بخارات جیوه، تمهیداتی مهیا کرده است و هوای خروجی نیز از بین سیکلون، فیلترهای غبارگیر و نیز فیلترهای کربنی عبور داده می شود. به نظر یکی از کارشناسان، سیستم خردایش در مبدأ برای وضعیتی خوب است که یا فاصله زیاد باشد یا شرایط برای انتقال لامپ ها مهیا نباشد.

نباید فراموش کرد که شرکت Lampcare اخیراً سومین واحد بازیافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی و لامپ های فلئورسنت خود را با هزینه 6 میلیون پوند (9 میلیون یورو) در منطقه Huddersfield انگلستان راه اندازی کرده و در این واحد از پیشرفته ترین فناوری ها استفاده کرده است.

البته در آینده بایستی نیم نگاهی نیز به بازیافت لامپ های دارای پوشش پلاستیکی و لامپ های حاوی بریلیم، تالیم، تانتالیم و کریپتون داشت.

علاقه مندان به موضوع بازیافت لامپ فلورسنت می توانند به سایت های www.Balcan.co.uk، www.Lampcare.com وwww.MRT system.com رجوع کنند.