صرفه‌جویی 100میلیارد تومانی در سرمایه‌های شهر با تفکیک زباله از

به گفته محمد باقر قالیباف یکی از موضوعات مورد تاکید امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری که در قانون نیز بر آن تاکید ویژه شده، نقش مردم در نظام جمهوری اسلامی است و اینکه باید امورات مردم را به دست آنها بسپاریم.

وی دیروز در مراسم افتتاح 90طرح عمرانی، فرهنگی، اجتماعی، ترافیکی و خدماتی درمنطقه8 اظهار داشت: شهرداری یک نهاد عمومی و غیردولتی است که اجرای تمام پروژه‌هایش با هزینه و از جیب مردم پرداخت می‌شود.شهردار در توضیح توانایی مردم در اداره شهر گفت: شاید از دید کارشناسان صدور پروانه از سخت‌ترین کارهایی است که سپردن آن به مردم می‌تواند مشکلاتی را به‌دنبال داشته باشد اما ما حتی این کار را هم توانستیم به مردم بسپاریم.از نظر قالیباف، وقتی کارها به دست مردم سپرده می‌شود نه تنها از هر جهت به نفع آنهاست بلکه سبب کاهش هزینه‌ها و فساد شده و روان‌ترشدن کارها شده و حفظ کرامت‌های انسانی را به‌دنبال خواهد داشت.

وی یکی از سیاست‌های جدی مدیریت شهری را تقویت شورایاری‌ها دانست و تاکید کرد: ما در بحث شورایاری‌ها با جدیت ایستاده‌ایم و خوشبختانه اکنون به جایی رسیده‌ایم که شورایاران مطابق با فرهنگ دفاع مقدس برای رضای خدا و بدون چشمداشت به منفعتی، مسائل و موضوعات مردم را پیگیری می‌کنند و ما تا حد زیادی توانستیم امور شهر را در سطوح مختلف به آنها بسپاریم.قالیباف گفت: هر خدماتی که در شهر انجام می‌دهیم برای این است که انسان‌هایی خوب با معیارهای اسلامی تربیت کنیم.

صرفه‌جویی از محل تفکیک زباله

شهردار تهران در توضیح اهمیت نقش مشارکت مردم در اداره شهر به موضوع تفکیک زباله اشاره کرد که درصورت همکاری مردم در این امر و جداسازی زباله‌های‌تر و خشک در سال حداقل 100میلیارد تومان به نفع بیت‌المال خواهد شد. قالیباف بیان داشت:‌ روزانه 8هزار تن زباله در شهر تهران جمع‌آوری می‌شود که این تعداد در ماه‌های بهمن و اسفند به 11 هزار تن می‌رسد و شهرداری ناچار می‌شود حتی روزانه 3 بار نسبت به جمع‌آوری زباله‌ها اقدام ‌کند.

وی در بخش دیگری از سخنرانی خود در مراسم بهره‌برداری از طرح‌های عمران شهری در منطقه 8 گفت: در عین حالی که با تمام قوا مشغول انجام اقدامات عمرانی و خدماتی مانند ساخت خطوط مترو، ایجاد فضاهای سبز، ایجاد میادین میوه و تره بار و غیره هستیم اما به موازات چنین اقداماتی باید اقدامات فرهنگی و اجتماعی را نیز با جدیت دنبال کنیم.وی با بیان اینکه برخی پدران و مادران به‌دلیل مشکلات زندگی آرزوی مرگ خود یا فرزند عزیزشان را می‌کنند، گفت: مدیران جامعه در قبال غصه‌های بزرگ مردم مسئولند و به‌طور حتم حل غصه‌های اینچنینی مردم نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.وی با بیان اینکه در دوران مسئولیتش در نیروی انتظامی نسبت به آسیب‌های اجتماعی آشنایی کامل پیدا کرده است، گفت: امروز به‌عنوان شهردار وظیفه و مسئولیت سنگینی را بر دوش خود احساس می‌کنم و معتقدم که وظیفه‌ام متفاوت است.

وی با اشاره به موضوع بافت‌های فرسوده گفت: همانطور که در شورای شهر نیز گفتم در بافت‌های فرسوده دغدغه‌ام تنها ساختن و نوسازی خانه نیست بلکه تهدیدشدن شرف و اخلاق و عزت انسان‌ها در بافت‌های فرسوده باید مورد توجه قرار گیرد.شهردار تهران خاطرنشان کرد: اگر ما به‌دنبال ایجاد 380 سرای محله در 380 محله تهران هستیم به این دلیل است که خانواده‌ها جایی را برای تربیت فرزندانشان در محله مسکونی خود داشته باشند.

مزیت های استفاده از جلبک برای تولید انرژی

 به نظر می رسد در جهان صنعتی قانون نانوشته یی برای شرکت ها و سازمان ها وجود دارد که «هر که بامش بیش، برفش بیشتر» به این معنی که موسسات دارای درآمد و منافع بیشتر، باید مسوولیت اجتماعی بیشتری نیز احساس کنند.

البته همواره در مورد نوع این وظایف اجتماعی بحث هایی مطرح است. با بالا رفتن قیمت نفت از بشکه یی حدود۲۰ دلار تا قیمت حدود ۱۴۰ دلار و بازگشت آن به حدود بشکه یی ۶۰ – ۵۰ دلار سود سرشاری نصیب شرکت های وابسته به صنعت نفت شده است.

با آغاز این افزایش قیمت، انواع درخواست ها نیز برای مشارکت این شرکت ها در مسائل اجتماعی مطرح شده است. گروهی خواهان آن هستند که این شرکت ها تولید گازهای گلخانه یی خود را کم کنند. دسته یی دیگر انتظار دارند این صنعت از Co۲ تولید شده در سطح کشورها برای تزریق به چاه های نفت استفاده کند.

اما موضوع سوخت های زیستی و جایگزین موضوع دیگری است، چون صنایع نفت جهان در ابتدا بیان داشته بودند این نوع سوخت ها قادر نیستند سهمی از بازار را اشغال کنند و آن را نوعی بازی دانسته و به سخره گرفتند. البته طرفداران محیط زیست و انرژی نیز افراد با پشتکاری بودند که به تحقیقات خود ادامه دادند و پایلوت هایی را برپا ساختند و برای جلب افکار عمومی، انواع خودروها و کاربردها را ارائه کردند تا بالاخره سیاستگذاران را مجبور ساختند در «نقشه راه برای انرژی» هر کشور به این نوع سوخت ها نیز توجه شود.
زمانی که انسان به این مسیر حرکت توجه می کند به یاد جمله یی از گاندی می افتد که گفته بود؛ «ابتدا شما را نادیده می گیرند، سپس مسخره می کنند، پس از آن با شما مخالفت می کنند و آنگاه شما پیروز می شوید.»

البته بحث سوخت های زیستی فقط به کشورهای توسعه یافته اختصاص ندارد، مثلاً برای بررسی وضعیت کشورهای چین و هند به مقالات «تجاری سازی سوخت های زیستی در آغاز راه» و «در جست وجوی سوخت های سازگار با محیط زیست» روزنامه اعتماد در تاریخ های ۶/۷/۸۷ و۲۹/۱/۸۸ رجوع کنید. در مورد بررسی پتانسیل های کشورمان نیز بحث مفصلی در مقاله «بیواتانول به جای سوخت» در همین روزنامه مورخ ۲۶/۱/۸۶ وجود دارد.

جذابیت های این سوخت به گونه یی بوده است که شرکت ها به ساخت دستگاهی برای تولید این سوخت در خانه اقدام کرده اند که مشروح این مطلب در مقاله «مزیت های اقتصادی تولید سوخت اتانول در خانه» روزنامه اعتماد مورخ ۸/۵/۸۷ آورده شده است. در کشورمان نیز یکسری تلاش های حداقلی برای افزودن درصد اندکی از اتانول در سوخت بنزین در حال پیگیری است که افت و خیزهای فراوانی را نیز شاهد بوده است و به نظر می رسد تا ورود سوخت های زیستی به «نقشه راه برای انرژی ایران» راه زیادی مانده است ولی مطمئناً طرفداران محیط زیست موفق خواهند شد، چه مخالفان بخواهند و چه نخواهند.
چند سال قبل یکی از مسوولان ارشد شرکت معظم نفتی اگزون موبیل مقایسه نفت و انرژی های جایگزین مانند اتانول را به مقایسه «روشنایی خورشید و روشنایی ماه» تشبیه کرد و تولید سوخت زیستی را حرف پوچی دانسته بود. اما شرایط به گونه یی پیش رفته است که در ماه جولای ۲۰۰۹ مدیر اجرایی این شرکت اعلام کرد قرار است ۶۰۰ میلیون دلار را به اقدام نوآورانه تولید سوخت های زیستی اختصاص دهد تا بتواند سوخت مایع مناسب برای بخش حمل و نقل را از جلبک به دست آورد.

مزیت اصلی جلبک ها آن است که فقط به نور خورشید و آب نیاز دارند و این آب نیز می تواند آب شیرین، آب شور دریا یا حتی آب های آلوده باشد. برای رسیدن به این سوخت زیستی، شرکت مزبور با شرکت بیوتکنولوژی Synthetic Genomics ائتلاف کرده است.

این شرکت توسط یکی از پیشتازان علم ژنومیکس به نام کریگ ونتر بنیان نهاده شده است. (در روزنامه اعتماد مورخ ۱۵/۱۱/۸۷، مقاله «لطفاً هیجان زده نشوید» به بحث مفصلی در زمینه تولید جلبک به عنوان سوخت پرداخته است که مطالعه آن نیز توصیه می شود.)
تشکیل این ائتلاف می تواند مشکلات راهبردی شرکت نفتی اگزون موبیل را به نوعی حل کند چون این شرکت از یک سو بزرگ ترین و ثروتمندترین موسسه در زمینه تجارت نفت به شمار می رود و از سوی دیگر از طرف گروه های حامی محیط زیست تحت فشار قرار دارد که در گذشته نگرانی های مربوط به گرمایش جهانی را مد نظر خود نداشته و برای توسعه سوخت های تجدیدپذیر بی میل بوده است.
هر چند در چند سال گذشته عبارت «روشنایی ماه» مستمسکی برای بیان اکراه مسوولان این شرکت بوده است ولی مسوولان این شرکت مدعی هستند برای انواع سوخت های جایگزین، تلاش های فراوانی کرده اند. ژاکوبس معاون تحقیق و توسعه در واحد تحقیق و مهندسی اگزون است. او می گوید؛ ما با آزادی کامل همه گزینه های قابل تصور در این زمینه را بررسی کرده و به پارامترهای اصلی هر گزینه توجه داشته ایم.

یکی از این پارامترها، مقیاس تولید آن سوخت است چون برای سوخت بخش حمل و نقل اگر نتوانید فناوری مربوطه را افزایش مقیاس (Scale- up) دهید، بنابراین باید به این سوال پاسخ دهید که «اصلاً به آن نیاز دارید یا خیر؟» او می افزاید؛ «من نمی خواهم این حقیقت را کتمان کنم چون این موضوع ساده یی نیست و راه اندازی یک کارخانه بزرگ در مقیاس تجاری برای تولید سوخت از جلبک به پنج تا ۱۰ سال زمان نیاز دارد.» البته خلوص نیت و تعهد شرکت نفت اگزون هرازچندگاهی توسط منتقدان محیط زیست به نقد کشیده می شود که این بیشتر ناشی از سودهای هنگفت این شرکت در بخش نفت طی سالیان اخیر است. دیویس رئیس بخش تحقیقات گروه صلح سبز است. او می گوید؛ تحقیقات کار بزرگی است ولی ما نیاز داریم محصولات جدید وارد بازار شود. ما همواره گفته ایم شرکت های بزرگ نفتی باید درگیر این تحقیقات شوند اما سوال اصلی این است که آنها فقط باید برای خودشیرینی پولی را بپردازند یا اینکه قدرت و قابلیت های خود را نیز درگیر این تحقیقات کنند.
بر این اساس اگر ثابت شود این تلاش ها با حسن نیت همراه بوده و شرکت اگزون واقعاً خواهان تولید سوخت از جلبک است و ائتلافی از شرکت های ثروتمند و بیوتکنولوژی شکل گرفته است، بنابراین می توان این موضوع را در راستای سیاست های کابینه اوباما دانست که تشویق انرژی های تجدیدپذیر را در برنامه دارد. در حال حاضر حدود ۹ درصد از سوخت مایع امریکا از طریق سوخت های زیستی که قسمت عمده آن بیواتانول حاصل از ذرت است تامین می شود.

 طبق الزام کنگره امریکا باید تا سال ۲۰۲۲ میزان تولید سوخت های زیستی به ۳۶ میلیارد گالن بالغ شود. البته هر دیدگاه جدید نیز مخالفانی دارد و توسعه سوخت های زیستی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در زمینه اتانول حاصل از ذرت نیز به دلیل ارزش غذایی و تاثیرات زیست محیطی آن مخالفت هایی وجود دارد.
با همه این اوصاف طبق مستندات شرکت اگزون موبیل، در هر سال از هر جریب زمین اختصاص یافته به جلبک می توان دو هزار گالن سوخت به دست آورد. این در حالی است که این عدد برای درخت نخل حدود ۶۵۰ و برای نیشکر حدود ۴۵۰ و برای ذرت نیز ۲۵۰ است. ائتلاف شرکت اگزون و شرکت سینتتیک ژنومیکس بر پایه اطمینان به تجربیات دکتر ونتر بنا نهاده شده است.

 او یک دانشمند مستقل و مشهور در عرصه جهانی است که طی دهه ۱۹۹۰ در زمینه رمزگشایی ژنوم انسان فعالیت می کرد. البته در سالیان اخیر ایشان توجه خود را به جست وجوی میکروارگانیسم های دارای قابلیت تبدیل به سوخت معطوف داشته است. او اشاره می کند؛ «جلبک یک سیستم بیولوژیکی نهایی است که از نور خورشید استفاده کرده و دی اکسید کربن را به سوخت تبدیل می کند.»
طرفداران محیط زیست به سوخت حاصل از جلبک لقب «نفتک» (Oilgae) را داده اند که فناوری نویدبخشی نیز هست. ساختمان مولکولی سوخت های حاصل از جلبک بسیار شبیه ساختمان مولکولی محصولات نفتی از قبیل بنزین، گازوئیل و سوخت جت است و بر همین اساس است که شرکت اگزون معتقد است این سوخت از قابلیت همخوانی با زیرساخت های بخش حمل و نقل برخوردار است. به عنوان مثال می توان به این موارد اشاره کرد که خطوط هوایی کانتیننتال پروازهای آزمایشی با سوخت های متشکل از سوخت های جلبکی انجام داده است. علاقه مندان به بحث سوخت های زیستی در صنعت هوایی می توانند به مقالات «مشکل در ارتفاع ۳۵ هزارپایی» و «از خاک تا اوج آسمان» روزنامه اعتماد مورخ ۹/۳/۱۳۸۸ و ۲۰/۴/۱۳۸۷ رجوع کنند.
البته پنتاگون نیز به دنبال سوخت های جایگزین از جمله جلبک است تا از وابستگی نیروهای نظامی به نفت بکاهد. قابل ذکر است طبق گزارش ها مصرف انرژی ارتش امریکا به تنهایی از کل مصرف انرژی مردم سوئد بیشتر است.
اگر محققان از ارزان تر بودن تولید انبوه جلبک نسبت به دیگر سوخت های زیستی نیز چشم پوشی کنند مزیت های دیگری نیز مطرح است مثلاً اینکه می توان جلبک را در زمین های غیرزراعی و بایر تولید کرد و نیازمند آب با کیفیت ویژه یی نیز نیست چون در استخرهای آب شور و حتی آب دریا نیز قابل پرورش است. البته در مقاله «تولید سوخت های جانشین بنزین از علف ها» روزنامه اعتماد مورخ ۲۱/۲/۸۷ توضیح داده شد دانشمندان موفق به تولید اتانول از نوعی علف در زمین های غیرزراعی نیز شده اند که این به صورت یک مزیت مطرح است. منفعت دیگر جلبک آن است که می تواند به کاهش گازهای گلخانه یی نیز کمک کند چون مشابه گیاهان دیگر، جلبک نیز برای رشد به دی اکسید کربن نیاز دارد. البته ائتلاف اگزون و سینتتیک ژنومیکس امیدوار است با مهندسی ژنتیک بتواند انواعی از جلبک ها را پرورش دهد که قادرند مقادیر عظیمی از دی اکسید کربن را جذب کنند که در این مورد می توان به مقادیر زیادی دی اکسید کربن حاصل از نیروگاه ها اشاره داشت.
طبق اظهارات مسوولان سرمایه گذاری اگزون شامل ۳۰۰ میلیون دلار برای تحقیقات پایه یی در درون شرکت خود است که اگر نتیجه تحقیقات و مسیر آن با موفقیت طی شود ۳۰۰ میلیون دلار دیگر نیز به این امر اختصاص می یابد.
البته این ارقام برای شرکتی که فقط در سال گذشته بالغ بر ۲۲/۴۵ میلیارد دلار درآمد داشته است عدد بزرگی نیست ولی این شرکت ها خود را از جمله شرکای بلندمدت این تحقیقات ذکر می کنند که ممکن است سرمایه گذاری آنها در آینده بالغ بر چند میلیارد دلار شود. جلبک ها با راندمان بالایی می توانند از انرژی خورشید برای تبدیل دی اکسید کربن به روغن یا لیپید استفاده کنند. و در ادامه می توان با استفاده از فرآیندهای تصفیه این مواد را به سوخت یا دیگر مواد شیمیایی صنعتی تبدیل کرد.
مسوولان شرکت سینتتیک ژنومیکس گفته اند آنها سالیان سال است که روی توسعه روش های موثر برای استخراج این روغن ها کار کرده اند. ونتر در این باره گفته است؛ «جلبک را نیز می توان همانند یک گیاه زراعی رشد داده و مواد موثر آن را طی فرآیندهای مختلف و بعضاً پرهزینه استخراج کرد.» شرکت نامبرده دارای گونه هایی از جلبک دستکاری شده است که قادرند روغن را در یک فرآیند مداوم تولید کنند. او می افزاید؛ «من با این ایده به اینجا آمده ام که بر سر جلبک ها کلاه بگذاریم تا آنها لیپید بیشتری از خود خارج کنند.» ائتلاف دو شرکت فوق الذکر هنوز با مشکلات متعددی روبه رو است که در این بین می توان به تعیین نوع جلبک و سرپوشیده یا سرباز بودن استخرها یا همان بیورآکتورها اشاره کرد تا کارایی بیشتری داشته باشد.ضمناً آنها به بزرگی مقیاس ها برای تولید مقادیر معنا داری از سوخت های زیستی برای امریکا نیز اشاره می کنند چون امریکا کشوری است که روزانه ۹ میلیون بشکه بنزین مصرف می کند که این به معنی مصرف سالانه حدود ۱۳۸ میلیارد گالن است.
ونتر می گوید؛ «در تفکر اکثر دانشمندان، افزایش مقیاس یعنی شما آزمایشی را از یک لوله آزمایش تا حد یک ظرف مثل بشر افزایش دهید ولی کاری که ما می خواهیم انجام دهیم این است که از یک لوله آزمایش به چند میلیون گالن محصول برسیم.»
باید توجه داشت دیگر شرکت های فعال در صنعت نفت نیز به آرامی در حال پوست انداختن هستند تا از مخالفت با سوخت های زیستی دست بردارند و این تحول به دلیل فشار دولت امریکا برای الزام در افزایش مصرف اتانول در منابع تامین انرژی کشور طی دهه های آینده است.
در این بین در اروپا ائتلاف های زیادی بین کمپانی های بزرگ نفتی و شرکت های بیوتکنولوژی به وجود آمده است که می توان به تلاش های شرکت بریتیش پترولیوم و رویال داچ شل اشاره کرد. شرکت های امریکایی نیز به آرامی از آنها پیروی می کنند. مثلاً شرکت Valero Energy Corp که دارای بزرگ ترین پالایشگاه های امریکا است، هفت کارخانه تولید اتانول از ذرت را از شرکت Verasun خریداری کرده است. شرکت معظم شورون نیز ائتلافی با شرکت Weyerhavser تشکیل داده است تا از ضایعات چوب، سوخت زیستی تولید کند.
دکتر ونتر اشاره می کند وارد شدن شرکت اگزون به بحث «توسعه سوخت های زیستی» یکی از اصلی ترین اجزای تولید سوخت های جایگزین در مقیاس های بزرگ است چون بدون حضور رهبران صنعت سوخت جهان تغییرات عمده یی در عرصه جهانی رخ نخواهد داد.

گوجه فرنگی جایگزینی بی‌خطر برای آسپیرین است

جامعه > سلامت  - محققان در یک پژوهش جدید اعلام کردند: می‌توان گوجه فرنگی را بعنوان روشی ایمن و بی‌خطر برای مقابله با بیماری‌های قلبی جایگزین آسپیرین کرد.

به گزارش ایسنا، نتایج این پژوهش جدید نشان داده است که عصاره حاصل از دانه‌های گوجه فرنگی می‌تواند جایگزینی بالقوه به جای آسپیرین برای جلوگیری از بروز حملات قلبی و سکته مغزی باشد.

بر اساس این تحقیق، عصاره گوجه فرنگی موسوم به «فروتفلو» که از گلاتین موجود در اطراف دانه‌های گوجه فرنگی گرفته می‌شود ظاهرا در کاهش خطر تشکیل لخته‌های خونی موثر است.

دانشمندان انستیتو روویت در آبردین در این باره خاطرنشان کردند که نتایج حاصل از این آزمایشات به لحاظ آمار حائز اهمیت هستند.

پرووکسیس، شرکت تحقیقاتی که فروتفلو را تولید کرده است، پس از مقایسه تاثیرات فروتفلو با آسپیرین طی یک دوره هفت ماهه روی 43 شرکت کننده به این نتایج دست یافته است.

محققان خاطرنشان کردند که یکی از مزایای مهم استفاده از این عصاره به جای آسپیرین این است که عاری از هرگونه عوارض جانبی است که در صورت مصرف آسپیرین بوجود می‌آیند. در حالی که مصرف زیاد داروی آسپیرین سبب افزایش خطر زخم و خونریزی معده می‌شود اما فروتفلو این عوارض جانبی را ندارد.

به گفته متخصصان؛ گوجه فرنگی خواص مفید بسیاری دارد. از جمله این که به دلیل دارا بودن ویتامین‌های آ، ب، ث، کا و مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر و آهن در تأمین انرژی و تقویت بدن نقش موثری برعهده دارد.

این صیفی یکی از مهم‌ترین منابع ویتامین آ محسوب می‌شود و بنابراین در تقویت بینایی، تقویت و سلامت پوست و بافت‌های مخاطی دهان و بینی و رشد و نمو استخوان‌ها ضروری است.

گوجه ‌فرنگی همچنین یک منبع غنی از ویتامین‌های ب 1 و ب 2 است که از این حیث در تسکین دردهای عصبی، رفع بی‌اشتهایی و درمان یبوست، نقصان ترشح شیر مادر و تورم‌ دهان سودمند است.

متخصصان تغذیه می‌گویند؛ مصرف گوجه ‌فرنگی به انسان نیرو و نشاط می‌بخشد و پوست و دانه‌های آن به هضم غذا کمک می‌کند و روده‌ها را نیز پاک می‌کند.

گوجه ‌فرنگی از بدن در برابر امراض و بیماری‌های عفونی حفاظت می‌کند. گوجه ‌فرنگی هضم مواد نشاسته‌ای را آسان می‌کند و مصرف گوجه ‌فرنگی برای اشخاصی که مبتلا به سنگ کلیه و مثانه و کبد هستند، تجویز شده است.

گوجه ‌فرنگی سرشار از ویتامین ث است و مقدار زیادی فسفر، آهن و کلسیم نیز دارد.

ارتش سبز، حافظ لایه ازن

کشورهای در حال توسعه، بر اساس مصوبات پروتکل مونترال، حدود ۹۰ درصد از کل مصرف و تولید فریون‌ها و هالن‌ها را به عنوان مواد اصلی تحت کنترل پروتکل حذف کرده‌اند. با این حال و علی رغم دستاورد‌های چشمگیر پروتکل برای حذف مواد مخرب لایه ازن و حفاظت از لایه ازن کره زمین، بر اساس گزارش‌های موجود برخی از این مواد در صنایع و تسهیلات دفاعی و نظامی به‌عنوان مصارف حساس مورد استفاده قرار می‌گیرند و با وجود این که امروزه تاسیسات و تجهیزات نظامی جدید فاقد فریون‌ها و هالن‌ها هستند، اما استفاده از این مواد برای تعمیر و پشتیبانی از سیستم‌ها و تجهیزات قدیمی مبتنی بر این مواد همچنان ادامه دارد.بر این اساس نظام دفاعی کشورها علاوه بر وظیفه دفاع از مرزها و حفاظت از یکپارچگی کشور در زمان جنگ، وظیفه مهم دیگری نیز برای دفاع و صیانت از امنیت کشور در مقابل نابسامانی‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ناشی از تخریب محیط زیست و کاهش دسترسی به منابع زیستی را نیز در زمان صلح عهده‌دار هستند که در این زمینه ارتش سبز رویکرد برنامه محیط زیست سازمان ملل است که به عنوان رهیافت به کشورها ارائه می‌شود.
در چارچوب مقررات پروتکل مونترال، ایران در گروه کشور‌های مشمول ماده ۵ پروتکل قرار داشته و سرانه مصرف فریون‌ها و هالن‌ها در آن کمتر از ۳۰۰ گرم است. مواد مخرب لایه ازن در ایران تولید نشده و مقادیر مورد نیاز برای مصرف این مواد در داخل کشور از طریق واردات از سایر کشور‌های عضو پروتکل تامین می‌شود. هدف عمده و اصلی از اجرای برنامه‌های پروتکل مونترال در ایران کاهش تدریجی مصرف و واردات مواد مخرب لایه ازن و حذف فیزیکی این مواد از چرخه مصرف در بخش‌های مختلف و مصرف‌کنندگان نهایی بوده است. مواد مخرب لایه ازن در ایران شامل فریون‌ها، هالن‌ها، حلال‌های تتراکلرید کربن و تری کلرواتان، متیل بروماید و هیدروکلروفلوروکربن‌ها هستند که در طیف گسترده‌ای از واحد‌های صنعتی و خدماتی شامل صنایع تولید و مونتاژ سیستم‌های سرمایشی (یخچال‌های خانگی، تجاری و صنعتی)، اسفنج‌سازی، تعمیرگاه‌های یخچال و کولر خودرو، سردخانه‌ها، چیلرها، صنایع الکترونیک، فلزی، شیمیایی، نساجی، مواد غذایی، خودروسازی، دارویی و ‌بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کشور ایران، به‌عنوان یکی از اعضای پروتکل مونترال، تاکنون با جذب بیش از ۶۵ میلیون دلار اعتبار بین‌المللی و اجرای پروژه‌های انتقال فناوری در واحد‌های مصرف‌کننده مواد مخرب لایه ازن موفق به حذف حدود ۶ هزار و ۷۰۰ تن مواد مخرب لایه ازن شده است.
در سطح بین‌المللی، پروتکل مونترال به عنوان یکی از موفق‌ترین پیمان‌نامه‌های بین‌المللی زیست‌محیطی محسوب می‌شود. تحت این پروتکل، تاکنون با تخصیص و صرف حدود ۲ میلیارد دلار کمک‌های مالی از جانب کشور‌های توسعه یافته به کشور‌های در حال توسعه، حدود ۹۰ درصد از کل مصرف و تولید فریون‌ها و هالن‌ها به عنوان مواد اصلی تحت کنترل پروتکل در کشور‌های در حال توسعه حذف شده است.
با این حال و باوجود دستاورد‌های چشمگیر پروتکل برای حذف مواد مخرب لایه ازن و حفاظت آن، بر اساس گزارش‌های موجود برخی از این مواد در صنایع و تسهیلات دفاعی و نظامی به عنوان مصارف حساس مورد استفاده قرار می‌گیرند. با وجود این که امروزه تاسیسات و تجهیزات نظامی جدید فاقد فریون‌ها و هالن‌ها هستند، اما استفاده از این مواد برای تعمیر و پشتیبانی از سیستم‌ها و تجهیزات قدیمی مبتنی بر این مواد همچنان ادامه دارد.
● مواد مخرب لایه ازن در صنایع دفاعی
بر اساس مستندات دفتر حفاظت لایه ازن سازمان حفاظت محیط زیست، بررسی‌ها نشان داده است فریون‌ها به عنوان مواد سرمایشی در سیستم‌های خنک‌کننده و تهویه مطبوع تاسیسات دفاعی از قبیل سیستم‌های تسلیحات نظامی، پادگان‌ها و ساختمان‌های اداری، تاسیسات مخابرات و ارتباطات استفاده می‌شوند. هالن‌ها به‌عنوان مواد اطفای حریق در نیروی زمینی، دریایی و هوایی بویژه برای حفاظت نیروها و کادر نظامی در سخت افزار‌های نظامی مانند هواپیما، کشتی و تانک‌ها استفاده شده و حلال‌ها به عنوان پاک‌کننده در صنایع نظامی وهیدروکلروفلوروکربن‌ها به عنوان یکی دیگر از مواد مخرب لایه ازن به عنوان ماده سرمایشی در سیستم‌های خنک‌کننده و بعنوان عامل پف‌دهنده در تعمیر و نگهداری سیستم‌های عایق‌بندی و به عنوان حلال در برخی کاربرد‌های خاص در تاسیسات و تجهیزات نظامی کاربرد دارند.
توجه به مدیریت مواد و ترکیبات مضر برای محیط زیست از آن‌رو اهمیت دارد که در بسیاری از موارد تاثیرات سوء ناشی از کاربرد این مواد نه تنها باعث تخریب محیط زیست پیرامون ما می‌شود، بلکه به صورت غیرمستقیم بر نظام‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور‌ها نیز تاثیر سوء می‌گذارد. از جمله تاثیرات سوءاجتماعی، اقتصادی و سیاسی ناشی از تغییرات آب و هوایی، افزایش نرخ مهاجرت از کشور‌های آسیب‌دیده به سایر کشور‌هاست که عامل اصلی بسیاری از نا‌امنی‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در کشور‌های پذیرنده این دسته از مهاجران بوده است.
● پدافند عامل و غیرعامل
در عین حال توجه به این نکته نیز حائز اهمیت است که با تبدیل و جایگزینی سیستم‌های مبتنی بر مواد مخرب لایه ازن در بخش‌های صنعتی و خدماتی غیر نظامی، بسیاری از تاسیسات و تجهیزات نظامی و دفاعی بویژه در بخش غیر عملیاتی (پدافند غیرعامل) نیز به سیستم‌های عاری از مواد مخرب لایه ازن تبدیل شده، اما فرآیند تبدیل و جایگزینی هنوز در بخش دفاعی و نظامی تکمیل نشده است.
اکنون بسیاری از نهاد‌های دفاعی و نظامی در سراسر دنیا اقداماتی را برای اتخاذ و اجرای سیستم‌های مدیریتی مناسب برای کاهش و حذف مواد مخرب لایه ازن انجام داده‌اند. هدف از این اقدامات در درجه اول تضمین موجودی (ذخایر) مواد مخرب لایه ازن در صنایع و تاسیسات نظامی و دفاعی برای عملیات پدافند عامل است. در مواردی که جایگزین مناسبی برای مواد مخرب لایه ازن وجود نداشته است، این مواد از بخش پدافند غیرعامل (غیر عملیاتی) جمع‌آوری و جهت استفاده در بخش پدافند عامل (عملیاتی) ذخیره شده است. این ذخایر بانک مواد مخرب لایه ازن نامیده می‌شوند. در گزارش سال ۲۰۰۸ کمیته ارزیابی تکنولوژیک و اقتصادی پروتکل مونترال، موارد عمده کاربرد مواد مخرب لایه ازن در تسلیحات نظامی را مشخص کرده است. این کاربرد‌ها می‌توانند به عنوان اولویت‌های اصلی در برنامه مدیریت حذف مواد مخرب لایه ازن در صنایع و تاسیسات نظامی و دفاعی مد‌نظر قرار گیرند.
● کاربرد فریون‌ها در صنایع نظامی
بر اساس مستندات دفتر حفاظت لایه ازن سازمان حفاظت محیط زیست، فریون‌ها یا مواد مخرب لایه ازن (CFCs) عمدتا در سیستم‌های خنک‌کننده (سرمایشی) و بویژه در سیستم‌های تهویه مطبوع کشتی‌ها و تاسیسات قدیمی نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربرد فریون‌ها در برخی از تجهیزات نظامی دریایی مانند کشتی‌ها و زیر دریایی‌ها همچنان ادامه دارد. چرا که سیستم‌های سرمایشی در این قبیل تجهیزات به نحوی طراحی شده‌اند که فقط امکان استفاده از نوع مشخصی از مواد مخرب لایه ازن (فریون‌ها) را فراهم می‌سازند. ابعاد و احجام این قبیل تاسیسات خنک‌کننده متناسب با نیازهای خاص تجهیزات نظامی طراحی‌شده و ممکن است با جایگزینی فریون‌ها برخی مشخصات تجهیزات نظامی مانند ویژگی اکوستیک آنها تغییر بکند. در برخی موارد جایگزینی فریون‌ها در تجهیزات نظامی بسیار پرهزینه بوده و از این نقطه نظر هزینه عاملی محدود کننده محسوب می‌شود.
هالن‌ها (۱۲۱۱، ۱۳۰۱ و ۲۴۰۲) در تاسیسات اطفای حریق بویژه در داخل تجهیزات زرهی، هواپیماهای نظامی چند موتوره، تجهیزات زرهی دریایی و از این قبیل مورد استفاده قرار می‌گیرند. بر همین اساس انتقال فناوری در صنایع دفاعی و نظامی به منظور فراهم‌سازی زمینه‌های استفاده از جایگزین‌های هالن‌ها و احداث تاسیسات جمع‌آوری، بازیافت و استفاده مجدد از هالن‌های بازیافتی حائز اهمیت است. توجه به این موضوع بویژه با در نظر گرفتن کاهش دسترسی به هالن‌ها در بازار جهانی و ضرورت استفاده از مواد اطفای حریق غیر مخرب لایه ازن در تاسیسات و تجهیزات نظامی در بخش عملیاتی (پدافند عامل) از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
ایران، تاکنون با جذب بیش از ۶۵ میلیون دلار اعتبار بین‌المللی موفق به حذف حدود ۶ هزار و ۷۰۰ تن مواد مخرب لایه ازن شده استعلاوه بر این موارد، مقادیری از برخی مواد مخرب لایه ازن نیز به عنوان حلال در بخشی از صنایع نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرد که اطلاعات بسیار اندکی در این زمینه موجود است.
در منطقه آسیا و اقیانوسیه کشور‌های هند، اندونزی، ایران، مالزی، پاکستان و تایلند دارای سیستم مدیریت جمع‌آوری و بازیافت و ذخیره هالن و تاسیسات بانک هالن هستند. از این رو تقویت این قبیل تاسیسات برای استفاده از هالن‌های بازیافتی در دیگر بخش‌های حساس مانند صنایع و تجهیزات نظامی و دفاعی اهمیت بسیار بالایی دارد.
به دنبال کارگاه‌های آموزشی برگزار شده در بیانیه نهایی نشست ۲۰ اعضای پروتکل مونترال که در اکتبر ۲۰۰۸ در شهر دوحه قطر برگزار شد، اعلام شد نیرو‌های دفاعی و نظامی کشور‌های عضو پروتکل با همکاری دولت‌ها و برنامه محیط زیست سازمانمللمتحد در اجرای برنامه‌های حفاظت از لایه ازن و حل بحران گرمایش جهانی مشارکت فعال داشته باشند.
با در نظر گرفتن این پیشرفت‌ها در زمینه مدیریت حذف مواد مخرب لایه ازن در بخش دفاعی و نظامی و با استفاده از تجربیات آخرین کارگاه آموزشی که در کشور هند به همین منظور برگزار شد، پیشنهاد شد یک کارگاه آموزشی دو روزه در سطح منطقه‌ای با موضوع حذف مواد مخرب لایه ازن در کاربرد‌های دفاعی و نظامی برگزار شود. کشور سریلانکا در روزهای ۲۷ و ۲۸ فروردین میزبانی این کارگاه را در شهر کلمبو عهده‌دار شد که ایران نیز در آن حضور داشت.
● آخرین تصمیمات پروتکل مونترال
در این نشست کشورهای عضو پروتکل مونترال به منظور حذف مواد مخرب لایه ازن در صنایع دفاعی، تصمیمات و پیشنهاداتی اخذ شد که با توجه به وجود همکاری‌های بین‌المللی بین وزارتخانه‌های دفاع کشور‌های منطقه و نظر به این‌که وظیفه اصلی نیرو‌های نظامی و دفاعی هر کشور دفاع از امنیت ملی و یکپارچگی کشور در مقابل تهدید‌های خارجی و داخلی می‌باشد، نیرو‌های دفاعی کشور‌ها باید آمادگی لازم را برای دفاع از خطرات نظامی (دخالت‌های خارجی) و حفظ امنیت داخلی (در مقابل ناامنی‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ناشی از تخریب محیط زیست و منابع طبیعی کشور‌ها از قبیل مهاجران زیست محیطی که آسیب‌های ناشی از آن به اندازه تهدید‌های نظامی برای امنیت کشور‌ها خطرآفرین است) کسب کنند. با توجه به بهره‌مندی نیرو‌های دفاعی و نظامی از استعداد‌ها و توانمندی‌های فنی، برقراری ارتباط، ایجاد انگیزش و جلب مشارکت در نیرو‌های نظامی و دفاعی کشور‌های منطقه می‌تواند زمینه مناسبی را برای مدیریت مسائل زیست محیطی فراهم کنند.
● همکاری‌های بین‌المللی
همچنین وبگاه مربوط به تجارت هالن که در حال حاضر با برنامه ازن بخش تکنولوژی، صنعت و اقتصاد برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد اداره می‌شود، پایگاه اطلاعاتی مفیدی است که نیرو‌های نظامی می‌توانند با مراجعه به آن، اطلاعات کافی در زمینه منابع تامین هالن مورد نیاز خود را در مصارف حساس کسب کنند. مقرر شد برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد جزییات مربوط به نحوه استفاده از این بانک اطلاعاتی را همراه با تسهیلات لازم در اختیار شرکت‌کنندگان قرار دهد.
● آموزش و ظرفیت‌سازی
در این زمینه از برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد درخواست شد تا تسهیلات و کمک‌های لازم را در زمینه برقراری ارتباط بین وزارتخانه‌های دفاع و سازمان‌های متولی محیط زیست کشور‌ها به منظور تبادل اطلاعات درباره بانک مواد مخرب لایه ازن و فناوری‌های جایگزینی ارائه کنند.
پیشنهاد شد وزارتخانه‌های دفاع در مجموعه تشکیلاتی خود واحدی را به عنوان مسوول هماهنگی و برقراری و حفظ ارتباط با سازمان‌های محیط زیست تعیین و ایجاد کنند. با این که ایجاد و راهبری چنین واحدی ممکن است بسته به نظام‌های مدیریت کشور‌ها متفاوت باشد، ولی شبکه ایجاد شده در هلند (DEFNET) می‌تواند به عنوان مدلی در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد.
برقراری ارتباط بین ۳ نیروی زمینی، هوایی و دریایی از مهم‌ترین و کارآمدترین راه‌حل‌ها برای تبادل اطلاعات و همکاری ۳ نیرو در راستای مدیریت مواد مخرب لایه ازن است.

حمیده سادات هاشمی

گیاهان در بیرون از محیط زمین چه رنگی هستند؟

دانشمندان با کمک یک برنامه الگو‌ساز رایانه‌ای حدس می‌زنند که گیاهان بسته به طیف نوری که بر آنها می‌تابد در بیرون از محیط زمین احتمالا سبز و زرد و قرمز هستند و احتمال آبی بودن آنها خیلی کم است. به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) خوزستان، دانشمندان در حین انجام این مطالعه همچنین به راز سبز بودن گیاهان کره زمین پی بردند. آنان می‌گویند گیاهان نور قرمز را به دلیل وفور آن و نور آبی را به دلیل جذب آسان آن جذب می‌کنند و نور سبز را به دلیل نبود نیاز به آن بازتاب می‌دهند. محققان آژانس‌های فضایی آمریکا و اروپا اعلام کرده‌اند از یافته‌های این پژوهش برای بررسی احتمال رویش گیاهان زمینی در سیارات دیگر استفاده خواهد کرد. دانشمندان خاطرنشان می‌کنند که تحقیق درباره وجود حیات گیاهان در کرات دیگر بدون در نظر گرفتن عمل فتوسنتز راه به جایی نمی‌برد.

منبع : ایسنا

بهترین‌ فناوری‌ها برای محیط‌ زیست انتخاب شدند

در این لیست به‌ترتیب فناوری تولید نفت از منابع ارگانیکی، فناوری تقطیر آب دریا، فناوری پیل‌های هیدروژنی که می‌تواند در آینده به عنوان سوخت جایگزین بنزین مورد استفاده قرار گیرد، توسعه فناوری سلول‌های فتوولکانیک و فناوری گرمایی خورشیدی، جمع‌آوری انرژی گرمایی اقیانوسی، تولید انرژی الکتریکی از جزر و مد دریا، فناوری باغبانی روی پشت بام منازل، استفاده از گیاهان و میکروارگانیسم‌ها برای پاک‌سازی مناطق آلوده، فناوری جمع‌آوری دی‌اکسیدکربن و کارت ‌الکترونیکی رتبه‌های اول تا دهم را به‌دست آوردند.

همچنین در بخش رده بندی 10 پدیده شگفت‌انگیز، Science Live به ترتیب موارد زیر را برگزید:

1- اتصال ذهن و بدن و اینکه ذهن چگونه از بدن تاثیر می‌پذیرد و برعکس
2- ادراک فراحسی که علم در پاسخگویی به آن ناتوان است
3- مرگ تقریبی
4- اشیاء آسمانی ناشناخته(UFO)
5- "دجا- وو"(این پدیده درحقیقت نوعی ذهنیت مغز است که باعث می‌شود فرد احساس کند وقایع و رویدادهایی که در این لحظه تجربه می‌کند، در گذشته نیز با آن‌ها مواجه شده است)
6- روح
7- ناپدید شدن‌های اسرارآمیز
8- اشراق
9- "پا گنده" (این موجود عجیب که حیوانی بسیار بزرگ و شبیه به انسان است، از دیرباز در داستان‌های آمریکایی مورد بررسی قرار گرفته است. در این داستان‌ها در شب‌های برفی ردپای انسانی که به‌نظر می‌رسد پاهای بزرگی داشته باشد، در کوه‌های تبت به جا می‌ماند. به اعتقاد دانشمندان این موجود عجیب می‌تواند واقعا وجود داشته باشد)
10- "وزوز تائوس"، تائوس شهری در نیومکزیکوی آمریکا است. حدود دو درصد شهروندان این شهر سال‌ها است که صدایی شبیه به وزوز مگس را در بسامد پایین می‌شنوند که از بیابان‌های اطراف می‌آید. باوجود این، هنوز منبع این صدا شناسایی نشده است.

این نخستین باری است که یک فناوری الکترونیکی وارد لیست Science Live شده است.

بازیافت زباله‌های اتمی بوسیله دی‌اکسیدکربن

یک کارخانه تازه تاسیس موفق شده تا زباله‌های اتمی را به گونه‌ای بازیافت کند که بتوان از آنها در تامین سوخت استفاده کرد.

به گزارش سرویس «محیط زیست» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به نقل از پایگاه اینترنتی ساینس دیلی، این کارخانه که سرپرستی آن بر عهده چاین وایی، پروفسور دانشکده شیمی دانشگاه آیداهوی آمریکا است، طی 20 سال بر بازیافت زباله‌های اتمی بررسی و نظارت و داشته و هم اکنون موفق شده تا یک فرآیند پیشرفته را در بازیافت این زباله‌ها به کار ببندد.

این فرآیند دوستدار محیط زیست بوده و از فرآیندها و تکنولوژی‌ کافئین‌گیری از قهوه یا حذف کافئین سرچشمه گرفته است.

چاین وایی در این باره معتقد است:‌ زباله‌های اتمی مشکل بسیار بزرگی است؛ ما یک فن‌آوری جدید و تازه احتیاج داریم و فکر می‌کنم یکی از تکنولوژی‌ها که استفاده از سیالات بسیار خطرناک است، نقش بسیار مهمی در بازیافت زباله‌های هسته‌ای ایفا می‌کند.

سیالات بسیار خطرناک که در این مورد دی اکسید کربن است. هر ماده‌ای است که با افزایش فشار و دما به طور همزمان ویژگی‌های گاز مایع را نشان می‌دهد. با این تعریف چنین موادی دارای خصوصیات گازی بوده و اجزای تشکیل دهنده آن دارای ویژگی‌های مواد مایع هستند. به طور مثال در جدا کردن کافئین از دانه‌های قهوه از دی‌اکسیدکربن استفاده می‌کنند.

در اینجا اگر دمای دی‌اکسید کربن به حالت عادی بازگردد، تنها گاز باقی ماند؛ از این رو به هیچ ماده حلالی برای پاکسازی نیاز نیست.

در همین حال، پروفسور چاین وایی از این ماده نیمه سیال و نیمه‌گاز برای بازیافت زباله‌های اتمی استفاده کر

زباله های الکترونیکی - خطری با ابعاد ناشناخته ...

خبرگزاری میراث فرهنگی: در کشورهای پیشرفته به یاری هشدارهای گاه به گاه متخصصان، گروهها و تشکلهای غیردولتی زیست‌محیطی نسبت به خطر تازه از راه رسیده زباله‌های الکترونیکی بسیار حساس هستند و تاکنون نقش موثری در واداشتن شرکتهای معتبر و غولهای ساخت دستگاههای کامپیوتری نسبت به پرداخت خسارتهای زیست‌محیطی داشته‌اند.
میزان حساسیت و کارایی این جریانهای زیست‌محیطی به‌قدری است که غولهای بزرگی چون شرکت اپل با وجود نقش تعیین‌کننده‌ای که در اقتصاد کشورهایی چون امریکا دارند، تحت فشار افکار عمومی و اعتراض‌های متنوع تشکل‌های زیست‌محیطی قدرت فرار از مقررات و مالیاتهای زیست‌محیطی را نداشته‌اند و عمدتا ناگزیر به تسلیم دربرابر این تشکلها و پرداخت هزینه‌های جانبی ناشی از تولید و انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی و خطرناک دستگاه‌های کامپیوتری می‌شوند.
اما در کنار همه این تمهیدات مقررات قضایی نیز پا به پای کشفیات و دانشهای علمی به‌پیش می‌روند.
درحالیکه در کشور ما به فرض به‌روز بودن دانش مسئولان، روال کار به نوعی است که میان مقررات قانونی و یافته‌های علمی از یکسو و مقررات قانونی؛ نظارت و اجرای این مقررات از سوی دیگر، شکافهای عمیقی وجود دارد که درنهایت نتیجه‌ای جز ادامه رفتارهای مخرب محیط زیست و تشدید مخاطرات ندارد.
روشن است که برای حل این معضل هم راههای مختلفی وجود دارد اما روشن نیست که چرا این راه‌حلها در کشورما حتی در حد حرف و سخن هم طرح نمی‌شود.یکی از این روشها، وضع مالیاتهای زیست‌محیطی ازجمله "مالیات سبز" است.
"حمید کریم‌زادگان"، متخصص اقتصاد محیط زیست دراین زمینه می‌گوید:« ما در ایران این کارها را در حد دانشگاهی انجام می‌دهیم، اما هنوز تعیین دقیق جریمه‌ها به شکل علمی آغاز نشده است درحالیکه مالیات‌های زیست‌محیطی یا مالیاتهای سبز یکی از ابزارهای اقتصادی قدیمی در حفظ محیط زیست است که سالیان طولانی در کشورهای مختلف از آن استفاده شده است.»
به گفته وی، استفاده از این ابزار در مواردی که علم اقتصاد محیط زیست پیشنهاد می‌کند؛ بسیار لازم و ضروری است و مانع از انتشار آلاینده‌های بیش از حد بهینه اجتماعی می‌شود.
اما در کشور ما تنها سیستم موجود در این زمینه نوعی سیستم مجازات یا جریمه است که آن هم به شدت ضعیف اعمال می‌شود.
با این‌حال اساس پرداخت جریمه آلودگی این است که هزینه تخریب محیط زیست را آلوده‌کننده پرداخت کند که مبنای آن همان اصل معروف "پرداخت آلوده‌ساز" (PPP) است.
جریمه پرداختی از سوی "آلوده‌ساز" براساس مقدار آلودگی کم و زیاد می‌شود. انگیزه این کار آن است که آلوده‌کننده هزینه آلوده‌کنندگی خود را با توجه به استانداردهای موجود برعهده بگیرد. متأسفانه در ایران آلوده‌کننده‌ها هزینه آلودگی را نمی‌پردازند و آن را به جامعه تحمیل می‌کنند. لذا در تصمیم‌گیری‌های جدید درخصوص فعالیت‌های اقتصادی از دیدگاه اقتصاد محیط زیست، فعالیت‌ها باید براساس هزینه‌های اجتماعی و منافع اجتماعی سنجیده شوند و اثرات خارجی فعالیت‌ها درنظر گرفته شود و آلوده‌کننده ملزم به رفع آن شود.
"قانون مسوولیت‌پذیری تولید‌کنندگان درقبال زباله‌های الکترونیکی" ازجمله این مقررات سبز است که اگرچه در کشورما عبارتی عجیب و ناشناخته است، مکانیسمی است که در تمام کشورهای توسعه یافته شرکتهای تولیدکننده و غولهای بزرگ اقتصادی این کشورها را به‌رغم نفوذ انکارناپدیری که دارند، ملزم به پاسخگویی و مراعات حقوق زیستی و طبیعی مردم کرده است.
شاید یکی از جالبترین نمونه‌ها در این زمینه ماجرای استیو جابز؛ مدیر ارشد عملیاتی شرکت رایانه‌ای اپل و یکی از چهره‌های پیشرو در صنعت رایانه است.
او (به همراه استیو وزنیاک) با بنیان گذاشتن شرکت اپل در سال 1976 و ارائه رایانه اپل II، به رواج و پذیرش رایانه خانگی درمیان عموم مردم کمک بسیار کرده است. این شرکت در سال‌های اخیر با معرفی دستگاه قابل‌حمل پخش موسیقی آی‌پاد، نرم‌افزار موسیقی دیجیتال آی‌تیونز و فروشگاه موسیقی آی‌تیونز و تولید دستگاه‌های شخصی الکترونیکی و موسیقی آن‌لاین، هیاهوی زیادی به راه انداخت. در این میان جابز نیز به کارمندانش گوشزد می‌کرد که «هنرمند واقعی کسی است که کالایش را خوب بسته‌بندی و به موقع ارسال می‌کند» اما عکس‌العمل جابز دربرابر منتقدان و فعالان محیط زیست از همه جالب‌تر است.
در سال 2005 جابز در گردهمایی سالانه اپل درمورد برنامه‌های ضعیف شرکت اپل در زمینه بازیافت زباله‌های الکترونیکی، با انتقاد شدید مدافعان محیط زیست مواجه شد. جابز در پاسخ عکس‌العملی تندی نشان داد و گلایه‌های مدافعین محیط‌زیست را «چرت و پرت» خواند. اما درعمل اوضاع طور دیگری بود. زیرا چند هفته بعد شرکت اپل اعلام کرد که آی‌پاد‌های مستعمل و از کار افتاده را که شرکت اپل برای نخستین‌بار در سال 2001 به بازار ارائه کرده بود، از طریق فروشگاه‌های لوازم کامپیوتری جمع‌آوری خواهد کرد. اما دوستداران محیط زیست به این تصمیم شرکت اپل قانع نشدند. از این رو یکی از جمعیت‌های فعال در زمینه بازیافت زباله‌های الکترونیکی به نام جنبش بازگرداندن کامپیوتر‌ها (کامپیوترهای کهنه به کارخانه‌ها) در یک اقدام ابتکاری، پرچمی به یک هواپیمای درحال پرواز بست. این هواپیما بر فراز محل برگزاری مراسم فارغ‌التحصیلی دانشجویان دانشگاه استنفورد که سخنران افتتاحیه آن جابز بود، به پرواز درآمد و حاضران در این جلسه مهم دیدند که روی پرچم آویخته به هواپیما نوشته شده بود:« استیو! بازیگر کوچکی نباش. همه زباله‌های الکترونیکی را بازیافت کن!»
مدافعان محیط زیست با این روش نشان دادند که فریب این اقدام کوچک شرکت اپل را نمی‌خورند.
جالب آنکه اخیرا (پنجم آوریل 2007) یکی از حامیان محیط زیست از طریق پایگاه اینترنتی همین جمعیت محیط زیستی این پیام را به جابز ارسال کرد:« ما از برنامه تازه شرکت اپل خوشحالیم اما چرا تمام شرکت‌های فعال در تولید رایانه اقدام به چنین فعالیت‌هایی نمی‌کنند؟ آنان چرا از اقدام علیه قانون مسوولیت‌پذیری تولید‌کنندگان در قبال زباله‌های الکترونیکی دست برنمی‌دارند؟»
در ادامه این نامه آمده است:« ما خوشحال‌تر خواهیم شد اگر تمام شرکت‌های تولید‌کننده کالاهای الکترونیکی اعلام کنند که گردآوری و بازیافت ضایعات و زباله‌های الکترونیکی چگونه و ازچه طریقی انجام می‌شود که این به معنای تصمیم جدی برای یک اقدام و حرکت واقعی است! اما شرکت شما همچنان دست‌اندرکار مبارزه با قانون بازیافت ضایعات الکترونیکی(توسط شرکت‌های تولید‌کننده این دستگاه‌ها) است. این شرکت همچنان علیه وضع مالیات و عوارض درمورد ضایعات الکترونیکی در سرتاسر کشور تلاش می‌کند. اما با اعلام اهداف معینی در زمینه برگرداندن دستگاه‌های کهنه به کارخانه‌ها و توقف فعالیت در مبارزه علیه قانون مسوولیت‌پذیری شرکت‌های تولید‌کننده وسایل الکترونیکی، شما می‌توانید یک نوآور واقعی و یک پیشرو در زمینه حمایت از محیط زیست و صنایع سبز باشید. من فکر می‌کنم شما در آینده چنین شخصی خواهید بود.
اکنون مدتهاست که کارشناسانی هم در ایران نسبت به مخاطرات ناشی از زباله‌های الکترونیک و بیماری‌های ناشی از انتشار انواع مواد خطرناک موجود در این دستگاه ها هشدار می‌دهند اما این صداها ظاهرا به گوش کسی نمی‌رسد یا شاید برخی صلاح بدانند که خود را به نشنیدن بزنند. اما چه بشنوید و چه نشنوید یک مسئله قطعی است. بیماری و آلودگی انتخاب نمی‌کند و محیط زیست تک تک افراد هم یک جزیره مجزا از محیط زیست همگان نیست.
بنابراین مسئولان بهتر است از هم اکنون برای سلامتی نسل آینده فرزندان خود(نه وظایف و تعهدات اجتماعی خود) به فکر برنامه ریزی و سرمایه گذاری جدی برای بازیافت زباله‌های الکترونیکی باشید پیش از آنکه خیلی دیر شود و مانند بسیاری دیگر از آلودگی‌ها و تخریب‌های زیست محیطی، پیش از شیوع انواع بیماری‌ها در منابع آب و خاک و هوا، پیش از آنکه شاهد بیماری و مرگ فرزندان خود باشید، اقدام کنید. درغیر اینصورت این پاسخ که مسئولان پیشین مسئول این عواقب بوده‌اند و ما بی تقصریم دردی از فرزند بیمارتان دوا نخواهد کرد.

ضایعات الکترونیکی خطر بزرگ زیست محیطی ...

هریک از دستگاه های الکترونیکی در محیط کار و زندگی، که یا مجهز به باطری هستند یا با برق از آنها استفاده می​کنیم، مثل کامپیوتر، تلویزیون، تلفن همراه، دستگاه های ضبط و پخش دیجیتالی و غیره که پس از خراب شدن یا قدیمی شدن آنها را دور می​اندازیم، منابع با ارزشی است که هدر می​رود.حجم ضایعات الکترونیکی در تمام کشورهای جهان به میزان غیرقابل تصوری رسیده است. علاوه بر آن دستگاه های الکترونیکی که به کشورهای عقب مانده و غیر صنعتی صادر می​شود، پس از استفاده به شیوه​های خطرناکی مثل سوزاندن نابود می​شود که نه تنها قسمت​های با ارزش و قابل بازیافت آنها ازبین می​رود بلکه دود ناشی از سوزاندن این وسائل گازهای سمی و خطرناکی را در هوا منتشر می​کند.

در کنار فلزات با ارزشی مثل طلا، پالادیوم و نقره که در ساختن این دستگاه ها بکار رفته، مواد نادر دیگری مثل فلز " ایندیوم" هم در ترکیب ِ قسمت های مختلف ِ بیش از یک میلیارد وسیله الکترونیکی مانند صفحات " ال سی دی" کامپیوتر یا تلفن​های همراه بکاررفته که ارزشی گاه بیشتر از طلا و نقره دارند.در طول پنج سال گذشته، قیمت فلز "ایندیوم" شش برابر شده و در حال حاضر از قیمت نقره هم بیشتر شده است و با اینکه معادن جهانی این فلز به تدریج رو به تخلیه شدن است، اما فقط چند کارخانه در آمریکا و بلژیک و ژاپن قادرند این فلز با ارزش را بازیافت کنند و بقیه این ماده بکار رفته در دستگاه​های الکترونیکی برای همیشه نابود می​شود.بسیاری از کارشناسان محیط زیست از جمله مدیران پروژه دانشگاه سازمان ملل معتقدند تنها کمبود منابع معدنی فلزات نادر نیست که بازیافت آنها را ضروری می​کند، بلکه روش های کاملا نا به جا برای نابودی ضایعات الکترونیکی مشکلات بسیار زیست محیطی و امکان بروز بیماری​های مختلف را ایجاد می​کند. سوزاندن جعبه​های کامپیوتر و یا کابل​های برق وسایل الکترونیکی و ترانسفرماتورها که موجب آسیب​های جبران ناپذیر به سیستم عصبی انسان و بروز انواع سرطان​هاست.

در کشورهای توسعه نیافته انسان های بسیاری هستند که زندگی شان از راه بازیافت انواع زباله ها و ضایعات مصرفی می​گذرد و تقریبا در تمام موارد مردان و زنان و کودکان ِ کارگر بدون هیچ وسیله ایمنی با این مواد در ارتباط هستند. به همین جهت یکی از هدف​های پروژه جدید دانشگاه سازمان ملل تهیه و توزیع جهانی راهنمای ِ از هم باز کردن ِ قسمت های مختلف دستگاه​های الکترونیکی ِ از کار افتاده است.

۱۸۰۰ کیلو مواد اولیه = یک کامپیوتر کوچک

آژانس اروپایی محیط زیست پس از یک بررسی و محاسبه انجام شده در همه ِ کشورها گزارش داده که حجم سالانه ضایعات الکترونیکی که در سال گذشته حدود ۴۰ میلیون تن بوده، سه برابر سریعتر از مجموع ضایعات و زباله های تولید شده توسط انسان در حال اضافه شدن است و اگر مجموع ضایعات الکترونیکی یک سال را در کامیون​های حمل زباله بار کنند و این کامیون ها بدون فاصله در یک خط مستقیم قرارگیرند خطی به اندازه نیمی از پیرامون کره زمین ایجاد خواهد شد.

یک گزارش منتشر شده دیگر از سوی سازمان ملل با عنوان کامپیوتر و محیط زیست نشان می دهد هرچه عمر استفاده از وسایل الکترونیکی طولانی ترباشد، به حفظ محیط زیست بیشتر کمک می شود. در این گزارش آمده که برای تولید یک کامپیوتر معمولی با اکران، به اندازه ده برابر وزن آن انرژی فسیلی مثل نفت و گاز مصرف شده است. در مقایسه باید توجه داشت که مثلا برای تولید یک اتومبیل یا یک یخچال معادل یک یا دوبرابر وزن آنها انرژی فسیلی مصرف شده است. به معنی دقیق تر تولید یک کامپیوتر با مانیتور ۱۷ اینچی معادل ۲۴۰ کیلوگرم نفت، ۲۲ کیلوگرم مواد شیمیایی و ۱۵۰۰ لیتر آب، یعنی در مجموع حدود ۱۸۰۰ کیلوگرم مواد اولیه مصرف شده است.

آقای "هانس وان جینکل"، رئیس دانشگاه سازمان ملل گفته وقت آن رسیده که مشکل افزایش ضایعات الکترونیکی در سطح جهان را بطور جدی حل کنیم، چون هم محیط زیست همه ِ ما سالم تر خواهد شد و هم تولیدکنندگان وسایل الکترونیکی با بازیافت مواد ساخته شده سود بیشتری خواهند برد و مصرف کنندگان نیز به جای دورانداختن وسایل الکترونیکی شان قسمت هایی از آن را که نیاز به نو شدن دارد تعویض می کنند.

بازیافت گوشی های تلفن همراه، معادن پنهان طلا ...

قصد دارید تلفن همراه قدیمی خود که تقریباً از کار افتاده است را دور بیندازید؟ ما به شما توصیه می کنیم کمی دست نگه دارید زیرا ممکن است در درون قطعات الکتریکی آن طلا، نقره، مس یا دیگر فلزات ارزشمند را پیدا کنید. هم اکنون افراد زیادی در تلاش هستند با دست یافتن به این فلزات گران قیمت و آب کردن آنها و ساخت جواهرات پول خوبی به جیب بزنند. شرکت های سازنده گوشی های موبایل اغلب در مدارهای الکترونیکی گوشی های خود از طلا استفاده می کنند زیرا این فلز با ارزش نسبت به دیگر فلزات رسانای بهتری است.

تاهیداکو سکیگاوا رئیس شرکت بازیافت دوا هولدینگز می گوید: «فلزات به کار رفته در گوشی های موبایل می توانند بیش از حد باارزش باشند برای همین ما می خواهیم هر طور که شده آنها را بازیافت کنیم.» معدنچیان از آب کردن یک تن سنگ طلاتنها پنج گرم طلااستخراج می کنند در حالی که بازیافت کنندگان گوشی همراه از ذوب یک تن گوشی تلفن همراه خراب شده 150 گرم طلابه دست می آورند. همین وزن گوشی تلفن همراه علاوه بر طلاحدود 100 کیلوگرم مس و سه کیلوگرم نقره را در کنار فلزهای دیگر در خود جای داده است. با افزایش قیمت فلزات در بازارهای جهانی بازیافت مواد اهمیت زیادی پیدا کرده است. قیمت طلادر هر اونس هم اکنون حدود 890 دلار است. قیمت این فلز گران قیمت در ماه مارس به اوج خود و به قیمت 1030 دلار رسید.

سرب و قلع هم نسبت به گذشته به قیمت بیشتری مبادله می شوند و قیمت نقره هم فاصله زیادی با میانگین قیمت خود در سال گذشته دارد. بازیافت قطعات الکترونیکی در ژاپن که منابع طبیعی کمی دارد کار عقلانی به نظر می رسد. صنعت الکترونیک این کشور بالغ بر میلیاردها دلار است و سالانه بیش از ده میلیون گوشی همراه قدیمی در این کشور از رده خارج می شود. نوزومو یاماناکا مدیر اکوسیستم کارخانه بازیافت مواد که در آن هزاران گوشی تلفن همراه بازیافت و ذوب می شوند، می گوید: «برای بسیاری گوشی های همراه انبار شده در کارخانه ما تنها یک توده فلزی و پلاستیکی به درد نخور هستند اما همین تپه های بی ارزش برای ما حکم معدن طلارا دارد.»

در کارخانه هانیو در 80 کیلومتری جنوب غربی توکیو استخراج طلاو نقره از داخل گوشی های همراه حسابی رونق دارد. در این کارخانه مدارهای الکترونیکی در داخل کوره هایی قرار می گیرند و طلای آن در اثر حرارت آب شده و از سوراخی در زیر کوره خارج می شود. قیمت سه کیلو طلای به دست آمده از این روش حدود 90 هزار دلار است. این طلاهای مذاب پس از خروج از کوره به صورت شمش های طلاقالب گیری می شوند.

آرای در حالی که عینک پلاستیکی به چشم زده می گوید: «دو سال پیش زمانی که به تازگی در این کارخانه استخدام شده بودم از آنچه می دیدم به شدت تعجب می کردم. هم اکنون استخراج انواع فلزات از درون مدارهای گوشی های تلفن همراه برای من به یک تفریح تبدیل شده است.» در این کارخانه مدارهای الکترونیکی و دیگر ضایعات صنعتی در ابتدا بر حسب نوع آن تفکیک می شوند و سپس در درون مواد شیمیایی فرو می روند تا مواد غیرضروری شان آب شود و تنها فلزات پاکسازی شده باقی بمانند.

این کارخانه که 20 سال پیش فعالیت خود را در نزدیکی توکیو آغاز کرد، ماهانه بین 200 تا 300 کیلو شمش طلابا خلوصی معادل 99/99 درصد تولید می کند که قیمت آن حدود 8/8 میلیون دلار است. میزان تولید طلای این کارخانه تقریباً برابر میزان تولید طلایی است که از کارخانجات استخراج طلااز سنگ معدن به دست می آید. این کارخانه همچنین از کابل ها، جوهرهای سیاه که حاوی پلادیوم و نقره هستند و کارت های حافظه قدیمی انواع فلزها را استخراج می کند. به رغم اینکه دولت توجه خاصی به فعالیت این کارخانه و اهمیت آن در اقتصاد کشور مبذول داشته، این کارخانه با کمبود گوشی های قدیمی موبایل روبه رو است. 128 میلیون جمعیت ژاپن به طور متوسط از هر گوشی تلفن همراه دو سال و هشت ماه استفاده می کنند. این بدان معنی است که سالانه تعداد زیادی گوشی همراه از استفاده ساقط می شوند. مشکل کار اینجا است که تنها 10 تا 20 درصد از آنها بازیافت می شوند زیرا مردم اغلب گوشی های خود را در کمد خانه هایشان نگه می دارند زیرا نگرانند که مبادا اطلاعات شخصی در آنها باشد که ممکن باشد در آینده به آنها نیاز پیدا کنند. در مارس 2007 تنها 558 تن گوشی قدیمی تلفن همراه برای بازیافت جمع آوری شد که میزان آن یک سوم میزان گوشی های همراه از رده خارج شده یی بود که در سه سال گذشته دور انداخته شده بودند.

منبع: روزنامه اعتماد