کاربرد نمک و شن برای آب کردن برف با توجه به اثرات زیست محیطی ...

﴿طرح مدیریت برف)

 

مقدمه

شهرداری تورنتو به منظور حفاظت و افزایش ایمنی رفت و آمد در خیابان‌ها و جاده‌ها در فصل زمستان، راهکار جدیدی برای استفاده از نمک ارائه داده تا حوادث ناشی از شرایط نامساعد محیطی را به حداقل برساند. هرساله در زمستان در حدود 130 سانتیمتر برف در خیابان‌ها و جاده‌های تورنتو انباشته می‌شود و شهرداری به منظور ایمن سازی خیابان‌ها و جاده‌ها بیش از 140000 تن نمک را مورد استفاده قرار می‌دهد.

    

ضرورت توجه به مدیریت کاربرد نمک

ارزیابی اخیر سازمان محیط زیست کانادا در مورد آسیب‌های محیطیِ نمک کلراید مصرف شده در زمستان موجب شده تا به بهبود مدیریت کاربرد نمک توجه بیشتری شود. شهرداری تورنتو بعد از انتشار گزارش ارزیابی نهایی در دسامبر 2001، نتایج حاصله را مورد ارزیابی قرار داده و به مواردی برخورد کرد که برای انبار کردن مؤثر نمک و استفاده صحیح از آن نیازمند اصلاحات بود. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف بیش از حد نمک
• ذخیره‌سازی نامناسب و عدم مدیریت صحیح نمک
• فقدان کنترل کامپیوتری بر روی وسایل پخش کننده نمک
• نیاز متصدیان ومسئولان به آموزش‌های مقتضی
• تجهیزات نامناسب در بسیاری از وسایل پخش ‌کننده نمک

اقدامات شهرداری تورنتو برای مقابله با مشکلات

شهرداری تورنتو به منظور برطرف ساختن مشکلات فوق بلافاصله دست به اقداماتی زد. یکی از این اقدامات، فراهم آوردن برنامه آموزشی برای افراد دست اندر کار بود که نتایج بسیار مطلوبی را هم در پی داشت. در این برنامه طرز استفاده درسـت از نمـک در زمـان مناسب و مقدار نمک مورد نیاز برای شرایط مختلف، کاربرد صحیح مواد ضد یخ و اهمیت ثبت گزارش‌های دقیق به متصدیان و سرپرستان آموزش داده شد. بیش از 400 نفر در این برنامه شـرکت کردند.

 

علاوه بر این، شهرداری تورنتو دستور‌العمل‌های جدیدی را برای ذخیره سـازی نمـک از جمله اطمـینان از خشک بودن نمک به هنگام تحویل به انبار و ذخیره سازی و نگهداری مناسب آن ارائه داده است. برای اطمینان از اینکه مدیران گزارش‌های درستی از کاربرد نمک توسط دستگاه‌ها در خیابان‌ها و جاده‌ها دارند، سیستم‌های جدیدِ ثبت گزارش‌ طراحی و ساخته شد.

مراحل ذکرشده به سرعت انجام شد و شهرداری در اقدام بعدی نصب کنترل‌ کننده‌های خودکار بر روی تمام تجهیزات پخش کننده نمک که طرف قرار داد آنها بود را الزامی کرد. کنترل کننده‌های خودکار به متصدیان این امکان را می‌دهد که میزان جریان نمک و سرعت دستگاه پخش کننده را در شرایط متفاوت برف و بوران کنترل کنند و اطمینان حاصل کنند نمک به اندازه نیاز مصرف شده و نمک‌ها بیشتر بر روی سطح جاده باقی می‌مانند تا شانه آن.

           

رویکرد جدید در استفاده از نمک

شهرداری دو رویکرد را برای استفاده از نمک پیشنهاد داد. رویکرد اول استفاده از مخلوط شن و نمک در شرایط مناسب است. استفاده از این مخلوط زمانی که خیابان‌های محلی، پیاده‌روها و حاشیه معابر با برف و یخ پوشیده شده ‌باشند، روش مؤثری برای افزایش ایمنی در اغلب اوقات زمستان می‌باشد. هرچند، این رویکرد باید کاملاً اصولی و با دقت به کار گرفته شود. شن یک ماده ساینده است و نمی‌تواند برای یخ‌زدایی به کار رود. همچنین، شن میزان سنگریزه و گرد و غبار را افزایش می‌دهد که باید بلافاصله پس از ذوب شدن برف و یخ، جارو شده در غیر این صورت به سیستم‌های فاضلاب وارد شده و به آن صدمه می‌زند.

      

رویکرد جدید و مهم دیگر خیس کردن نمک قبل از استفاده در مایعی مانند آب و سپس پاشیدن آب نمک در سطح خیابان است. خیساندن نمک قبل از استفاده دو مزیت دارد: اولاً، از آنجا که دانه‌های نمک پس از پاشیده شدن بر روی سطح جاده دیگرحرکتی ندارند، این کار پاشیدن نمک اضافی بر روی سطح خیابـان را به حداقل می‌رسـاند. ثانیاً، از پیش خیس کردن نمـک

موجب تسریع و افزایش کارآیی نمک می‌گردد. نتایج حاکی است که استفاده از این رویکرد مقدار مصرف نمک را کاهش می‌دهد زیرا نمک به شکل مؤثرتری استفاده و پخش می‌شود. این امر موجب به حداقل رساندن آسیب‌های زیست محیطی شده و از نظر اقتصادی نیز در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود.

         

در زمستان سال 2002، شهرداری تورنتو اقدامات جدیدی را برای مدیریت بهتر مبارزه با یخ‌بندان به عهده گرفت. شهرداری به منظور دریافت اطلاعات صحیح آب و هوایی جاده‌ها به صورت لحظه‌ای و تصمیم‌گیری درست، از خدمات سازمان هواشناسی جاده‌ای کانادا و یک مؤسسه خصوصی پیش‌بینی کننده آب و هوا استفاده کرد. بدین وسیله شهرداری ابزار جدیدی را برای کمک به جمع آوری اطلاعات در اختیار گرفت: سیستم اطلاعات آب و هوای جاده‌ای (RWIS¹) شامل ایستگاه‌های گزارش دهنده خودکار آب و هوای محلی است که در امتداد خیابان‌ها و جاده‌ها نصب شده‌اند. این ایستگاه‌ها از حسگر‌های نصب شده در خیابان‌ها و جاده‌ها و دستگاه‌های سنجش آب و هوا در ارتفاعات استفاده می‌کنند تا به طور پیوسته اطلاعاتی از شرایط آب و هوایی سطح زمین به دست آورند. در حال حاضر 4 واحد در این مورد با شهرداری تورنتو همکاری می‌کنند  تا در مورد زمان، مکان و مقدار نمک مورد نیاز وابسته به شرایط، بهترین تصمیم را اتخاذ نمایند. همچنین، شهرداری تورنتو گیرنده‌های دمایی مادون قرمز متحرک را بر روی بسیاری از وسایل گشت زنی و راهنما نصب کرده تا به مسئولان کمک کند شرایط دمای واقعی خیابان را تعیین کنند.

         

موضوع جابجایی برف و هدایت آن به بخش دیگری از شهر مشکل دیگری است. اخیراً، شهرداری تورنتو طی بررسی برای تعیین بهترین محل تخلیه برف، پنج محل قابل استفاده در مجاورت رودخانه‌ها را مشخص نموده است. بٌعد مهم و مبتکرانه دیگر این طرح، بررسی شرایط محیطی به طور مداوم است. کارمندان شهرداری تورنتو بررسی غلظت کلراید را در میان رودخانه‌ها ادامه داده و جزئیات مربوط به مقدار نمک پخش شده در هر مسیر را ثبت می‌کنند.

        

شهرداری پس از انجام این تغییرات اساسی، از یک روابط عمومی فعال بهره می‌گیرد تا عموم مردم را در جریان اطلاعات مربوط به جابجایی برف و فعالیت‌های شهرداری در کاهش مصرف نمک و حفظ ایمنی خیابان‌ها و پیاده‌روها قرار ‌دهد. این اقدامات شامل انتقال اخبار، ارتباط با مطبوعات فعال و یک شبکه

اینترنت برای همشهریان می‌باشد.

سازمان محیط زیست کانادا از برنامه مدیریت نمک تورنتو به عنوان گامی مثبت در بهبود انتقال مخازن نمک توسط شهرداری تورنتو تمـجید کـرده است. شاید پیشـرفت جاده‌ای تورنتو برای سایر شهرها نیز مفید باشد.

       

ابتکار پرچین محکم در برابر برف

ابتکار حصار برفی زنده یکی از پروژه‌های مدیریت برف است. این پروژه در زمستان مانع از انباشته شدن برف در خیابان شده و کاهش هزینه‌های جابجایی برف، افزودن تنوع به مناظر، فراهم آوردن زیستگاه برای حیات وحش و افزایش ایمنی در رانندگی را به دنبال خوهد داشت.

          

حصار‌های برفی زنده، پوششی از بوته‌ها و درختان بوده که حدود 100 تا 120 فوت دورتر از خیابان واقع می‌شود و در مقابل بارش برف و همچنین برف‌هایی که در اثر باد جابجا می‌شوند به عنوان مانع عمل کرده و از ورود برف‌ به سطح خیابان جلوگیری می‌کند. پرچین برفی زنده به موازات خیابان و متناسب با شدت امکانات و فضای سبز محل کاشته می‌شود. این پرچین‌ها مانع از مسدود شدن خیابان‌ها شده، تأخیر در ارائه خدمات را به حداقل رسانده، استفاده درست از بودجه‌های عمومی را به همراه داشته و نیاز به برف‌روبی را کمتر می‌کند؛ در نتیجه نمک کمتر، برف‌روبی کمتر، و سوخت کمتری برای باز شدن جاده‌ها مورد نیاز می‌باشد. برای ایجاد حصار‌های برفی زنده می‌توان از گونه‌های گیاهی مختلف یا ترکیبی از گیاهان بومی استفاده کرد. برنامه‌ریزی به موقع، انتخاب گونه‌های مناسب، آمادگی محل، مدیریت دقیق در کاشت نهال‌ها و درختچه‌ها باعث خواهد شد تا این طرح با موفقیت به اجرا درآید.

منبع: سایت مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد