معضل مصرف بی‌رویه کیسه‌های پلاستیکی در اروپا

محیط زیست > بازیافت  - همشهری آنلاین:
مصرف وافر کیسه‌های پلاستیکی و دورریختن آنها تنها پس از یک‌بار استفاده، از پی‌آمدهای جوامع مصرفی است که زیان‌های جبران‌ناپذیری برای طبیعت دارد. حال اتحادیه اروپا درصدد پیدا کردن راهی برای کاهش زباله‌های پلاستیکی است.

مسئول امور محیط زیست اتحادیه اروپا اعلام کرده که این اتحادیه در حال بررسی ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در سطح اروپا است. بر اساس آمار موجود هر فرد در اروپا سالانه حدود پانصد کیسه‌ پلاستیکی مصرف می‌کند و بیشتر این کیسه‌ها تنها یک بار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

منطقه مدیترانه در خطر

در سواحل مدیترانه وجود کیسه‌های پلاستیکی که توسط افراد دور انداخته می‌شوند در برخی نقاط منجر به شکل‌گیری فرشی از زباله‌های پلاستیکی روی ساحل و آب‌های ساحل دریا شده است. افراد در کمال بی‌توجهی کیسه‌های پلاستیکی را پس از استفاده در محیط اطراف خود رها می‌سازند و باد آنها را با خود به هر گوشه‌ای می‌برد.

معضل پلاستیک به ویژه در دریاها و اقیانوس‌ها ابعاد وسیع‌تری دارد. در کنار کیسه‌های پلاستیکی شناور روی آب، پوششی نیز از ذرات کوچک پلاستیک در قسمت بالای دریاها و اقیانوس‌ها شکل گرفته است. به گزارش نهاد حفاظت از محیط زیست اتحادیه اروپا تنها در دریای مدیترانه حدود ۲۵۰ میلیارد ذره‌ پلاستیکی به وزن ۵۰۰ تن وجود دارد. تجزیه شدن این ذرات می‌تواند صدها سال طول بکشد.

پی‌آمدهای زباله‌های پلاستیکی برای حیوانات

هریبرت وفرز (Heribert Wefers) یکی از کارشناسان نهاد حفاظت از محیط زیست آلمان دقیقا درباره همین ذرات پلاستیکی شناور در سطح دریاها هشدار می‌دهد و می‌گوید: «در برخی جاها در اقیانوس‌ها شمار این ذرات حتی بیشتر از شمار پلانکتون‌ها هستند که سطوح بالای اقیانوس‌ها محل زندگی آنها است. ماهی‌ها این ذرات پلاستیکی را هم می‌خورند و در نهایت معده آنها بیشتر حاوی پلاستیک است تا پلانکتون. از این رو ماهی‌ها به‌رغم داشتن شکمی پر از گرسنگی می‌میرند.»

در عین حال تنها ماهی‌ها نیستند که در معرض خطر وجود ذرات پلاستیکی در دریاها قرار دارند، بلکه این ذرات زندگی پرندگان دریایی را نیز به مخاطره می‌اندازد. از یک طرف این احتمال وجود دارد که پرندگان در کیسه‌های پلاستیکی گیر افتاده و خفه شوند، از طرفی دیگر هنگاهی که این پرندگان ماهی می‌خورند ذرات پلاستیکی وارد بدنشان می‌شود.

راه‌حل‌های مختلف برای مبارزه با آلودگی محیط زیست

یکی دیگر از معضلاتی که کیسه‌های پلاستیکی به همراه دارند، نبود روشی مناسب برای دفع آنها بدون داشتن پی‌آمدهای زیان‌بار برای محیط زیست است. در حال حاضر پیدا کردن راه‌‌حلی برای مشکل کیسه‌های پلاستیکی مشغله فکری‌ بسیاری از کشورها است. بنا بر گزارش نهاد حفاظت از محیط زیست آلمان تقریبا ۲۵ درصد از کشورها در سراسر جهان به اشکال مختلف برای مبارزه با زباله‌های پلاستیکی اقدام کرده‌اند.

به گزارش دویچه‌وله، استرالیا، هند و برخی از کشورهای آفریقایی استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرده‌اند. برخی دیگر از کشورها، از جمله ایرلند، بلژیک و چندین ایالت در آمریکا با تعیین مالیات برای این کیسه‌ها قیمت آنها را افزایش داده‌اند تا جذابیت آنها برای مشتریان کاهش یابد. در چین نیز توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی ممنوع اعلام شده است. هریبرت وفرز این اقدام‌ها را روش مناسبی برای کاهش زباله‌های پلاستیکی می‌داند.

ایتالیا چندی پیش بعد از ممنوع اعلام کردن کیسه‌های خرید از جنس پلاستیک متداول، کیسه‌هایی از جنس پلاستیک قابل تجزیه را وارد بازار کرد. اما نهاد حفاظت از محیط زیست و وزارت محیط زیست آلمان نگاهی بدبینانه نسبت به این راه‌حل دارند. آنها اعتقاد دارند که کیسه‌های پلاستیکی قابل تجزیه تنها برای فریب دادن مصرف‌کنندگان است. این نوع پلاستیک حاوی موادی مضر برای محیط زیست است و تجزیه‌ آن آنقدر هم سریع صورت نمی‌گیرد.

در عین حال، هم نهاد حفاظت از محیط زیست و هم وزارت محیط زیست در آلمان در مورد مؤثر بودن ممنوعیت سراسری استفاده از کیسه پلاستیک در اتحادیه اروپا تردید دارند. آنها معتقدند که کیسه‌های پلاستیک در تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا به طور یکسان مصرف نمی‌شوند و راه‌های استفاده از آنها در هر کشور متفاوت با دیگری است. به طور مثال در آلمان بسیاری از مصرف‌کندگان کیسه‌های پلاستیکی را پس از یک بار مصرف کردن بلافاصله دور نمی‌اندازند. در مجموع آلمان با مصرف سالانه ۶۵ کیسه‌ پلاستیکی توسط هر فرد، زیر میانگین مصرف کل اتحادیه اروپا قرار دارد.

تولید پلاستیک از پسماندهای گیاه موز

شنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۰ ساعت ۱۳:۱۴ سجاد قربانپور بازدیدها: 45

ین پژوهشگران از مرکز تحقیقات پردازش پلیمری در دانشگاه کوئین در ایرلند برای ابداع تکنیک جدید در پروژه‌ای موسوم به «پروژه موز» شرکت کرده‌اند. این پژوهشگران می‌گویند تقریباً٢٠درصد از موز مصرفی در اروپا در جزایر قناری تولید می‌شود و سالانه حدود ۱۰ میلیون گیاه موز فقط در این ناحیه کشت می‌شود. وقتی میوه موز از روی درخت برداشت می‌شود، باقیمانده گیاه بلااستفاده می‌ماند و مصرفی ندارد و تقریباً ٢٥هزار تن از این رشته‌های طبیعی هر سال در اطراف جزایر قناری دور ریخته می‌شوند.

در پروژه موز دانشگاه کوئین محققان در نظر دارند از این گیاهان استفاده کنند.آنها معتقدند از این رشته‌های طبیعی می‌توان در تولید و قالب‌ریزی پلاستیک‌ها برای مصارف روزانه مانند مخازن نفتی، گالن‌های آب، بسیاری از انواع قایق‌ها و حتی اسباب بازی‌های پلاستیکی استفاده کرد. پژوهشگران می‌گویند، این روشجدید اساساً برای محیط زیست سودمند است. آنها امیدوارند با استفاده از این فیبرهای طبیعیاز مقدار مصرف پلی اتیلن در پروسه قالب‌گیری پلاستیک‌ها کاسته شود.

مراحل بازیافت پلاستیک

نویسنده Soleghani

1387/11/29 ساعت 01:07:36

ما غذا ها را با پوشش پلاستیکی می پوشانیم و چای را در لیوان پلاستیکی می نوشیم . لباسهایی می پوشیم که در آن الیاف نایلونی ، پلاستیکی و رسونی بکار رفته است و حتی اشیاء پلاستیکی را با کارتهای اعتباری پلاستیکی می خریم ! ما هزاران پلاستیک در ساعتهای هر روز مصرف می کنیم . ●پلاستیک چیست ؟ پلاستیک یک تولید بی ثبات است و می تواند انعطاف پذیر یا سخت باشد ، شفاف و یا کدر باشد و می تواند شبیه انواع طبیعی چوب ، یا ابریشم باشد . پلاستیک در ساختن اسباب بازی و دریچه های قلب استفاده می شود . اگرچه بیش از ۱۰۰۰۰ نوع پلاستیک مختلف وجود دارد . ماده اصلی سازنده پلاستیک نفت و یا گاز طبیعی است . این سوختهای فسیلی گاهی اوقات با دیگر عناصر ترکیب می شوند مثل اکسیژن یا کلر و انواع مختلف پلاستیک را می سازند . پلاستیک واقعا در صرفه جویی انرژی کار آمد است . انرژی کمتری برای ساخت بطری پلاستیکی سس کوجه فرنگی نسبت به بطری شیشه ای لازم است و انرژی کمتری برای حمل بطری های پلاستیکی نسبت به بطری های شیشه ای لازم است ●انواع پلاستیک: ۱- ‍‍PET Polyethylene Terephthalate بطری های نوشابه و آب معدنی وروغنهای مایع ۲- HDPE High Density Poly ethylene بطری های شیر ، ظرفهای زباله ، بطری های مواد پاک کننده ۳-PVC poly Vinyl Chloride بعضی بطری های روغن خوراکی ، ظروف بسته بندی گوشت ۴- LDPE Low Density Polythylene بعضی از ظروف غذا و ظروف نان ۵- PP Polypropylene ظروف ماست ، بطری شامپو ، نی نوشابه ، ظروف مارگارین ، پوشک بچه ۶- PS Polystyrene لیوان یک بار مصرف شانه های کوچک تخم مرغ ۷- OTHER هر نوع دیگر از پلاستیک بطری های نوشابه و آب معدنی یک نمونه خوب برای بازیافت پلاستیک است. موادی که از PET ساخته شده می تواند ذوب شود و در صنایع فرش بکار گرفته شوند، یا در ساخت لباس ، الیاف لباس اسکی و یا ذوب کرده آن در ساخت مجدد بطری استفاده می شود. بازیافت پلاستیک آسان است. ابتدا باید بدانید که چه نوع پلاستیکی قابل بازیافت است و فقط آن نوع پلاستیک را جمع آوری کنید. پلاستیکها فرمولهای مختلفی دارند و باید قبل از بازیافت برای تولید محصولات جدید جدا شوند. پلاستیک های مخلوط می توانند بازیافت شوند اما به ارزشمندی پلاستیکهای جدا شده نیستند. زیرا خواص فیزیکی پلاستیکهای بازیافت شده ممکن است خیلی با هم فرق داشته باشد. در خانه شما باید نوع پلاستیکی که بازیافت کننده از شما می خواهد را بشناسید. بهتر است ظرف را بشوئید و آبکشی کنید و سپس آن را فشرده  کنید. می توانید برچسبهای کاغذی ظرف را بردارید اما درپوش پلاستیکی آن را دور نیندازید. درپوشهای پلاستیکی معمولاً از انواع مختلفی از پلاستیک ساخته شده اند و بازیافت می شوند. ● پلاستیک چگونه بازیافت می شود؟ برای بازیافت و تبدیل زباله پلاستیکی به پلاستیکهای بازیافتی چندین مرحله وجود دارد. ۱-بازرسی: کارگران زباله های پلاستیکی را به منظور آلودگی مثل سنگ و شیشه و پلاستیکهای غیر قابل بازیافت در آنها بازرسی می کنند. ۲-خرد کردن و شستن: پلاستیکها را شسته و به قطعات کوچکی تکه می کند. ۳-مخزن شناور سازی: اگر پلاستیکهای بازیافتی با هم مخلوط شده باشند آنها را در مخزن، شناور سازی می کنند که در آن برخی از پلاستیکها ته نشین و برخی دیگر شناور می شوند. ۴- خشک کردن: تکه های پلاستیک در خشک کن خشک می شوند. ۵- ذوب کردن: تکه های خشک شده پلاستیک به داخل قالب تزریق می شوند جایی که گرما و فشار پلاستیک را ذوب می کند. انواع مختلف از پلاستیک در دماهای مختلف ذوب می گردند. ۶- صاف کردن: پلاستیک مذاب با نیروی زیاد به داخل پرده های توری ریز تا هر ماده آلوده کننده ای را که پس از فرایند شستن باقی مانده خارج کند . پلاستیکهای مذاب سپس به شکل رشته هایی در می آیند. ۷- گرانول شدن: رشته های سرد شده در آب سپس به گرانول های یک شکل خرد می شوند. شرکتهای تولیدی گرانول های پلاستیکی را برای ساختن تولیدات جدید می خرند . پلاستیک های بازیافتی برای ساختن گلدان ، الوار و صنایع فرش بکار می رود .

تولید نفت خام از زباله های پلاستیکی

دانش > تحقیق‌و‌ تولید  - همشهری آنلاین-هلن صدیق بنای: دستگاهی که زباله های پلاستیکی یک شهر یا حتی یک خانه را به نفت خام تبدیل می کند.

این دستگاه نمادی از ابتکار و پشت کار مهندسین ژاپنی است. مهندس طراح ژاپنی این تکنولوژی آقای اکینوری ایتو Akinori Ito می گوید؛ دستگاهی که طراحی کرده ام می تواند، با استفاده از جریان برق یک کیلو بایتی زباله پلاستیکی را به نفت خام تبدیل کند، بدون آنکه گاز CO2 حاصل از این فرایند، تولید یا در هوا پخش شود.

این دستگاه با کنترل الکتریکی دما به جای مشعل کار می کند. کنترلی که بر روی هر چیزی از پولی اتیلن یا پولیستر گرفته تا پلی پروپلین (شماره 4-2) عمل می کند. این دستگاه را جعبه جادویی یا Magic Box نامیده اند.

دستگاه با مصرف حدود یک کیلو وات برق می تواند، یک کیلو زباله پلاستیکی را به یک لیتر نفت خام تبدیل کند. نفت خامی که ارزش ریالی آن حدود 1.50 دلار است. این نفت خام بعد از تصفیه به شکل سوخت دیزلی، نفت سفید یا گازوتیل درمی آید.

هزینه این تبدیل و پردازش را حدود 20 سنت برآورد کرده اند. این دستگاه در اندازه های مختلف، خانگی و کارخانه ای طراحی شده است. با توجه به آنچه که گفته شد؛ اگر این دستگاه قادر باشد در مقیاس وسیعی به اندازه زباله های یک شهر بزرگ پردازش کند، شاید دیگر مجبور نباشیم زباله ها را چال کرده یا به اقیانوس ها بریزیم.

شاید زمانی در آینده نه چندان دور هر خانه و کارخانه ای، صاحب یک دستگاه تبدیل زباله به نفت خام‌ شود. ولی مهم این است که ما از تولید این نوع زباله ها جلوگیری کنیم. باید تدبیری اندیشید که از بسته بندی و استفاده از این مواد پلاستیکی خوداری شود.

تدبیری که بتواند تا حد امکان، تولید این نوع زباله ها را در جهان متوقف سازد. فرایند تبدیل در فیلم موجود بسیار ساده نشان داده شده است. به همین علت آدمی را به فکر فرو می برد که چرا فبلا به این ابتکار دست نزده است.

آشنایی با کدهای بازیافت پلاستیک

محیط زیست > بازیافت  - همشهری آنلاین- ندا شریف:
بازیافت پلاستیک یا جمع‌آوری پلاستیک‌های خرد و مصرف‌شده و تبدیل آن‌ها به محصولات مفیدی که بعضی مواقع با فرم اولیه کاملا متفاوت است، کار آسانی نیست.

ذوب کردن بطری‌های آب و تبدیل آن‌ها به  میز و صندلی‌ خوش‌بینانه‌ترین بخش است. اما به راستی با سایر مواد پلاستیکی که به دلیل مقرون به صرفه نبودن بازیافت نمی‌شوند و سال‌ها در طبیعت باقی می‌مانند، چه باید کرد؟حتی پلاستیک‌های بازیافتی متفاوت با نوع اولیه بوده و دیگر قابل بازیافت مجدد نیستند.

در سال 1988 انجمن صنعت پلاستیک داخل علامت بازیافت طی سیستمی کدگذاری کرد.

کدها و اعداد نشان‌دهنده نوع رزین پلاستیک است که به تفکیکشان از هم کمک می‌کنند.

آشنایی با این کدها به شناخت خطر نوع غیربازیافت این مواد و ضرورت جایگزینی آن‌ها کمک می‌کند. هر چه عدد بیشتر می‌شود، بازیافت سخت‌تر و غیرممکن‌تر می‌شود.

کدها عبارتند از:

1- PETE (پلاستیک کد 1): پلی‌اتیلن ترفتالات، قابل بازیافت‌ترین و معمول‌ترین پلاستیک است که به عنوان بطری‌های آب، نوشابه و ظرف‌های یکبار مصرف و غیره استفاده می‌شود. محکم و در برابر گرما مقاوم است و با بازیافت به بطری‌های آب، ساک، لباس، کفش، روکش مبل، فیبرهای پلی‌استر و غیره تبدیل می‌شود.

2- HDPE (پلاستیک کد 2): پلی‌اتیلن با غلظت بالا که به‌راحتی و به سرعت بازیافت می‌شود. پلاستیک نوع خشک است اما زود شکل می‌گیرد و معمولا در قوطی شوینده‌ها، بطری‌های شیر، قوطی‌های آب‌میوه، کیسه‌های زباله و غیره به کار می‌رود. با بازیافت تبدیل به لوله‌های پلاستیکی، قوطی‌ شوینده‌ها، خودکار، نیمکت و غیره می‌شود.

3- PVC (پلاستیک کد 3): پلی‌وینیل کلوراید سخت بازیافت می‌شود. با آن که محیط زیست و سلامت افراد را به خطر می‌اندازد، هنوز در همه جا در لوله‌ها، میزها، اسباب‌بازی‌ها و بسته‌بندی و غیره به چشم می‌خورد. PVC بازیافت شده به عنوان کفپوش، سرعت‌گیر، پنل و گل‌ پخش‌کن ماشین استفاده می‌شود.

4- LDPE (پلاستیک کد 4): پلی‌اتیلن با غلظت پایین است. ویژگی آن قابل‌انعطاف بودنش است. معمولا در نخ‌های شیرینی، بسته‌بندی، قوطی‌های فشاری، کاورهای خشکشویی به کار می‌رود. بعد از بازیافت به عنوان بسته‌های حمل نامه، سطل‌های زباله، سیم‌بند و غیره استفاده می‌شود.

5- PP (پلاستیک کد 5): پلی‌پروپیلن با غلظت پایین و در برابر حرارت فوق‌العاده مقاوم است. به عنوان نی، درهای بطری و قوطی استفاده می‌شود. PP بازیافت شده در چراغ راهنمایی و رانندگی، پارو، جای پارک دوچرخه و قفسه‌های کشویی کاربرد دارد.

6- PS (پلاستیک کد 6): پلی‌استایرن که به فوم معروف است در ظروف یکبار مصرف دردار و غیره به کار می‌رود. فوق‌العاده سبک ولی حجیم است. PS به دلیل آن که گرما را زیاد منتقل نمی‌کند، کاربرد زیادی دارد. با آن که این ماده جزو برنامه‌های بازیافت شهرداری‌ها نیست اما می‌تواند به عایق‌های حرارتی، شانه‌های تخم‌مرغ، خط ‌کش و ظروف پلاستیکی تبدیل شود.

7- سایر موارد (پلاستیک کد 7): سایر پلاستیک‌ها مانند پلی‌اورتان می‌توانند ترکیبی از پلاستیک‌های فوق باشند. جزو بازیافت نیستند. محصولات با کد 7 می‌توانند هر چیز از زین دوچرخه گرفته تا ظرف‌های 5 گالنی را شامل شوند. بسیاری از بازیافت‌کنندگان، پلاستیک با این کد را قبول نمی‌کنند اما رزین این پلاستیک‌ها قابل تبدیل به الوارهای پلاستیکی و مواد سفارشی هستند.

بشقاب و لیوان‌های سبز

ماده اصلی پلاستیک از نفت است و بیش از هزار نوع پلاستیک با کاربرد‌های متفاوت وجود دارد. مخترعان و دوستداران محیط‌زیست در پی یافتن جایگزینی برای مواد نفتی در ساخت پلاستیک هستند؛ مثلاً پلاستیکی که چند سال پیش با پوست پرتقال و دی‌اکسید‌کربن ساخته شد، دانشمندان را امیدوار کرد که راهی برای تهیه پلیمر کم‌ضررتری پیدا کنند؛ اما تا به حال با این که روش ساخت پلاستیک تغییرات زیادی کرده است، بشر هنوز نتوانسته با تولید انبوه این ماده در دنیا مبارزه جدی کند.

ما روزانه از انواع پلاستیک‌ها استفاده می‌کنیم: ظروف یک بار مصرف، کیسه زباله، بطری نوشابه، روکش خودکار و صدها وسیله دیگر. بازیافت پلاستیک روش ویژه‌ای دارد؛ به این ترتیب که ابتدا پلاستیک را از دیگر مواد زباله جدا می‌کنند، خرد می‌کنند و می‌شویند. بعد آنها را در مخازن شناورسازی می‌ریزند تا پلاستیک‌های سنگین‌تر از سبک‌ها جدا شوند. سپس آنها را خشک و ذوب می‌کنند. بعد از این مراحل باید پلاستیک‌ها را با توجه به مورد مصرف، صاف کرد و به روش‌های ویژه‌ای به یک شکل و ساختار (گرانول) در آورد.

انجام این روند نیاز به هزینه زیادی دارد که در همه شهرهای ایران ممکن نیست؛ اما جالب است بدانید که راه بهتری هم وجود دارد و آن استفاده نکردن یا استفاده کمتر از پلاستیک است.
به تازگی قانونی در کشور ما به تصویب رسیده که بر طبق آن، تمامی دستگاه‌های اجرایی موظف می‌شوند تا شش ماه آینده فقط از ظروف یک‌بار مصرف که بر پایه گیاهی ساخته می‌شوند و تجزیه‌پذیرند، استفاده کنند.

از ظروف پلاستیکی با احتیاط استفاده کنید

مسئولان و کارشناسان، بارها نسبت به استفاده درست از ظروف یک‌بار مصرف هشدار داده‌اند؛ با وجود این، استفاده از این نوع ظروف روز به روز افزایش یافته و طبیعتا با افزایش تولید و مصرف آن، احتمال خطا، چه از سوی تولیدکنندگان و چه مصرف‌کنندگان افزایش می یابد.

نکته‌ای که کارشناسان به تازگی نسبت به آن هشدار می‌دهند این است که در ایران پلی‌اتیلن‌‌ها یا پی‌وی‌سی‌های استاندارد (food grade) برای بسته‌بندی مواد غذایی و بهداشتی تولید نمی‌شود و از نوع صنعتی این مواد، بدون توجه به مضراتشان، در صنایع غذایی و بهداشتی استفاده می‌شود.
در شرایطی که در تمام دنیا استفاده از پی‌وی‌سی‌ صنعتی برای مصارف غذایی و بسته‌بندی به طور کامل منسوخ شده است و حتی اخیرا برای لوازم منزل و اسباب‌بازی نیز این محدودیت در جهان به وجود آمده، به گفته کارشناسان، در ایران به ‌رغم نظارت وزارت بهداشت، همچنان به دلیل صرفه‌های اقتصادی، گروهی از تولیدکنندگان همچنان از موادی استفاده می‌کنند که تاثیر آنها بر سلامت مردم در درازمدت آشکار می‌شود.
اکبر رحمانی،‌ کارشناس بهداشت محیط ضمن اشاره به این که تنها دلیل تولید این مواد، حمایت از تولید‌کنندگان داخلی است، به همشهری می‌گوید: صاحبان صنایع بهداشتی و غذایی کشور به هزینه کمتر ظروف تولیدی با این نوع پی‌وی‌سی توجه دارند، در حالی‌که به تاکید کشورهای پیشرفته بر مصرف مواد food grade و رنگ‌های مورد مصرف در ظروف پی‌وی‌سی توجهی نمی‌کنند.
ناظری وجود ندارد!
ظروف یک‌بار مصرف در ایران حاوی پلیمرهایی هستند که وقتی گرما می‌خورند، رادیکال آزاد تولید می‌کنند. رحمانی در این مورد می‌گوید: علاوه این که تولید این ظروف در کشور استاندارد نیست و هیچ نظارتی روی تولید آن‌ها نمی‌شود، مواد افزودنی موجود در آن‌ها هم به هیچ وجه کنترل نمی‌شود و متخصصان شیمی به هیچ عنوان روی تولید این ظروف نظارت ندارند.
غیر‌واگیر‌ها با اهمیت‌ترند
اما با وجود این که به عقیده‌ عده‌ای از متخصصان، استفاده از ظروف یک‌بار مصرف از بروز و شیوع بیماری‌های عفونی جلوگیری می‌کنند، کارشناسان شیمی و بهداشت محیط ، نظر کاملا مخالفی دارند. رحمانی در این باره می‌گوید: شاید این ظروف از بروز بیماری‌های عفونی جلوگیری ‌کنند، چون با یک بار مصرف دور انداخته می‌شوند، ولی باید توجه داشت که پی‌وی‌سی‌ هم منجر به بروز انواع اختلالات گوارشی و ریوی، علاوه بر سرطان و سایر بیماری‌های غیر‌واگیر می‌شود. اهمیت این موضوع هم زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم ما برای بیماران سرطانی و گوارشی هزینه‌های بالایی صرف می‌کنیم، ولی برای بیماری‌های واگیر‌داری که قابل کنترل است، مثل تب روده و حصبه، احتیاج به صرف هزینه‌های بالایی نداریم.
به عقیده وی معمولا بیماری‌های ناشی از این ظروف دیر تشخیص داده می‌شوند و حتی در صورت تشخیص به راحتی درمان‌پذیر نیستند، چون مواد شیمیایی روی بدن، انواع و اقسام تاثیرات را دارند. علاوه بر این به عقیده کارشناسان بهداشت محیط در ساخت ظروف یک‌بار مصرف، به منظور جلوگیری از شکنندگی ظروف، از مواد پلاستیکی لایزر استفاده می‌شود. بنابراین اگر درون این ظروف آب جوش یا غذای داغ مانند آش ریخته شود، این مواد حل شده، وارد بدن می‌شوند و به دلیل داشتن ترکیبات خاص، منجر به بروز سرطان‌های مختلف می‌شوند. البته کارشناسان اذعان می‌کنند که این خاصیت به خصوص در مورد ظروف یک‌بار مصرف شفاف که درصد بالاتری از مواد سرطان‌زا را دارا هستند و در جامعه کاربرد بیشتری هم دارند، بسیار حائز اهمیت است.
در عین حال علاوه بر انواع پلاستیک‌هایی که به عنوان ظروف یک‌بار مصرف در سرو چای یا غذا مورد استفاده قرار می‌گیرند، دسته‌ای دیگر از این مواد به عنوان ظروف آشپزخانه، ظروف نگهداری غذا در یخچال، ظروف بسته‌بندی مواد غذایی به خصوص لبنیات مانند ماست و پنیر و همچنین بطری‌های آب معدنی استفاده می‌شوند که استفاده از این ظروف نیز مستلزم رعایت نکات ایمنی خاصی است.
دکتر کشاورز، متخصص تغذیه، در این زمینه می‌گوید: به طور کلی پلاستیک‌ها، پلیمرهایی هستند که از سنتز مواد اولیه‌ای به نام مونومر تهیه می‌شوند. مونومرها موادی سمی و برای سلامت انسان مضر هستند؛ در حالی که پلیمرها خنثی هستند و مشکلی ندارند. اما اشکال کار اینجاست که معمولاً در فرایند تهیه پلیمرها، مقداری مونومر باقی می‌ماند.
کشاورز می‌گوید: اگر این فرآیند، اصولی و مطابق استانداردهای لازم صورت گرفته باشد، مشکلی برای سلامت افراد به وجود نمی‌آورد. برای همین در استفاده از پلاستیک‌ها به عنوان ظروف غذا باید بسیار محتاط بود و در ضمن به هر نوع پلاستیکی نباید مجوز بسته‌بندی مواد غذایی داده شود.
در میان تمام انواع ظروف یک‌بار مصرف، شاید بتوانیم از بطری‌های آب آشامیدنی به عنوان پرمصرف‌ترین انواع این ظروف نام ببریم. بطری‌هایی که حتی اگر حاوی آب معدنی نباشند، به طور مرتب از آب شهری پر می‌شوند و درون یخچال قرار می‌گیرند تا آب خنک مصرفی خانواده را تامین کنند. دکتر کشاورز در زمینه استفاده از این بطری‌ها می‌گوید: معمولا جنس این بطری‌ها از ‌پی‌وی‌سی است که مشکلی هم برای سلامت انسان به وجود نمی‌آورد، اما اگر آب بیش از 6 ماه در این ظروف نگهداری شود، آلوده می‌شود. بنابراین خانواده‌ها باید از استفاده مکرر این ظروف برای نگهداری آب در یخچال خودداری کنند.
چرخه ناسالم بازیافت
با این حال عوارض ظروف یک‌بار مصرف تنها به سلامت انسان ختم نمی‌شوند، چون به عقیده کارشناسان برگشت‌پذیری این ظروف به محیط بین 100تا 200 سال است و از همه مهم تر، این مواد دوباره بازیافت می‌شوند. رحمانی با اشاره به این که چرخه بازیافت نیز در کشور ما چرخه سالمی نیست، خاطرنشان می‌کند: علاوه بر این، همین مواد بازیافت شده باعث بروز انواع بیماری‌های دیگر می‌شوند،در حالی‌که خیلی از مردم در هنگام استفاده از این مواد بازیافتی از عوارض آن‌ها کاملا بی‌خبرند.
وی با بیان این که البته پی‌وی‌سی‌های استاندارد در ظروف یک‌بار مصرفی که داخل هواپیما در دسترس مردم قرار می‌گیرند، بی‌ضرر هستند، توضیح می‌دهد: این ظروف به صورت فوم هستند، ولی آنقدر هزینه‌هایشان بالا ست که باز هم تولید همان ظروف غیر استاندارد ترجیح داده می‌شود، در حالی‌که در ساخت همین ظروف غیر استاندارد هم حتی یک متخصص تغذیه و یا یک کارشناس شیمی وجود ندارد. این کارشناس بهداشت محیط با تاکید بر این که بسته‌بندی مواد غذایی سرد با این ظروف چون حرارتی نمی‌بینند، مشکلی ایجاد نمی‌کنند، می‌گوید: اما این ظروف گاهی آنقدر داغ می‌شوند که ماده غذایی در آن‌ها حالت ظرف را به خود می‌گیرد، بخصوص در مراسم و عزاداری‌ها.
وی خاطرنشان می‌کند: یکی از دلایلی که سرطان در گذشته اینقدر سر زبان‌ها نبود و حالا اینقدر شایع است، به خاطر همین مواد شیمیایی است.
متاسفانه مسئولان توجه ندارند که هزینه‌های سلامت مردم، مقدم برهزینه‌های تولید ظروف استاندارد است، چون حاضرند سالانه میلیاردها دلار دارو وارد کنند، ولی برای استاندارد کردن تولیداتشان هزینه اضافی تقبل نمی‌کنند.
سمیه شرافتی

تولید پلاستیک از باکتری با هدف کمک به محیط زیست

محققان در راستای توسعه فناوریهای دوستدار محیط زیست به استفاده از باکتریها در تولید پلاستیکها روی آورده اند. به گزارش خبرگزاری مهر، این تکنیک نوین بر پایه اتخاذ استراتژی نوین دانشمندان در استفاده از سایر جایگزینها برای نفت خام و گاز طبیعی در تولید پلاستیک ارائه شده است.
دانشمندان شرکت Genomatica Inc در سان دیاگو اعلام کردند که باکتری E. coli که عمدتا در روده وجود دارد را می توان با انجام تغییرات مهندسی ژنتیکی برای تولید 4-Butanediol یا BDO به عنوان ماده اولیه مورد نیاز در تولید مواد پلاستیکی به کار برد.
نکته مهم این است که BDO به صورت طبیعی برای این باکتری سمی است اما زنجیره های جدید آن به گونه ای مهندسی شده اند که می توانند سطوح بالایی از BDO را تحمل کنند.
به عقیده دانشمندان این تکنیک نوین می تواند پیامدهای مثبت زیست محیطی به دنبال داشته باشد.

ترکیبی از چوب و پلاستیک

با توجه به ویژگی های بسیار خوب مواد مرکب چوب پلاستیک ، این مواد در زمینه های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته اند و استفاده از آنها بسرعت رو به افزایش و گسترش است.
تجارت مواد مرکب چوب پلاستیک از سال 1998 رشد 25درصدی داشته است. تقاضا برای تولید این ماده مرکب در امریکای شمالی و اروپا از 50 هزار تن در سال 1995 به 70هزار تن در سال 2002 رسیده است.
پیش بینی می شود WPCها تا سال 2010 از رشد سالانه 14درصدی برخوردار باشند. تجارت این ماده که ترکیبی از 2ماده شناخته شده است ، بیشترین رشد را در بخشهای مختلف صنعت پلاستیک داشته است.

کاربرد پلاستیک بازیافتی در تولید چوبهای جدید ...

بازیافت ضایعات
به گفته مهندس مجید چهارمحالی ، دانش آموخته علوم و صنایع چوب و کاغذ از دانشگاه تربیت مدرس و مجری این طرح در مواد مرکب چوب پلاستیک دامنه وسیعی از پرکننده ها و تقویت کننده های سلولزی شامل پودر و الیاف حاصل از مواد چربی و بقایای محصولات کشاورزی و همچنین ضایعات حاصل از انواع کاغذ قابل استفاده است.
ویژگی های مواد چوب پلاستیک با ساختار آنها ارتباط مستقیم دارد.در این مواد پلاستک به صورت لایه نازکی ذرات چوب را می پوشاند. این مواد مرکب ، ویژگی های هر دو ماده اصلی تشکیل دهنده آنها یعنی چوب و پلاستیک را با هم دارند. سختی و مقاومت این مواد بین سختی چوب و پلاستیک است اما چگالی آن به طور کلی بالاتر از هر دوی آنها خواهد بود.این مواد در برابر قارچ زدگی و حمله حشرات مقاوم و در شکل های پیچیده نیز قابل تولید هستند. گفتنی است این ماده شکل ظاهری بسیار زیبایی دارد و در ساختار، ابعاد و اشکال مختلف قابل عرضه است.
مواد مرکب چوب پلاستیک ضایعات بسیار کمی تولید می کنند و ضایعات تولید شده نیز قابل مصرف مجدد هستند و جالب این که می توان از ضایعات چوبی و پسماندهای کشاورزی و حتی ضایعات پلاستیکی درون زباله ها به عنوان مواد اولیه در تولید این ماده استفاده کرد. به گفته چهارمحالی ، یکی از عمده ترین مشکلاتی که بر اثر برداشت از طبیعت برای جوامع انسانی به وجود آمده مواد زاید است که به عنوان محصول مصرف و توسعه روی دست انسان مانده و رفع آنها تلاش و هزینه های گزافی را طلب می کند. بازیافت مواد موثرترین راه برای جلوگیری از انباشته شدن مواد زاید است که دامنه و ابعاد آن در زندگی امروز انسان ها افزایش یافته است.
گستردگی کاربرد مواد پلاستیکی در زندگی کنونی انسان ها و مصرف روزافزون آنها سبب شده است حجم زیادی از این مواد پس از استفاده به صورت ضایعات دور ریخته شوند. در ایران نیز ضایعات پلاستیکی حجم زیادی از زباله های شهری ، روستایی و صنعتی کشور را تشکیل می دهند. این ترکیبات قابل تجزیه بیولوژیکی نیستند و زمانی که در محیط پراکنده شوند مشکلات زیادی را برای محیط زیست ایجاد خواهند کرد بنابراین بازیافت این مواد از نظر زیست محیطی و اقتصادی بسیار حائزاهمیت است و بازیابی ضایعات پلاستیک از مدتها پیش به عنوان مساله ای مهم توجه کارشناسان را به خود معطوف داشته است.
مناسب ترین راه افزایش ، چرخه زندگی مواد است. با توجه به حجم قابل توجه ضایعات پلاستیک و ضایعات مواد لیگنوسلولزی (چوبی) بازیابی و مصرف مجدد این مواد ضروری خواهد بود. خوشبختانه یکی از مزایای مهم مواد مرکب چوب پلاستیک این است که می توان در تولید آنها از ضایعات پلاستیک و الیاف طبیعی بازیافتی استفاده کرد که می تواند تامین کننده منبع فراوان و ارزانی در ساخت موادی باشد که بدون استفاده از مواد اولیه خام تهیه می شوند. با استفاده از این ضایعات و افزایش تقاضا برای آنها این مواد به نوعی ارزش مادی دست می یابند که عاملی برای ایجاد انگیزه در جمع آوری این مواد خواهد بود. از این ماده در ساخت کفپوش و دیوارپوش بخشهای داخلی و خارجی ساختمان و پوشش های عایق صوتی می توان استفاده کرد. همچنین از چوب پلاستیک می توان در ساخت مبلمان شهری و خانگی ، کابینت و قسمتهای داخلی ساختمان نیز استفاده کرد. با توجه به بررسی های انجام شده تجهیزات پارک بازی کودکان و چارچوب در و پنجره ساختمان ها نیز می توانند از چوب پلاستیک تهیه شوند.
جایگزینی مناسب
به گفته چهارمحالی ، برای تولید مواد مرکب چوب پلاستیک با در نظر گرفتن خلوص و کاربرد متفاوتی که برای محصول تولیدی مطرح شده است ، از روشهای مختلفی استفاده می شود. با استفاده از روش پرس گرم می توان تخته هایی با ابعاد بزرگ تولید کرد و همچنین امکان استفاده از حجم بالای الیاف که از قابلیت تجزیه بیولوژیکی برخوردارند سازگاری آنها را با محیط افزایش می دهد. تخته های ساخته شده به این روش رقیب جدی تخته های ام دی اف هستند زیرا یکی از مهمترین معایب این محصولات انتشار گاز فرمالدهید است که با استفاده از تخته های چوب پلاستیک این مشکل از میان برداشته خواهد شد. علاوه بر این ، در ساخت تخته های چوب پلاستیک می توان از ضایعات لیگنوسلولزی مانند ذرات ریز حاصل از سمباده زنی که در ساخت تخته های ام دی اف قابل استفاده نیستند، استفاده کرد.با توجه به ویژگی های ماده مرکب چوب پلاستیک و در نظر گرفتن این که پرکننده های آلی و طبیعی می توانند تا حدود 80درصد وزنی ماده مرکب را تشکیل دهند ، تقاضا برای الیاف چوب و دیگر الیاف طبیعی به عنوان تقویت کننده و پرکننده در سال 2000 نسبت به سال 1999 از رشد 135 درصدی برخوردار بوده و در مقایسه با 5سال گذشته بیشترین مقدار را داشته است بنابراین با ورود الیاف و پرکننده های طبیعی به صنعت پلاستیک ، مواد مرکب چوب پلاستیک که ترکیبی از الیاف چوب یا دیگر مواد لیگنوسلولزی به عنوان پرکننده یا تقویت کننده است تولید شده است.
در واقع این ماده مرکب از نوادگان 2 ماده کاملا متفاوت یعنی چوب و پلاستیک محسوب می شود. چهارمحالی در پایان خاطرنشان کرد این مواد کاربردهای زیادی دارند و می توانند براحتی در بیشتر موارد جایگزین تولیدات چوبی و پلاستیکی شوند. ساختمان سازی ، دکوراسیون داخلی و خارجی ساختمان ها و خودروسازی از مهمترین زمینه های کاربرد این مواد هستند. این در حالی است که بزرگترین و سریع ترین رشد بازار برای ماده مرکب چوب پلاستیک به استفاده از این ماده در دکوراسیون خارجی و تولید مواد ساختمانی اختصاص دارد که حدود 70درصد کل تولید این ماده را شامل می شود و جالب این که تاکنون هیچ یک از مواد ساختمانی به چنین بازار تقاضایی نرسیده است.